Hai nước lại tiếp tục có những tranh cãi ngoại giao mới sau khi Philippines từ chối yêu cầu của Trung Quốc rút tàu có 9 nhà khảo cổ người Pháp đang trục vớt một con tàu đắm gần bãi đá ngầm Scarborough ở Biển Đông.

"Tàu và máy bay Trung Quốc phải ngừng việc quấy nhiễu để thuỷ thủ đoàn trên tàu MV Saranggani có thể hoàn thành công việc", chính phủ Philippines cho biết. "Bất kỳ hành động nào của tàu hoặc máy bay Trung Quốc chống lại tàu Philippines sẽ bị Philippines coi là vi phạm luật pháp của mình cũng như luật pháp quốc tế".

Ảnh: armchairgeneral

Trước đó, các quan chức Philippines đã phàn nàn về việc hai tàu và một máy bay Trung Quốc quấy nhiễu tàu MV Saranggani vào hôm thứ bảy. Đáp trả, chính phủ Trung Quốc cho rằng: "Theo các công ước quốc tế liên quan và luật pháp Trung Quốc, sẽ là trái phép để tiến hành hoạt động trục vớt mà không có sự cho phép của chính phủ Trung Quốc (ở gần bãi đá ngầm Scarborough, cách tây Vịnh Subic 240km). Chúng tôi thúc giục tàu khảo cổ Philippines rời khu vực lập tức. Các hoạt động của phía Philippines làm gia tăng lo ngại của Trung Quốc về tình hình khu vực".

Cả hai nước đều tin rằng, việc rút lui các tàu của họ ở vùng tranh chấp có thể khôi phục lại hoà bình, nhưng tới nay, chưa ai có động thái trước.

Thay vào đó, Manila có ý định yêu cầu Trung Quốc nhất trí đem chuyện tranh chấp ở bãi đá ngầm không có người ở ra một tòa án quốc tế khi hai bên tiếp tục “lời qua tiếng lại”.

"Khi theo đuổi một giải pháp hòa bình cho vấn đề bãi đá ngầm Scarborough, chúng tôi hoàn toàn có ý định khiêm nhường là mời bạn bè Trung Quốc cùng với chúng tôi ra Tòa án Quốc tế về Luật biển”, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario khẳng định. "Mục đích sẽ là để xác định một cách chắc chắn rằng, chúng tôi có chủ quyền với vùng nước quanh bãi đá ngầm Scarborough, nơi các tàu Trung Quốc gần đây đã tham gia và các hoạt động bất hợp pháp trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế của Philippines”.

Trung Quốc và Philippines đã nhất trí giải quyết tranh chấp bằng biện pháp ngoại giao, nhưng cả hai bên đều khẳng định chủ quyền với bãi đá ngầm Scarborough làm cho cuộc bế tắc kéo sang tuần thứ hai. Hai tàu hải giám Trung Quốc đã đối đầu với một tàu phòng vệ bờ biển Philippines ở khu vực này kể từ tuần trước.

Trước lời kêu gọi ra toà án luật biển của Ngoại trưởng Philippines, đại sứ quán Trung Quốc đã phớt lờ đề xuất và yêu cầu Manila rút các tàu của họ khỏi bãi đá ngầm để "khôi phục hoà bình và ổn định ở đó". Một số cuộc hội đàm hai bên đã không thành công trong việc chấm dứt đụng độ ở Scarborough.

Vụ việc bắt đầu từ 10/4 khi hai tàu hải giám Trung Quốc ngăn chặn một tàu chiến Philippines khỏi việc bắt giữ những ngư dân Trung Quốc. Philippines cáo buộc các ngư dân đã xâm nhập và đánh bắt trái phép ở vùng biển mà nước này tuyên bố chủ quyền.

Bãi đá ngầm Scarborough hình móng ngựa là một trong số hàng trăm hòn đảo, bãi đá ngầm tranh chấp ở Biển Đông - vùng biển được tin là giàu trữ lượng dầu và khí, nguồn cá và có những tuyến vận chuyển quan trọng nhất thế giới. Trung Quốc đưa ra tuyên bố chủ quyền với hầu hết vùng biển này thậm chí với cả những khu vực ngay cạnh bờ biển của các nước khác, mặc dù Philippines và những nước khác cũng khẳng định chủ quyền của họ ở Biển Đông.

Liên quan tới tranh chấp Biển Đông, trao đổi với báo chí sau cuộc đối thoại Mỹ - Ấn lần thứ năm về khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương Kurt Campbell nói: "Chúng tôi cố gắng không tham gia vào vấn đề tương tác song phương và tranh chấp, nhưng thay vào đó, cần có một chính sách nguyên tắc dựa trên đối thoại và thảo luận”. Ông nhấn mạnh, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã đưa ra “tiêu chí rất rõ ràng về cách chúng tôi nhìn nhận vấn đề được giải quyết thế nào, đó là tuân thủ luật biển”.

Thái An (theo Wall Street Journal, Gulfnews)