Tổng thống Mỹ Barack Obama đang nỗ lực trấn an người dân rằng, họ không nên e ngại về sự gia tăng kinh tế của Trung Quốc.

Ông Obama cho rằng, chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã đưa tới các thoả thuận kinh doanh tạo việc làm trị giá 45 tỉ USD cho các công ty Mỹ.

Về một vấn đề quan tâm khác của Mỹ, nhân quyền, ông Hồ Cẩm Đào cũng thừa nhận rằng "có nhiều thứ cần làm” ở Trung Quốc về vấn đề này.

Cuộc họp báo chung giữa Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào và Tổng thống Mỹ Obama. Ảnh: Reuters
Các thoả thuận kinh doanh và bình luận về nhân quyền của Chủ tịch Trung Quốc là tâm điểm ngày gặp gỡ giữa hai nhà lãnh đạo Trung - Mỹ, cũng được coi là chìa khoá để xây dựng lòng tin giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới.

5 năm trôi qua kể từ chuyến thăm Nhà Trắng gần nhất, lần này, ông Hồ Cẩm Đào tới Washington được tiếp đón trọng thể đúng nghi lễ của một chuyến thăm quốc gia, bao gồm cả bữa tiệc tối xa hoa với những nhân vật quyền lực nhất, những người có ảnh hưởng nhất của Washington.

Hai bên đã giảm bớt các khác biệt và nhấn mạnh nhiều lĩnh vực hợp tác, trong đó có cả kế hoạch hợp tác về an ninh hạt nhân cũng như việc Trung Quốc cho vườn thú Washington “mượn” hai con gấu trúc.

Trong ngày hôm nay (20/1), ông Hồ Cẩm Đào có thể phải đối mặt với những thính giả cứng rắn khi ông gặp gỡ các nghị sĩ Mỹ. Không ít thành viên trong quốc hội Mỹ chỉ trích chính sách tiền tệ của Trung Quốc là nguyên nhân góp phần vào tỉ lệ thất nghiệp cao cũng như tạo ra con số thâm hụt thương mại khổng lồ. Một số nghị sĩ Cộng hoà tỏ ra quan ngại về việc Trung Quốc mở rộng quân sự, về chiến lược tài chính…

Cuối ngày hôm nay, ông Hồ Cẩm Đào sẽ phát biểu về vấn đề kinh tế và thương mai tại Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Trung ở Washington.

Quan hệ kinh tế, từ lâu được coi là nguồn ổn định trong mối quan hệ Mỹ - Trung gặp nhiều trắc trở, đã có hạn chế thời gian gần đây. Các nhà sản xuất Mỹ cho rằng, Bắc Kinh giữ tỉ giá đồng bản tệ ở mức thấp đã tạo lợi thế cho ngành xuất khẩu, đóng góp vào tình trạng thất nghiệp ngày một gia tăng ở Mỹ.

Trong cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc, ông Obama đã không ngại ngần bày tỏ thẳng thắn về những quan ngại trên, ông còn đề cập tới vấn đề vi phạm bản quyền tại Trung Quốc. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ kinh tế ngày một phát triển giữa hai siêu cường, và rằng Bắc Kinh đang tiến hành những bước đi đáng kể để hạn chế nạn vi phạm bản quyền, và mở rộng đầu tư vào Mỹ.

Obama cho hay, các thoả thuận kinh doanh mới tuyên bố trị giá 45 tỉ USD sẽ góp phần tạo ra 235.000 việc làm Mỹ cùng với khoảng nửa triệu việc làm trong lĩnh vực xuất khẩu sang Trung Quốc.

"Tôi hoàn toàn tin tưởng rằng, sự gia tăng hoà bình của Trung Quốc là điều tốt đẹp cho thế giới, tốt đẹp với Mỹ”, Obama nói trong cuộc họp báo chung của hai nhà lãnh đạo. Ông cũng xoa dịu lo lắng tại Bắc Kinh khi cho rằng Mỹ muốn “kiềm chế” sự phát triển của Trung Quốc.

"Chúng tôi chỉ muốn bảo đảm rằng, sự gia tăng ấy sẽ củng cố các tiêu chuẩn quốc tế, quy tắc quốc tế, thúc đẩy an ninh và hoà bình, và đối lập với nó sẽ là một nguồn gốc gây xung đột trong khu vực cũng như thế giới”, ông chủ Nhà Trắng nhấn mạnh.

Sau cuộc gặp với các lãnh đạo doanh nghiệp hai nước, ông Obama và ông Hồ Cẩm Đào đã trả lời các câu hỏi của báo giới trong cuộc họp báo chung tại Nhà Trắng. Hai nhà lãnh đạo đều nhấn mạnh đến sự hợp tác và cần thiết có mối quan hệ tích cực giữa hai cường quốc.

Vấn đề kinh tế chiếm phần lớn nội dung họp báo, cho dù hai lãnh đạo đều “bóng gió” rằng những bất đồng liên quan tới tiền tệ và thương mại vẫn chưa giải quyết được. Tổng thống Mỹ gọi Trung Quốc “là một trong những thị trường hàng đầu cho xuất khẩu Mỹ” và nhấn mạnh “thương mại phải công bằng”.

Đối với cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã nói rằng “hai bên chúng tôi đã hành động trong tinh thần hợp tác” và nên “đi theo đường hướng tương tự” để giải quyết các vấn đề quốc tế.

Ông Hồ Cẩm Đào nhấn mạnh, cuộc gặp hai bên diễn ra trong “bầu không khí thẳng thắn, thực tế và xây dựng”, cả hai bên "đã cùng trao đổi các quan điểm một cách sâu sắc”. Ông nói rằng, hội đàm đã thổi “luồng sinh khí mới” cho quan hệ song phương.

Vấn đề nhân quyền cũng được đưa ra. Chủ tịch Hồ Cẩm Đào cho biết, Trung Quốc “luôn luôn cam kết bảo vệ và thúc đẩy nhân quyền”, nhưng “chúng ta cần thực hiện tùy theo điều kiện khác nhau của mỗi nước” và kêu gọi “không can thiệp vào công việc nội bộ mỗi bên”. Về phần mình, Tổng thống Obama nói, ông đã “rất thẳng thắn trao đổi với ông Hồ Cẩm Đào về vấn đề này” và rằng, Trung Quốc đã có những tiến bộ. "Kỳ vọng của tôi là 30 năm kể từ bây giờ, chúng ta sẽ nhìn thấy sự phát triển hơn nữa, thay đổi hơn nữa”, ông nói.

Không đề cập chi tiết, hai bên đã tái khẳng định cam kết ngăn chặn việc phát triển vũ khí hạt nhân của Triều Tiên và cùng giảm bớt căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên.

Thụy Phương tổng hợp