“Hoạ vô đơn chí”. Câu nói người xưa đang vận vào đất nước Mặt Trời Mọc. Nhật bản đã từng là nạn nhân của công nghệ hạt nhân – bom nguyên tử 65 năm trước, và giờ đây lại đang chịu đựng một tai hoạ mới cũng về công nghệ hạt nhân - nhà máy điện nguyên tử.
TIN LIÊN QUAN
Toàn cảnh động đất tàn phá Nhật Bản
Nhật: Đe dọa chính hiện giờ là rò rỉ phóng xạTIN LIÊN QUAN
Toàn cảnh động đất tàn phá Nhật Bản
Những tưởng trận siêu động đất ngày thứ sáu, 11/3/2011, tàn phá đất nước này chỉ dừng ở nhưng hao hại thông thường về người và của bởi sức tàn phá trực tiếp của chấn động và thủy triều, như những quốc gia tương tự; Haiti, Indonesia, New Zealand… Động đất ở nước Nhật còn gây ra hệ luỵ khôn lường khác.
Bỗng chốc, toàn bộ 5 lò phản ứng (2 lò ở nhà máy Fukushima số 1 và 3 ở nhà máy Fukushima số 2 trong vùng xảy ra động đất mạnh nhất), rồi tiếp đên nhiều lò phản ứng khác đều ngừng hoạt động sau trận siêu động đất ngày thứ sáu đen tối. Nguy cơ tai hại, rò rỉ phóng xạ, đang làm nhiều triệu con người lo lắng, không chỉ ở Nhật bản mà cả các nước khác.
Cũng vì cái máy làm mát!
Dĩ nhiên, những sự cố nguy hại liên tiếp xảy ra với các nhà máy điện hạt nhân Nhật bản trong những ngày gần đây chính là do thiên tai, một trận siêu động đất kinh khủng trên một trăm năm mới lại xảy ra ở nước này.
Nhưng trực tiếp dẫn đến sự cố rò rỉ “chết người” này lại là những cái tưỏng như không lớn, những hệ làm mát!
Quả vậy. Trong vùng động đất có 4 nhà máy điện hạt nhân, mỗi nhà máy bao gồm một số lò phản ứng. hay còn gọi là tổ máy.Theo thiết kế, để bảo đảm an toàn, khi động đất xảy ra, các lò phản ứng này lập tức tự ngừng hoạt động nhờ các thanh điều khiển tự động rơi xuống cắm sâu vào khối nhiên liệu hạt nhân và làm tắt phản ứng phân hạch hạt nhân.
Với các lò nước nhẹ như ở các nhà máy điện nguyên tử của Nhật, nguy cơ nổ hạt nhân (cơ chế tương tự bom nguyên tử) được loại trừ. Nhưng nguy cơ phát tán và làm ô nhiễm phóng xạ môi trường vẫn có. Vì hai lẽ:
Một là, sau một thời gian hoạt động của nhà máy, trong thanh nhiên liệu đã tích luỹ một lượng rất lớn đồng vị phóng xạ; là sản phẩm phân hạch của các nhiên liệu hạt nhân Urani, Plutoni.
Hai là, các đồng vị phóng xạ này phát ra một lượng đáng sợ các tia bức xạ anpha, beta, gamma…, rồi chính các tia này làm nóng khối nhiên liệu, dù lò đã ngưng hoạt động. Sức nóng này tăng lên rất nhanh, đến một nhiệt độ rất cao. Áp suất không khí và hơi nước trong lò cũng tăng theo. Ngăn chặn hiện tượng nguy hiểm này chỉ nhờ các hệ làm mát. Hệ này bình thường được duy trì bởi lưới điện của bản thân nhà máy Khi lò ngưng, chúng được duy trì hoat động nhờ các máy phát điện diesel hoặc nguồn pin dự phòng,.
Nếu … nếu các nguồn điện dự phòng hay hệ thống làm mát nói trên bị tê liệt, trong lò phản ứng có thể xảy ra cháy, nổ. Và nếu các “hàng rào” bảo vệ, đặc biệt nhà vòm kim loại ngoài cùng bao che lò phản ứng, bị phá vỡ, chất phóng xạ sẽ rò rỉ phát tán ra ngoài, gây nguy hiểm môi trường.
Đáng tiếc, khả năng xấu đã xẩy ra. Hệ làm mát của hai lò phản ứng ở hai nhà máy điện hạt nhân lân cận nhau Fukushima 1 và Fukushima 2 đều bị tê liệt ngay khi xảy ra do trận siêu động đất 9 richter trong buổi chiều ngày thứ sáu đen tối và các dư chấn kèm theo. Vì các nguồn điện, động cơ díesel hay pin đã bị phá tan hoặc làm tắt ngấm bởi các chấn động cực manh hoặc sóng thần.
Để giảm nguy cơ nổ phá hỏng nhà chứa lò, những người có trách nhiệm đã dùng đến biện pháp bất đắc dĩ là xì hơi ra bên ngoài. Tuy nhiên, việc này lại kéo theo khả năng rò rĩ chất phóng xạ ra môi trường. Trước nguy cơ đó, chính phủ Nhật đã phải tuyên bố Báo động quốc gia về Hạt nhân đối với nhà máy Fukushima 1 và Fukushima 2.
Và thực sự, lúc này, trong nhà máy Fukushima 1, liều chiếu xạ tại lò phản ứng đã tăng lên gấp 1.000 lần bình thường. Ở bên ngoài, một địa điểm gần cổng chính của nhà máy, đã tăng cao gấp hơn 8 lần so với bình thường. Và ở nhà máy Fukushima 2 cũng xảy ra tương tự, sự hư hỏng hệ thống dự phòng đã đưa nhiệt độ nước làm nguội vượt lên đỉnh 100 độ Celsius. Người phát ngôn của Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) nói rằng, áp suất giữa trong các lò vẫn ổn định, nhưng tăng lên trong các lớp bao che bên ngoài.
Rõ ràng tai hoạ ngày càng tăng lên, trước hết, đối với hai lò phản ứng nói trên.
Một bài học lớn
Và một tai hoạ không tránh được đã xảy chiều thứ bảy 12/3/2011, 15 giờ 36 (giờ địa phương). Một vụ nổ ở nhà máy điện nguyên tử Fukushima số 1 với lò phản ứng số 1 nằm cách thủ đô Tokyo 250 km, cách nhà máy Fukushima số 2 khoảng 11 km 8 km. Nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1, rõ ràng, là một trong số các nhà máy điện hạt nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, đầu tiên từ trận động đất xảy ra một ngày trước đó.
Sau tiếng nổ là những dư chấn lớn và các cột khói trắng bốc lên từ nhà máy. Vụ nổ xảy ra trong bối cảnh Cơ quan An toàn hạt nhân Nhật Bản vừa ra lệnh cho nhà máy này xả bớt khí (có chứa phóng xạ) để bảo vệ lò phản ứng. Một số nhà quan sát cho rằng: Vụ nổ đã thổi bật mái nhà và tường của tòa nhà có lò phản ứng số 1.
Nhưng cơ quan an toàn hạt nhân Nhật Bản cho rằng không có hư hại nghiêm trọng nào đối với khoang chứa lò phản ứng số 1, sau khi kiểm tra dữ liệu phóng xạ rò rỉ. Công ty TEPCO cho biết, 4 công nhân đang sửa chữa tại lò phản ứng đã bị thương, nhưng họ vẫn tỉnh táo và vết thương không đến mức nguy hiểm tính mạng. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yukio Edano kêu gọi người dân bình tĩnh và cho hay, mức phóng xạ vẫn đang được kiểm soát thận trọng.
Dù vậy, như tờ Daily Mail của Anh nhận định, nước Nhật đang đối mặt với nguy cơ phát tán phóng xạ. Và người phát ngôn cấp cao của chính phủ đã yêu cầu hàng chục ngàn người trong vòng bán kính 20km quanh nhà máy phải đi sơ tán.
Tin mới nhất cho biết hàng chục người, thậm chí cả trăm người làm việc trong nhà máy đã chịu liều chiếu xạ cao. Thay thế cho các máy điện dự phòng của hệ làm mát bị phá hỏng, các nỗ lực làm mát lõi lò phản ứng đang tiếp tục tiến hành, bằng cách bơm và xả liên tục nước biển, nhằm ngăn chặn sự tan chảy các thanh hiên liệu của lò phản ứng.
Vụ nổ ở Fukushima vừa xảy ra gợi nhớ lại trong tâm khảm mọi người vụ nổ hạt nhân lớn nhất lịch sử ở Chernobyl trước đây. Nước Nhật đang dốc sức ngăn chặn để một Fukushima không trở thành một Chernobyl. Cả thế giới đang hy vọng rằng hậu họa bây giờ không đến mức nghiêm trọng như đã xẩy ra một phần tư thế kỷ trước đây.
Trong bất cứ viễn cảnh nào, tai hoạ Fukushima vẫn là bài học lớn, nhớ đời, đòi hỏi sự cải tiến hơn nữa về mặt công nghệ. Đối với Nhật bản và cả mọi quốc gia đang trên con đường phát triển điện hạt nhân.
Trần Hoàng Hà
Bỗng chốc, toàn bộ 5 lò phản ứng (2 lò ở nhà máy Fukushima số 1 và 3 ở nhà máy Fukushima số 2 trong vùng xảy ra động đất mạnh nhất), rồi tiếp đên nhiều lò phản ứng khác đều ngừng hoạt động sau trận siêu động đất ngày thứ sáu đen tối. Nguy cơ tai hại, rò rỉ phóng xạ, đang làm nhiều triệu con người lo lắng, không chỉ ở Nhật bản mà cả các nước khác.
Cũng vì cái máy làm mát!
|
| Cơn động đất đã để lại những hậu quả khôn lường đối với Nhật Bản. |
Dĩ nhiên, những sự cố nguy hại liên tiếp xảy ra với các nhà máy điện hạt nhân Nhật bản trong những ngày gần đây chính là do thiên tai, một trận siêu động đất kinh khủng trên một trăm năm mới lại xảy ra ở nước này.
Nhưng trực tiếp dẫn đến sự cố rò rỉ “chết người” này lại là những cái tưỏng như không lớn, những hệ làm mát!
Quả vậy. Trong vùng động đất có 4 nhà máy điện hạt nhân, mỗi nhà máy bao gồm một số lò phản ứng. hay còn gọi là tổ máy.Theo thiết kế, để bảo đảm an toàn, khi động đất xảy ra, các lò phản ứng này lập tức tự ngừng hoạt động nhờ các thanh điều khiển tự động rơi xuống cắm sâu vào khối nhiên liệu hạt nhân và làm tắt phản ứng phân hạch hạt nhân.
Với các lò nước nhẹ như ở các nhà máy điện nguyên tử của Nhật, nguy cơ nổ hạt nhân (cơ chế tương tự bom nguyên tử) được loại trừ. Nhưng nguy cơ phát tán và làm ô nhiễm phóng xạ môi trường vẫn có. Vì hai lẽ:
Một là, sau một thời gian hoạt động của nhà máy, trong thanh nhiên liệu đã tích luỹ một lượng rất lớn đồng vị phóng xạ; là sản phẩm phân hạch của các nhiên liệu hạt nhân Urani, Plutoni.
Hai là, các đồng vị phóng xạ này phát ra một lượng đáng sợ các tia bức xạ anpha, beta, gamma…, rồi chính các tia này làm nóng khối nhiên liệu, dù lò đã ngưng hoạt động. Sức nóng này tăng lên rất nhanh, đến một nhiệt độ rất cao. Áp suất không khí và hơi nước trong lò cũng tăng theo. Ngăn chặn hiện tượng nguy hiểm này chỉ nhờ các hệ làm mát. Hệ này bình thường được duy trì bởi lưới điện của bản thân nhà máy Khi lò ngưng, chúng được duy trì hoat động nhờ các máy phát điện diesel hoặc nguồn pin dự phòng,.
Nếu … nếu các nguồn điện dự phòng hay hệ thống làm mát nói trên bị tê liệt, trong lò phản ứng có thể xảy ra cháy, nổ. Và nếu các “hàng rào” bảo vệ, đặc biệt nhà vòm kim loại ngoài cùng bao che lò phản ứng, bị phá vỡ, chất phóng xạ sẽ rò rỉ phát tán ra ngoài, gây nguy hiểm môi trường.
Đáng tiếc, khả năng xấu đã xẩy ra. Hệ làm mát của hai lò phản ứng ở hai nhà máy điện hạt nhân lân cận nhau Fukushima 1 và Fukushima 2 đều bị tê liệt ngay khi xảy ra do trận siêu động đất 9 richter trong buổi chiều ngày thứ sáu đen tối và các dư chấn kèm theo. Vì các nguồn điện, động cơ díesel hay pin đã bị phá tan hoặc làm tắt ngấm bởi các chấn động cực manh hoặc sóng thần.
Để giảm nguy cơ nổ phá hỏng nhà chứa lò, những người có trách nhiệm đã dùng đến biện pháp bất đắc dĩ là xì hơi ra bên ngoài. Tuy nhiên, việc này lại kéo theo khả năng rò rĩ chất phóng xạ ra môi trường. Trước nguy cơ đó, chính phủ Nhật đã phải tuyên bố Báo động quốc gia về Hạt nhân đối với nhà máy Fukushima 1 và Fukushima 2.
Và thực sự, lúc này, trong nhà máy Fukushima 1, liều chiếu xạ tại lò phản ứng đã tăng lên gấp 1.000 lần bình thường. Ở bên ngoài, một địa điểm gần cổng chính của nhà máy, đã tăng cao gấp hơn 8 lần so với bình thường. Và ở nhà máy Fukushima 2 cũng xảy ra tương tự, sự hư hỏng hệ thống dự phòng đã đưa nhiệt độ nước làm nguội vượt lên đỉnh 100 độ Celsius. Người phát ngôn của Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) nói rằng, áp suất giữa trong các lò vẫn ổn định, nhưng tăng lên trong các lớp bao che bên ngoài.
Rõ ràng tai hoạ ngày càng tăng lên, trước hết, đối với hai lò phản ứng nói trên.
Một bài học lớn
 |
| Một lò phản ứng thuộc nhà máy điện hạt nhất Fukushima số 1 của Nhật phát nổ hôm 12/3. |
Và một tai hoạ không tránh được đã xảy chiều thứ bảy 12/3/2011, 15 giờ 36 (giờ địa phương). Một vụ nổ ở nhà máy điện nguyên tử Fukushima số 1 với lò phản ứng số 1 nằm cách thủ đô Tokyo 250 km, cách nhà máy Fukushima số 2 khoảng 11 km 8 km. Nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1, rõ ràng, là một trong số các nhà máy điện hạt nhân bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, đầu tiên từ trận động đất xảy ra một ngày trước đó.
Sau tiếng nổ là những dư chấn lớn và các cột khói trắng bốc lên từ nhà máy. Vụ nổ xảy ra trong bối cảnh Cơ quan An toàn hạt nhân Nhật Bản vừa ra lệnh cho nhà máy này xả bớt khí (có chứa phóng xạ) để bảo vệ lò phản ứng. Một số nhà quan sát cho rằng: Vụ nổ đã thổi bật mái nhà và tường của tòa nhà có lò phản ứng số 1.
Nhưng cơ quan an toàn hạt nhân Nhật Bản cho rằng không có hư hại nghiêm trọng nào đối với khoang chứa lò phản ứng số 1, sau khi kiểm tra dữ liệu phóng xạ rò rỉ. Công ty TEPCO cho biết, 4 công nhân đang sửa chữa tại lò phản ứng đã bị thương, nhưng họ vẫn tỉnh táo và vết thương không đến mức nguy hiểm tính mạng. Chánh Văn phòng Nội các Nhật Bản Yukio Edano kêu gọi người dân bình tĩnh và cho hay, mức phóng xạ vẫn đang được kiểm soát thận trọng.
Dù vậy, như tờ Daily Mail của Anh nhận định, nước Nhật đang đối mặt với nguy cơ phát tán phóng xạ. Và người phát ngôn cấp cao của chính phủ đã yêu cầu hàng chục ngàn người trong vòng bán kính 20km quanh nhà máy phải đi sơ tán.
Tin mới nhất cho biết hàng chục người, thậm chí cả trăm người làm việc trong nhà máy đã chịu liều chiếu xạ cao. Thay thế cho các máy điện dự phòng của hệ làm mát bị phá hỏng, các nỗ lực làm mát lõi lò phản ứng đang tiếp tục tiến hành, bằng cách bơm và xả liên tục nước biển, nhằm ngăn chặn sự tan chảy các thanh hiên liệu của lò phản ứng.
Vụ nổ ở Fukushima vừa xảy ra gợi nhớ lại trong tâm khảm mọi người vụ nổ hạt nhân lớn nhất lịch sử ở Chernobyl trước đây. Nước Nhật đang dốc sức ngăn chặn để một Fukushima không trở thành một Chernobyl. Cả thế giới đang hy vọng rằng hậu họa bây giờ không đến mức nghiêm trọng như đã xẩy ra một phần tư thế kỷ trước đây.
Trong bất cứ viễn cảnh nào, tai hoạ Fukushima vẫn là bài học lớn, nhớ đời, đòi hỏi sự cải tiến hơn nữa về mặt công nghệ. Đối với Nhật bản và cả mọi quốc gia đang trên con đường phát triển điện hạt nhân.
Trần Hoàng Hà
.svg){kind=icon}
