“Đừng ai cho con em đi học thêm nữa”

- Trả lời về việc học sinh tiểu học phải bò ra “cày chữ” trong khi thạc sĩ lại ung dung, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho rằng, cách học ở đại học rất khác so với phổ thông. Theo đó, học thạc sĩ phải học rất nhiều ở bên ngoài lớp. Trong khi đó, với khối tiểu học, giảm tải quan trọng ở chỗ gia đình phải chấm dứt cho con em học thêm, bởi chỉ riêng ngành giáo dục không thôi thì không thể thực hiện được. Theo ông Ga, những cải tổ này đòi hỏi cả hệ thống phải vào cuộc.

TIN LIÊN QUAN

Không tuyển Thạc sĩ "qua loa"

Thưa Thứ trưởng, nhiều người phản ánh rằng có những lớp học thạc sĩ rất hình thức. Học viên đến lớp chủ yếu học theo kiểu đối phó bằng cách làm việc riêng, ngồi lướt web, chat hoặc thuê người điểm danh, học hộ... Bộ GD-ĐT có biết việc này không?

- Đào tạo sau đại học là thạc sĩ, tiến sĩ đều đã có những quy chế đối với các cơ sở đào tạo từ việc thực hiện, tổ chức cán bộ như thế nào, giáo trình, giáo án ra sao... Cơ sở giáo dục nào không thực hiện đúng theo các quy định đó là đã vi phạm về đào tạo.

Học thạc sĩ không chỉ yêu cầu học ở lớp mà còn phải đào sâu suy nghĩ, tư duy sáng tạo. Nhất là trong giai đoạn làm luận văn, yêu cầu đối với học viên rất cao, phải phát huy năng lực cá nhân, không chỉ học sách vở, thầy giáo hướng dẫn vấn đề thảo luận mà còn phải tự nghiên cứu, tìm tòi thông tin qua nhiều nguồn nên khối lượng học ngoài giờ nhiều hơn trên lớp. Đặc biệt đối với các ngành kỹ thuật thì không thể qua loa, đơn giản được, kiến thức mới phải thực hiện các thí nghiệm,... Cách học sau ĐH khác với cách học phổ thông là các em phải suốt ngày học ở trường, nghe các giới thiệu, các vấn đề các em tìm hiểu...

Nhưng khi làm luận văn tốt nghiệp lại có một "lời truyền" bất thành văn là bảo vệ kiểu gì cũng đỗ, vì chủ yếu lúc đó là thầy chấm thầy, các thầy nể nang nhau, điều đó lại dẫn ngược trở lại khiến việc học bị buông lỏng?

- Thực ra, luận văn chỉ là khâu cuối cùng, còn phải điểm học các môn trong quá trình học cũng phải hoàn thành, đủ điểm. Việc dễ hay không là do cơ sở đào tạo, cách tổ chức, nên việc đó không phải phổ biến trong toàn hệ thống. Cũng có cơ sở qua loa trong việc đào tạo và những cái đó, trách nhiệm thuộc về người đứng đầu cơ sở đào tạo.

Vậy công tác của Bộ đi kiểm tra những cơ sở đào tạo thạc sĩ ra sao, thưa ông?

- Thi cử đầu vào được thực hiện theo đúng quy định, Bộ giám sát rất chặt chẽ và việc qua loa trong thi tuyển đầu vào chắc là không thể xảy ra được. Quá trình giảng dạy cũng được bộ giám sát từ giáo trình, giáo án, đội ngũ đầy đủ mới được mở ngành. Vấn đề còn lại là tổ chức đào tạo, thuộc thẩm quyền của các trường và hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm về việc này. Nếu tổ chức đào tạo không đúng với quy định của Bộ thì anh đã vi phạm quy chế. Bộ đã và sẽ kiểm tra thường xuyên, nếu không đảm bảo thì sẽ nhắc nhở hoặc qua phản ánh của phương tiện truyền thông thì Bộ cũng sẽ kiểm tra và nhắc nhở để chấn chỉnh kịp thời.

Ông có thể nói rõ hơn về việc kiểm tra đào tạo thạc sĩ?

- Bộ không đủ nhân lực để đi kiểm tra hết các trường đào tạo thạc sĩ. Việc đó có thanh tra nội bộ làm hoặc Bộ tổ chức đi kiểm tra đột xuất hoặc dư luận phản ánh để chấn chỉnh hiện tượng không bình thường.

Ông có nói là Bộ sẽ giám sát công tác thi đầu của cao học, vậy cách làm như thế nào?

- Hiện nay, chúng tôi không phải 'sẽ làm' mà là 'đã làm'. Tất cả các kỳ thi cao học của các cơ sở cũng đều có thanh tra của Bộ tới kiểm tra, các khâu tổ chức, trước khi thi, hồ sơ, bằng cấp chuyên ngành, công tác tổ chức thi, ra đề thi, coi thi, chấm thi và xét tuyển. Nên không có chuyện xảy ra tuyển sinh đào tạo cao học bất bình thường.

Tiểu học: Giảm tải xuất phát từ gia đình

Giáo dục Việt Nam đã tiến hành cái cách 3 lần, nhưng cả 3 lần đó đều tập trung vào bậc học phổ thông. Kết quả là, càng cải cách, con trẻ càng oằn mình với sách vở, và xã hội liên tiếp đòi hỏi giảm tải. Còn giáo dục ĐH và những bậc cao hơn, nhất là cao học được đánh giá là học theo phong trào, học để lấy bằng cấp, lên chức, tăng lương mà chưa thấy được hiệu quả của việc đào tạo. Vậy đến khi nào giáo dục VN mới có được giá trị đích thực là “nhỏ được học, được chơi, được sáng tạo” còn cấp cao hơn thì phải thi và học nghiêm túc, thực chất, thưa ông?

- Ở bậc phổ thông lâu nay yêu cầu học sinh kiến thức quá nhiều và Bộ đang tiến hành giảm tải, cắt bớt những thứ không cần thiết và đổi mới SGK đến năm 2015; chiến lược đến năm 2020, trong đó có việc đổi mới CT, SGK, kết cấu lại thi cử,... Hiện nay, chiến lược giáo dục đến năm 2020 đã được trình Chính phủ và khi được ban hành sẽ là cơ sở pháp lý để thực hiện đổi mới toàn diện giáo dục từ mầm non đến đại học và sau đại học.

Ông có thể tiết lộ về việc chương trình hành động để học sinh tiểu học đỡ vất vả hơn?

- Việc quan trọng nhất là dạy thêm học thêm. Như học sinh nước ngoài, họ để cặp sách ở trường và đi về không. Còn ở đây, học ở trường, vừa ra khỏi cổng cha mẹ lại lôi đi học cái khác. Chính vì phụ huynh cũng lo lắng cho con em mình nên bắt học nhiều quá. Thực ra, không cần thiết phải như vậy, học ở trường là đủ rồi. Cái đầu tiên làm cho các em giảm tải là xuất phát từ gia đình. Cha mẹ các em phải đồng lòng, chấm dứt cơ bản việc dạy thêm học thêm, không có học thêm gì ở bậc tiểu học cả. Các trường sau này bài bản thì mỗi em 1 tủ để sách vở ở trường, về chỉ chơi và giao lưu.

Chủ trương là giảm tải cho các em học vừa phải, vừa chơi phát triển nhân cách. Quan trọng nữa là sắp xếp kiến thức sao cho mỗi cấp học ở mức độ vừa phải, không ép học quá và chuẩn bị sức khoẻ, tăng cường thể lực để học dần lên đến đại học

Nhưng có thực tế, nhiều phụ huynh lo ngại không đi học các cô lại "để ý" con mình, nên đành phải cho đi?

- Một phần thôi, cô yêu cầu nhưng cha mẹ không cho đi học thì các em đâu đi học được, nhưng cũng là một yếu tố cấu thành dạy thêm học thêm. Tất nhiên còn nhiều yếu tố xã hội khác, như lương, yêu cầu của cha mẹ, tâm lí thành tích, nhiều yếu tố cộng lại... Những cải tổ này đòi hỏi cả hệ thống phải vào cuộc. Ngành giáo dục không thì không thể giảm tải được.

Xin cảm ơn ông!

Bảo Anh (thực hiện)