- Nhìn từ sàn cá cược của nhà cái LadBrokes thì tác giả của Rừng Na Uy, 1Q84 Haruki Murakami và nhà văn người Kenya Ngugi Wa Thiog’o có nhiều cơ hội thắng giải Nobel văn chương 2014.

Nobel văn chương vừa dễ đoán lại vừa không dễ đoán. Trong suốt 10 năm qua, những dự đoán về giải thưởng thường xuyên chao đảo qua ba nhóm nhà văn - tác giả khác nhau: nhóm rất ít được biết đến, nhóm được công chúng rộng rãi ái mộ và nhóm có thành tựu được công nhận trong thế giới văn chương.

{keywords}
Nhiều người đặt cược nhà văn 76 tuổi người Kenya Ngugi Wa Thiog’o sẽ đoạt Nobel văn chương năm nay. (Ảnh Guardian)

Trong đó, nhóm đầu tiên luôn là một ẩn số gây thú vị bởi kết quả này đồng nghĩa với việc giải đang giới thiệu với thế giới một nhà văn độc đáo, vốn trước đó còn nằm trong những địa hạt văn chương nhỏ bé. Lý do: trong một năm, Viện hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển xem xét hàng trăm đề cử từ các khu vực khác nhau, trong đó rất nhiều tác giả chưa từng có tác phẩm được dịch sang tiếng Anh. Không chỉ tiểu thuyết, các nhà thơ, nhà viết kịch và các thể loại văn chương khác cũng được quan tâm.

Ở các năm 2004 - 2008 - 2009 - 2012, giải gây bất ngờ khi lần lượt trao cho nữ văn sĩ người Áo Elfriede Jelinek (người ít được biết đến bên ngoài địa hạt văn chương tiếng Đức lúc đó), nhà văn Pháp Marie Gustave Le Clezio, nữ văn sĩ Herta Muller và nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn. Ở nhóm này năm nay, người ta dò đoán giải có khả năng thuộc về nhà viết kịch người Na Uy Jon Fosse, nữ thi sĩ kiêm nhà báo điều tra người Belarus Svetlana Alexievich hoặc cây viết tiểu thuyết - tiểu luận người Croatian Dubravka Ugresic.

{keywords}
Nhà văn Nhật có nhiều tiểu thuyết được ưa thích tại VN Haruki Murakami tiếp tục được đồn đoán sẽ đoạt giải năm nay. (Ảnh Guardian)

Nhóm thứ hai, được công chúng rộng rãi ái mộ, không ai khác ngoài Haruki Murakami, người mấy năm nay thường được giới cá độ đặt cược nhiều nhất trên sàn LadBrokes. Cho đến cuối ngày 6/10, ông còn đồng dẫn đầu với tỷ lệ 4/1. Danh sách được đặt cược nhiều trên sàn này thường trộn lẫn giữa các tác giả của nhóm thứ hai và thứ ba.

Điển hình là việc cái tên Ngugi Wa Thiog’o đồng đứng đầu danh sách. Trước đó, có đồn đoán rộ lên từ chính Thụy Điển là nhà văn 76 tuổi người châu Phi này sẽ đoạt giải khiến những người chơi từ xứ này đang đổ tiền đặt cược cho nhà cái bên Anh Quốc. 

Riêng giới văn chương thì cho rằng ông xứng đáng được giải không chỉ bởi sự nghiệp độc đáo, đồ sộ và trải rộng. Trên hết là áp lực lên chính Nobel trong việc công nhận những giá trị văn chương của người da màu ở châu Phi, tránh đi cái tiếng bấy lâu nay là các thành viên hội đồng trao giải thường lấy văn chương châu Âu làm trung tâm.

{keywords}
Philip Roth, nhà văn Mỹ tuyên bố gác bút trong năm qua, cũng được xem là ứng viên hàng đầu.

Thực tế, nhóm được công chúng rộng rãi yêu thích ít có khả năng được giải để ý tới so với nhóm thứ ba, vốn là những giá trị đã được định danh và thừa nhận bởi đông đảo giới phê bình và nghiên cứu văn chương thế giới. 

Bằng chứng là những năm qua, Nobel đã lần lượt gọi tên nữ văn sĩ người Anh Doris Lessing, nhà văn người Peru Mario Vargas Llosa, nữ văn sĩ viết truyện ngắn người Canada Alice Munso. Nhóm này năm nay tiếp tục là những cái tên gần như đã cố định trong danh sách ứng viên hàng đầu: Milan Kundera, Philip Roth, Amos Oz, Ko Un, Ismail Kadare và Assia Djebar...

Tên người thắng giải năm nay được dự đoán sẽ được công bố vào chiều ngày 9/10 (giờ VN), dù Viện hàn lâm vẫn chưa chính thức xác nhận và có thông lệ để lơ lửng thời điểm trao giải này cho tới trước thời điểm diễn ra một ngày. 

Thông tin về các ứng viên cho đến nay vẫn chưa bị rò rỉ, trừ việc thư ký thường trực của Viện là ông Peter Englund nói với báo chí năm nay danh sách ứng viên có tổng cộng 210 người, trong đó có 36 người lần đầu tiên được đề cử.

Khải Trí