- Bộ ảnh tư liệu dân tộc học do một người Pháp chụp ở Tây Nguyên những năm 1952
- 1955 hé lộ cho người xem một chân dung đời sống phong nhiêu và sống động, mà
đến nay hầu như đã không còn tồn tại.
34 bức ảnh khổ lớn, hình vuông - mà Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam vừa đưa ra
triển lãm vào chiều ngày 10/7 thực tế chỉ là một phần của kho ảnh lên tới 200 bức về cuộc sống Tây
Nguyên, do một người Pháp tên Jean - Marie Duchange chụp vào những năm 1950 của
thế kỷ trước. Bảo tàng cho biết các hình ảnh vẫn còn chất lượng rất tốt do được
ông Duchange và gia đình bảo quản rất cẩn thận.
|
Ông Jean - Marie Duchange (phải) trong một bức ảnh chụp tại Tây Nguyên.
|
Bộ ảnh được ông thực hiện bằng máy Rolleiflex và Samflex, chụp phim âm bản
khổ 6 x 6, là các loại máy thuộc hàng tân tiến thời ấy. Được biết, vào lúc sinh
thời, ông Jean - Marie Duchange từng bộc bạch ông "không phải là nhà dân tộc
học, cũng không phải là nhiếp ảnh gia". Nhưng cảnh đẹp và con người của vùng đất
Tây Nguyên đã khiến ông muốn cầm máy lên để ghi lại.
Những bức ảnh được chọn triển lãm trình bày chân dung sống động của các cụ
ông, cụ bà, bé trai, bé gái, thanh niên, thiếu nữ... trong trang phục hết sức độc
đáo của vùng đất Tây Nguyên vào giữa thế kỷ thứ 20. Bên cạnh đó là các cảnh sinh
hoạt thường ngày, từ phương thức vận chuyển đi lại bằng voi đến các lao động như
giã gạo, làm rẫy, dệt vải, cán bông...; các hoạt động nghi lễ (tang ma, đâm
trâu, cầu mùa...) và đặc biệt là kiến trúc nhà cửa tạo nên bản sắc Tây Nguyên
(nhà dài, nhà rông, kho thóc, chòi rẫy, nhà mồ...).
|
Bà Évelyne Duchange (trái) và bà Nadège Bourgoin, con gái và cháu ngoại của tác giả, thay mặt gia đình đến VN để dự lễ khai mạc triển lãm. |
"Tây Nguyên những năm 50 của thế kỷ XX" cũng là một triển lãm sáng tạo sống
động bằng cách bài trí các bức ảnh trong không gian rộng mở, tạo cảm giác thân
thiện và gần gũi cho người xem. Những hình ảnh trưng bày được in tại Pháp, người
xem có thể được chiêm ngưỡng từ hai mặt. Riêng toàn bộ kho ảnh mà gia đình hiến
tặng cho bảo tàng được dựng thành một video clip chiếu tại triển lãm, tạo điều
kiện cho công chúng thưởng ngoạn bộ sưu tập theo một cách khác. Người xem cũng
có thể nhìn ngắm phương tiện "tác nghiệp" của tác giả, chiếc máy ảnh Rolleiflex,
tại một góc phòng trưng bày.
Hơn 6 thập kỷ đã trôi qua, rất nhiều thứ từng có trên vùng đất cao nguyên
miền Trung Việt Nam nay đã không còn. Trong hoài niệm ấy, những bức ảnh đơn sơ
bỗng trở nên tuyệt vời và hấp dẫn trong mắt của người xem hôm nay. Dưới đây là
những hình ảnh do phóng viên chụp lại từ triển lãm, với mong muốn giới thiệu tới
độc giả triển lãm độc đáo này. Dự kiến, triển lãm sẽ kéo dài 6 tháng, trước khi
đưa vào giới thiệu tại chính Tây Nguyên, cội nguồn ra đời của chúng.
|
Thiếu nữ người Giarai đeo hoa tai ngà voi, vòng tay xoắn ống và vòng cổ. Cô ở làng Djereng. |
|
Một bà mẹ trẻ ở Tây Nguyên |
|
Người phụ nữ đang ngồi tách hạt bông. |
|
Đàn ông Chil búi tóc cài trâm và đeo hoa tai ngà voi. |
|
Đàn ông Chil vác dao xà gạc và đeo gùi. Hình chụp ở Lâm Đồng. |
|
Hiến sinh trâu của người Xơ Đăng ở Đắk Tô, Kon Tum. |
|
Một nghi lễ cầu mùa của người Ê Đê. |
|
Làng của người Mnông Gar với những ngôi nhà trệt rất dài. |
|
Tang lễ tại nghĩa địa. |
|
Tượng mồ Giarai tạc hình lính Pháp tại buôn Yit, Bắc Tây Nguyên. |
|
Một góc triển lãm. |
Khải Trí