Cách mạng tháng Tám tiêu biểu cho sức mạnh toàn dân tộc. Cuộc cách mạng lấy dân làm gốc, đoàn kết, tập hợp nhân dân, "lấy sức ta giải phóng cho ta", đã tạo nên một cao trào cách mạng rộng khắp, mạnh mẽ chưa từng thấy với đông đảo lực lượng tham gia, không phân biệt dân tộc, tôn giáo, giai cấp, tầng lớp trong cả nước. Nhờ gắn bó mật thiết với nhân dân, dựa vào dân, phát huy sức mạnh của dân, Ðảng đã lãnh đạo nhân dân ta làm Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công.

Chia sẻ về những ý nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng Tháng Tám, Giáo sư Phạm Hồng Tung, Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển (Đại học Quốc gia Hà Nội) trong một trả lời phỏng vấn đã nhấn mạnh, một trong các nguyên nhân tạo nên cuộc cách mạng vĩ đại 76 năm trước là nhờ khối đại đoàn kết dân tộc.

Giáo sư Tung phân tích, chính tinh thần yêu nước và đường lối đúng đắn của Đảng đã hình thành khối đại đoàn kết dân tộc ngày càng được mở rộng, củng cố. Mở đầu chỉ là các cứu quốc hội: Thanh niên cứu quốc hội, nông dân cứu cuộc hội, phụ nữ cứu quốc hội... ở các vùng căn cứ Cao-Bắc-Lạng nhưng dần dần các hình thức phát triển của mặt trận Việt Minh đã lan toả xuống các vùng miền khác nhau của Tổ quốc.

Sau chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”  hồi tháng 3/1945, Đảng Cộng Sản Đông Dương và mặt trận Việt Minh đã giương ngọn cờ phá kho thóc Nhật cứu đói cho nhân dân ở miền Bắc và miền Trung. Khẩu hiệu đó đã đủ sức lay động, quy tụ hàng triệu người dân Việt Nam dưới ngọn cờ của Đảng.

Ở Nam kỳ không có nạn đói nên điều kiện xây dựng cách mạng khác với miền Bắc. Xứ uỷ Nam kỳ đã rất sáng tạo khi dùng tổ chức thanh niên tiền phong, với ngọn cờ yêu nước, phát huy cao độ tính tích cực xã hội của quần chúng, nhất là thanh niên và học sinh, công nhân để tập hợp được lực lượng vô vùng mạnh mẽ khoảng 200.000 người trước khi thời cơ cách mạng đến vào giữa tháng Tám năm 1945.

Từ miền núi đến miền xuôi, từ miền Bắc đến miền Nam, ở đâu thì cũng có những hình thức tổ chức sáng tạo của Đảng và mặt trận Việt Minh để tập hợp, rèn luyện nhân dân. Đảng nhanh chóng quy tụ được khối đại đoàn kết dân tộc và Cách mạng Tháng Tám nổ ra dưới hình thức là các cuộc biểu tình chính trị khổng lồ của quần chúng có sự hỗ trợ của lực lượng vũ trang, kết hợp với đấu tranh ngoại giao, sáng tạo thông minh. Đó chính là nguyên nhân thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám.

Mặt khác, Cách mạng Tháng Tám thắng lợi nhanh gọn, ít đổ máu của nhân dân ta chính là nhờ sự sự dũng cảm, tài ngoại giáo khôn khéo của các cán bộ của Đảng, mặt trận Việt Minh và khối đại đoàn kết dân tộc. Khi chúng ta vùng lên giành chính quyền, chúng ta không quên trên đất nước Việt Nam vẫn còn đội quân Nhật Bản rất mạnh với 100.000 quân Nhật Bản ở Đông Dương chưa từng thua trận. Nếu như không biết giải quyết sáng tạo thì đây sẽ trở thành hiểm hoạ rất lớn khi nhân dân Việt Nam vùng lên giành chính quyền.

Lúc đầu chúng ta xác định quyết tâm phải tấn công quân Nhật, phải chặn đường rút lui của chúng, tước vũ khí của chúng nhưng các cán bộ Đảng, cơ sở của mặt trận Việt Minh ở Hà Nội, Sài Gòn, Huế... và các tỉnh khác thấy rằng lúc này có khả năng thương lượng với quân Nhật. Đại diện của Việt Minh ở thành Hoàng Diệu, Hà Nội đã đến gặp những viên tướng lãnh đạo cao nhất của quân Nhật đề nghị Nhật đứng trung lập để Việt Minh chuẩn bị lực lượng chiến đấu chống lại cuộc tái chiến thuộc địa của Pháp.

Trước sức ép của quần chúng to lớn của Việt Minh ở khắp nơi và tài ngoại giao khôn khéo của chúng ta, ở tất cả các nơi chúng ta đã trung lập được đội quân phátxít gần 100.000 người của Nhật Bản. Đây chính là yếu tố quan trọng để khi chúng ta vùng lên giành chính quyền đặt được thắng lợi nhanh, gọn và ít đổ máu.

Thúy Nga
Ảnh: Ánh Tuyết
Video: Vân Anh, Bạch Hân, Lan Anh

25/11/2021 21:08