Ngày lễ Vu Lan ra đời theo sự tích Đại Đức Mục Kiền Liên (một trong 2 đại đệ tử của Phật Thích Ca) với lòng đại hiếu đã cứu mẹ của mình ra khỏi kiếp ngạ quỷ.

Theo kinh Vu Lan, Mục Kiền Liên sau khi tu luyện thành công, ông nhớ mẹ là bà Thanh Đề đã qua đời nên dùng mắt phép để tìm bà khắp thế gian, ông thấy bà bị đày thành Ngạ quỷ (quỉ đói), bị đói khát hành hạ, vì những việc ác trong các kiếp luân hồi của bà. Đau lòng vì mẹ bị đày đọa, ông hóa phép thành thức ăn dâng lên mẹ nhưng tất cả thức ăn đều biến thành lửa đỏ.

Mục Kiền Liên cầu cứu lên Phật Tổ, Phật dạy rằng: “Dù ông thần thông quảng đại đến đâu cũng không đủ sức cứu mẹ ông đâu, chỉ có một cách nhờ hợp lực của chư tăng khắp mười phương mới mong giải cứu được. Ngày rằm tháng bảy là ngày thích hợp để cung thỉnh chư tăng, hãy sắm sửa lễ cúng vào ngày đó”. Phật cũng dạy thêm rằng: Chúng sanh ai muốn báo hiếu cho cha mẹ cũng theo cách này. Theo lời Phật dạy ông đã cứu được mẹ mình và từ đó ngày lễ Vu Lan báo hiếu ra đời.

Theo ông Phạm Tiến Dũng, Trưởng Ban Tôn giáo Thành phố Hà Nội, tại Việt Nam, việc cúng Rằm tháng Bảy bao giờ cũng phải cúng ở chùa trước, rồi mới đến cúng tại gia. Lễ này thường được làm vào ban ngày, tránh làm vào ban đêm, khi Mặt Trời đã lặn.

Vào ngày này, mọi gia đình đều chuẩn bị hai mâm cỗ để cúng tổ tiên tại bàn thờ gia tiên và cúng chúng sinh (cúng cô hồn, cúng thí thực) ở ngoài cửa nhà.

Ông Phạm Tiến Dũng khẳng định việc thực hiện nghi lễ trong mùa Vu lan từ nhiều năm nay đã là một hoạt động không thể thiếu trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt.

Lễ Vu Lan năm nay còn mang tính xã hội rộng rãi trong cuộc sống của người Việt, là mùa không chỉ báo ân, báo hiếu đối với cha mẹ mà còn là mùa yêu thương giúp đỡ nhau mùa dịch COVID-19.

Giảng giải ý nghĩa của lễ Vu lan, Thượng tọa Thích Minh Quang, Phó Chánh văn phòng Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cho biết Vu lan là dịp để chúng ta nghĩ đến “tứ đại ân”: ơn cha mẹ, ơn quốc gia, ơn thầy bạn và ơn xã hội. 

Giảng giải điều này, Thượng tọa cho hay: “Phụ mẫu tại đường như Phật tại thế, Vu lan là dịp mỗi người nhìn lại bản thân mình, cần biết hiếu kính, phụng dưỡng ông bà cha mẹ. Đối với ơn quốc gia, chúng ta hãy là những người công dân tốt, đặc biệt trong thời khắc dịch này, phải chấp hành nghiêm quy định của cơ quan chức năng, chung sức đẩy lùi dịch bệnh. Ơn thầy bạn là sự trân trọng những kiến thức, đạo lý đã được dạy dỗ. Ơn xã hội là biết ơn mọi người, mọi tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là những bác sỹ, chiến sỹ tuyến đầu đang vất vả chống dịch ngày đêm.”

Khi tiến hành nghi lễ Vu lan, Thượng tọa Thích Minh Quang hướng dẫn người dân hãy cùng cầu nguyện cho cha mẹ được mạnh khỏe, bình an, tai qua nạn khỏi; cầu nguyện cho quốc thái dân an, dịch bệnh tiêu tan, để mọi người được an vui, hạnh phúc; cầu nguyện cho những người đang dấn thân nơi tuyến đầu chống dịch luôn được bình an, khỏe mạnh; cầu nguyện cho các bệnh nhân không may mắc COVID-19 sớm được bình phục để trở về với người thân và gia đình; cầu cho đồng bào không may bị tử vong vì dịch sớm được siêu sinh về miền cực lạc...

Kiều Oanh
Ảnh: Duy Tuấn
Video: Hồng Khanh, Thu Hằng, Xuân Quý

10/11/2021 03:10