Bảo hiểm y tế (BHYT) là chính sách an sinh xã hội mang tính nhân văn, nhân đạo sâu sắc của Đảng và Nhà nước ta. Từ nhiều năm nay, Đảng và Nhà nước đã triển khai chính sách hỗ trợ tham gia BHYT cho nhiều nhóm đối tượng, đặc biệt là người đồng bào dân tộc thiểu số đang sinh sống ở những địa bàn khó khăn. Tấm thẻ BHYT ngày càng phát huy giá trị đắc lực trong chăm lo sức khỏe và ổn định đời sống của bà con đồng bào dân tộc thiểu số ở những vùng kinh tế, xã hội khó khăn.

Quán triệt sâu sắc tinh thần đó, thời gian qua, tại Phú Yên, cấp ủy, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã quan tâm chỉ đạo, phối hợp chặt chẽ với các ngành có liên quan triển khai thực hiện hiệu quả chính sách, pháp luật về BHYT và công tác khám chữa bệnh đối với người DTTS thuộc nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước đóng và hỗ trợ BHYT.

Công tác cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin được tăng cường, góp phần giảm thời gian thực hiện thủ tục hồ sơ về thẻ BHYT và khám chữa bệnh BHYT. Người dân từng bước ý thức việc tham gia BHYT là để bảo vệ tài chính cho bản thân và gia đình nếu không may bị bệnh, nên đã chủ động tham gia.

Đợt giám sát về tình hình triển khai, thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế (BHYT) vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi của tỉnh Phú Yên giai đoạn 2019-2023 vừa kết thúc. Qua giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về BHYT và công tác khám chữa bệnh đối với người DTTS thuộc nhóm đối tượng được ngân sách nhà nước đóng và hỗ trợ BHYT, ông Phạm Ngọc Công, Trưởng ban Dân tộc HĐND tỉnh, trưởng đoàn giám sát đã chia sẻ với báo Phú Yên một số kết quả nổi bật.

Theo  ghi nhận của Đoàn giám sát, tỉ lệ người dân tham gia BHYT tăng qua từng năm. Công tác phối hợp rà soát, thống kê, lập danh sách các đối tượng thụ hưởng chính sách đã được các cấp, ngành, đoàn thể triển khai thực hiện chặt chẽ, đúng quy trình, quy định. Việc quản lý, báo tăng, báo giảm và đề nghị cấp thẻ được thực hiện trên hệ thống dữ liệu quản lý theo địa bàn thôn, buôn. Việc phân bổ thẻ BHYT cho các cơ sở khám chữa bệnh được ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) tỉnh bám sát các văn bản chỉ đạo của các bộ, ngành trung ương và UBND tỉnh.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 18 cơ sở y tế ký hợp đồng khám chữa bệnh BHYT, bao gồm 6 bệnh viện tuyến tỉnh, 9 trung tâm y tế tuyến huyện và Bệnh viện Công an tỉnh; 1 phòng khám đa khoa và 1 phòng khám chuyên khoa theo đúng quy định. Ngành BHXH tỉnh đã tuân thủ, thực hiện công tác giám định theo đúng quy định; phối hợp với các cơ sở khám chữa bệnh trong kiểm tra thủ tục, giải thích các vướng mắc phát sinh về thực hiện khám chữa bệnh BHYT, đảm bảo quyền lợi cho người tham gia BHYT nói chung và người DTTS nói riêng.

Các cơ sở khám chữa bệnh công lập được ký kết hợp đồng khám chữa bệnh BHYT luôn được các cấp, ngành quan tâm, hỗ trợ đầu tư nguồn lực để sửa chữa, xây dựng cơ sở hạ tầng, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, tinh thần trách nhiệm và phẩm chất đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ cán bộ y tế, nhất là ở các trạm y tế xã. Công tác hỗ trợ cho người bệnh là hộ nghèo, người DTTS tại các cơ sở khám chữa bệnh cũng được các cấp, ngành trong tỉnh quan tâm.

Thực hiện Quyết định 861/QĐ-TTg và Quyết định 612/QĐ-UBDT, toàn tỉnh giảm 31.413 người tham gia BHYT, trong đó người DTTS bị ảnh hưởng không còn được Nhà nước cấp thẻ BHYT là 17.241 người. Sự thay đổi chính sách này đã ảnh hưởng lớn đến đối tượng không còn được Nhà nước đóng, hỗ trợ đóng BHYT.

Với mức thu nhập bình quân của hộ đồng bào DTTS hiện nay còn rất thấp, nếu không được cấp thẻ BHYT thì chi phí dành cho khám chữa bệnh sẽ là gánh nặng của gia đình; nhiều người DTTS không có điều kiện để tiếp cận và thụ hưởng chính sách BHYT, ảnh hưởng đến sức khỏe, kinh tế của gia đình, nguy cơ phát sinh hộ nghèo và tái nghèo cao, đồng thời ảnh hưởng lớn đến chính sách giảm nghèo bền vững và chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh.

Cũng như nhiều tỉnh, thành khác trong cả nước, hiện nay, quyền lợi của người tham gia BHYT ngày càng được mở rộng và đảm bảo, người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số khi được Nhà nước cấp thẻ BHYT miễn phí có thêm điều kiện để chăm lo sức khỏe cho bản thân và gia đình ngày một tốt hơn. Trong triển khai thực hiện, các kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật cho cán bộ làm công tác dân tộc, đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó, có nội dung lồng ghép tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về khám, chữa bệnh, BHYT, dân số... được đẩy mạnh. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt được, công tác y tế, chăm sóc sức khỏe và BHYT cho đồng bào DTTS vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc. 

Kết quả cấp thẻ BHYT miễn phí đạt tỷ lệ cao nhưng trong thực tế, số lượt người khám, chữa bệnh ở cơ sở vùng DTTS và miền núi chưa thật sự hiệu quả. 

Nhiều trường hợp người DTTS có thẻ BHYT đi khám bệnh vẫn thường xuyên thiếu giấy tờ tùy thân có ảnh, giấy chuyển viện… gây trở ngại trong khâu tiếp nhận vào viện; khả năng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh có chất lượng còn hạn chế.

Đây đó, ý thức của một bộ phận người dân, nhất là người đồng bào DTTS vẫn còn hạn chế, có tư tưởng chủ quan, trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước mà chưa thật sự tự giác tham gia BHYT.

Cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, nguồn nhân lực y tế tuy đã được quan tâm đầu tư nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh của đồng bào DTTS và miền núi, nhất là vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn. 

Qua cuộc giám sát vừa qua, từ những câu chuyện thực tiễn triển khai ghi nhận được, Ban Dân tộc HĐND tỉnh Phú Yên đã kiến nghị UBND tỉnh 6 vấn đề:

Thứ nhất, kiến nghị Chính phủ sớm sửa đổi, bổ sung Nghị định 146 theo hướng bổ sung hỗ trợ mức đóng BHYT cho người DTTS sống ở các xã khu vực I theo Quyết định 33 của Thủ tướng Chính phủ, xã không xác định khu vực tại Quyết định 861; ban hành cơ chế, chính sách để hỗ trợ đồng bào DTTS tiếp tục được hưởng chính sách BHYT tại các xã, thôn không còn trong danh sách được ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ BHYT thuộc Quyết định 861 và Quyết định 612.

Thứ hai, tiếp tục chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương có giải pháp cụ thể, quyết liệt, phấn đấu đạt chỉ tiêu về tỉ lệ bao phủ BHYT của tỉnh hàng năm theo nghị quyết của HĐND tỉnh và của Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định 546.

Thứ ba, chỉ đạo các sở, ban ngành, địa phương phối hợp chặt chẽ với ngành BHXH tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người DTTS tham gia thực hiện tốt chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về BHYT.

Thứ tư, chỉ đạo Sở Y tế tăng cường chỉ đạo các cơ sở khám chữa bệnh triển khai các giải pháp nâng cao hơn nữa chất lượng khám chữa bệnh và tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ người bệnh; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính gắn với ứng dụng công nghệ thông tin; tăng cường đầu tư xây dựng, cải tạo, mở rộng cơ sở hạ tầng và đầu tư trang thiết bị y tế cho các cơ sở khám chữa bệnh công lập.

Thứ năm, chỉ đạo các địa phương tăng cường chỉ đạo đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác thống kê, lập danh sách đối tượng người DTTS tham gia BHYT đảm bảo kịp thời, thống nhất thông tin cá nhân với các giấy tờ tùy thân, hạn chế tình trạng sai sót thông tin thẻ BHYT; chủ động phối hợp với Sở Y tế chỉ đạo trung tâm y tế huyện, thị xã, thành phố làm tốt hơn nữa công tác chỉ đạo, hướng dẫn các trạm y tế xã, phường phát huy cơ sở vật chất, trang thiết bị đã được đầu tư, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ để nâng cao chất lượng và tăng dần tỉ lệ danh mục dịch vụ kỹ thuật, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của Nhân dân.

Thứ sáu, đề nghị BHXH tỉnh phối hợp chặt chẽ với các địa phương làm tốt công tác tuyên truyền, vận động người dân hiểu được tính ưu việt, thấy được sự cần thiết của chính sách BHYT; quản lý, sử dụng quỹ BHYT hiệu quả, an toàn; đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tham gia BHYT; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện và chấn chỉnh các thiếu sót trong công tác thanh quyết toán BHYT ở các địa phương.