Với vai trò là tổ chức nòng cốt trong công tác phụ nữ dưới sự lãnh đạo của Đảng, 93 năm qua, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động nhằm đoàn kết, tập hợp, vận động, phát huy tiềm năng, sức sáng tạo của các tầng lớp phụ nữ trong cả nước. Bám sát nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, địa phương, các cấp hội đã triển khai phong trào thi đua, các cuộc vận động, các nhiệm vụ trọng tâm, góp phần nâng cao năng lực và chất lượng đời sống mọi mặt cho hội viên, phụ nữ; trong đó, có các hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế, nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, với 5 kết quả nổi bật trong giai đoạn 2017 - 2022, cụ thể là:

Thông qua các mô hình sinh kế tạo việc làm tại chỗ, hoạt động có địa chỉ giúp phụ nữ nghèo, giúp nhau phát triển kinh tế gia đình, hỗ trợ vốn tín dụng cho phụ nữ nghèo được thực hiện có hiệu quả, gắn kết với Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình quốc gia “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), Cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, Chương trình Đồng hành cùng phụ nữ biên cương.

Các cấp hội đã giúp hơn 2 triệu hộ nghèo, trong đó có gần 270 nghìn hộ đã thoát nghèo theo tiêu chí đa chiều. Việc thực hiện thành công các mô hình giảm nghèo trên cơ sở xây dựng cơ chế quản lý xoay vòng vốn phù hợp với thực tế của từng mô hình được các ban, ngành đánh giá cao và là cơ sở để tiếp tục xây dựng, phát triển mô hình giảm nghèo của Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025.

Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” (Đề án 939) được triển khai đã góp phần nâng cao nhận thức, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp đến các tầng lớp phụ nữ, quan tâm đến các thành phần phụ nữ yếu thế, như phụ nữ khuyết tật, phụ nữ hoàn lương, phụ nữ chịu ảnh hưởng của HIV/AIDS, phụ nữ nghèo, phụ nữ dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, bảo đảm thực hiện mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Hoạt động hỗ trợ của Hội phù hợp nhu cầu của từng đối tượng; cách thức tổ chức linh hoạt, bắt kịp với yêu cầu, xu hướng phát triển xã hội (trực tuyến kết hợp trực tiếp).

Hoạt động hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp được đẩy mạnh với nhiều hình thức sáng tạo. Chủ đề Ngày Phụ nữ khởi nghiệp hằng năm đã bám sát chỉ đạo của Chính phủ, sự chuyển động của nền kinh tế; theo đó, đã có 63/63 tỉnh, thành phố tổ chức Ngày Phụ nữ khởi nghiệp cấp tỉnh, 31/63 tỉnh, thành phố tổ chức Ngày Phụ nữ khởi nghiệp đến cấp huyện, thu hút trên 24.640 phụ nữ có ý tưởng, dự án dự thi. Các cấp hội đã có được 479 tỷ đồng (trong đó từ ngân sách Trung ương, địa phương là 254 tỷ đồng và 225 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa) cho hoạt động hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp; vận động, hỗ trợ cho gần 73 nghìn phụ nữ khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh, thông qua các hình thức tập huấn nâng cao năng lực, kết nối tiếp cận tín dụng, kết nối thị trường tiêu thụ sản phẩm, kết nối xúc tiến thương mại, đầu tư...

Trong khuôn khổ Đề án 939, sau 5 năm, đã có 100% số cán bộ hội phụ nữ chuyên trách các cấp tham gia triển khai Đề án được nâng cao nhận thức, phương pháp hỗ trợ phụ nữ về khởi nghiệp, phát triển kinh doanh; 70% số hội viên phụ nữ được tuyên truyền, nâng cao nhận thức về việc làm, khởi nghiệp thông qua 197.140 cuộc tuyên truyền cho hơn 13,6 triệu hội viên phụ nữ về việc làm, khởi nghiệp; hỗ trợ 63.864 phụ nữ khởi sự kinh doanh và khởi nghiệp; phối hợp, hỗ trợ thành lập 4.747 tổ hợp tác/hợp tác xã (HTX) do phụ nữ quản lý; 50.665 doanh nghiệp của phụ nữ mới thành lập được tư vấn, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp.

Hoạt động hỗ trợ phát triển doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ được đổi mới theo hướng hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ dựa trên nhu cầu phát triển và thích ứng với bối cảnh tình hình; các cấp hội tổ chức nhiều chương trình đa dạng hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh do phụ nữ làm chủ nâng cao năng lực; hỗ trợ tiếp cận tín dụng, thị trường, thông tin, công nghệ, tác động chính sách.

Bên cạnh các nội dung tập huấn nâng cao năng lực kinh doanh mang tính truyền thống, các cấp hội đã phát huy tính chủ động, sáng tạo, tổ chức nhiều hoạt động liên kết, hợp tác, nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh, như quản trị kinh doanh, năng lực ứng phó khủng hoảng do COVID-19, ứng dụng thương mại điện tử, kết nối tiêu thụ sản phẩm, tổ chức hội thi và quảng bá sản phẩm của phụ nữ khởi nghiệp; đẩy mạnh kết nối liên tỉnh và nội tỉnh, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt là nông sản trong giai đoạn ảnh hưởng của dịch COVID-19; kết nối tiêu thụ sản phẩm thông qua phối hợp với Bưu điện Việt Nam, sàn thương mại điện tử Postmart, Tiki, Shoppee...

Việc kết nối với mạng lưới các hội/hiệp hội/câu lạc bộ nữ doanh nhân, tăng cường hợp tác, phát huy thế mạnh của từng tổ chức (Hội Liên hiệp Phụ nữ và hội/hiệp hội nữ doanh nhân) được chú trọng hơn; thúc đẩy phát triển mạng lưới hội, hiệp hội, câu lạc bộ doanh nghiệp nữ. Đến nay, cả nước có 31 hội/hiệp hội doanh nhân nữ ở cấp quốc gia và tỉnh/thành được chính thức thành lập, với gần 10.000 hội viên; có 896 câu lạc bộ nữ doanh nhân, trong đó gồm 42 câu lạc bộ cấp tỉnh.

Trong bối cảnh sắp xếp lại các trung tâm đào tạo nghề của Hội, các cấp hội đã kịp thời điều chỉnh phương thức đào tạo, tăng cường phối hợp, liên kết, giới thiệu đào tạo, tổ chức các tổ/nhóm phụ nữ giúp nhau học nghề sát với nhu cầu thị trường, góp phần thực hiện chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ XIII đề ra và tăng tỷ lệ lao động nữ được đào tạo nghề.

Các cấp hội và cơ sở giáo dục nghề nghiệp của Hội đã đào tạo nghề, phối hợp, giới thiệu đào tạo nghề cho trên 206.765 lao động nữ, chủ yếu đào tạo trình độ sơ cấp nghề và dưới 3 tháng với các ngành đào tạo thuộc lĩnh vực nông nghiệp sản xuất sạch, an toàn (kỹ thuật trồng rau an toàn, kỹ thuật chăn nuôi gia súc, gia cầm...) hoặc tiểu thủ công nghiệp (đan lục bình, mây tre đan, thêu, dệt thổ cẩm...).

Hoạt động dạy nghề của các cấp hội gắn với tạo việc làm sau học nghề thông qua hỗ trợ thành lập các mô hình kinh tế tập thể, như HTX, tổ hợp tác, tổ/nhóm phụ nữ liên kết sản xuất, kinh doanh và hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp... được đẩy mạnh; từ đó, góp phần tạo việc làm bền vững và thu nhập ổn định cho phụ nữ, thu hút phụ nữ tích cực tham gia học nghề. Qua 5 năm triển khai, đã có 206.765 lao động nữ được đào tạo nghề.

Hoạt động tài chính vi mô của các cấp hội ngày càng chuyên nghiệp. Các chương trình tài chính vi mô của các cấp hội tiếp tục phát triển, không chỉ về số lượng, mà còn tăng lên về chất lượng, hiệu quả; không chỉ góp phần cải thiện điều kiện sống của phụ nữ, đặc biệt là tại các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, mà còn hướng tới đáp ứng các quy định của pháp luật chuyên ngành.

Điểm nổi bật của nhiệm kỳ vừa qua là đã có 30 chương trình/dự án tài chính vi mô của các tỉnh, thành phố đăng ký theo Quyết định số 20/2017/QĐ-TTg, ngày 12-6-2017, của Thủ tướng Chính phủ, “Quy định về hoạt động của chương trình, dự án tài chính vi mô của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức phi chính phủ”.

Theo đó, Tổ chức tài chính vi mô trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tình thương tập trung ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa sản phẩm tài chính và phi tài chính, đáp ứng nhu cầu của nhiều nhóm phụ nữ khác nhau, trong đó có nhóm phụ nữ khởi nghiệp với hơn 2 nghìn tỷ đồng cho 173 nghìn phụ nữ vay. Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tiếp tục thí điểm hoạt động Quỹ Bảo hiểm vi mô góp phần đa dạng hóa sản phẩm tài chính vi mô, đồng thời tạo thêm kênh an sinh xã hội cho phụ nữ nghèo.

Kế hoạch triển khai Chiến lược tài chính toàn diện quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 được ban hành và triển khai trong toàn hệ thống hội hướng tới nâng cao hiểu biết, năng lực tài chính và khả năng của phụ nữ trong tiếp cận và sử dụng an toàn, thuận tiện các sản phẩm, dịch vụ tài chính phù hợp với nhu cầu. Bước đầu, các cấp hội đã triển khai một số hoạt động xây dựng tài liệu, tổ chức nhiều hoạt động truyền thông, tập huấn, nâng cao hiểu biết, năng lực tài chính cho phụ nữ.

Việc mở rộng phối hợp với nhiều đơn vị cung ứng dịch vụ tài chính (Ngân hàng Chính sách xã hội và 3 ngân hàng thương mại khác) giúp gia tăng cơ hội cho phụ nữ, thuận tiện trong tiếp cận và sử dụng dịch vụ tài chính phù hợp với nhu cầu (bảo hiểm vi mô, tín dụng cho khởi nghiệp, tín dụng cho phát triển kinh doanh...).

Hoạt động tín dụng, tiết kiệm tại chi hội, tổ phụ nữ tiếp tục được duy trì, đáp ứng nhu cầu thiết thân của hội viên, phụ nữ. Tính đến ngày 31-12-2021, số dư tiết kiệm tại 63/63 tỉnh hội, thành hội phụ nữ đạt 11,4 nghìn tỷ đồng (tăng 5,3 nghìn tỷ so với giai đoạn 2012 - 2017) với trên 10,7 triệu hội viên tham gia thông qua 267.277 tổ, nhóm tiết kiệm. Một số tỉnh hội, thành hội phụ nữ đã bước đầu ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hoạt động tiết kiệm.

Các cấp hội đã đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ phụ nữ tham gia và phát triển mô hình kinh tế tập thể, HTX dưới nhiều hình thức: Tuyên truyền, vận động hội viên, phụ nữ, người dân tham gia mô hình kinh tế tập thể; 90% số cán bộ hội các cấp và hơn 80% số hội viên đã được tuyên truyền về chính sách, chủ trương phát triển kinh tế tập thể; xây dựng các mô hình HTX phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động ở địa phương, vùng, miền theo hướng khôi phục và phát huy các nghề truyền thống, phát huy tài nguyên sẵn có góp phần tạo dựng thương hiệu các sản phẩm của địa phương; sản xuất sản phẩm bảo vệ sức khỏe cho người sử dụng, thân thiện với môi trường; xây dựng mô hình HTX gắn với tạo việc làm cho lao động nữ.

Các cấp hội đã hỗ trợ thành lập mới hơn 800 HTX do phụ nữ tham gia quản lý với trên 14.000 thành viên và 11 nghìn tổ hợp tác với trên 30.000 thành viên, trong đó có trên 70% là các HTX nông nghiệp sản xuất, tiêu thụ sản phẩm an toàn; thu nhập bình quân của thành viên đạt trung bình trên 5 triệu đồng/người/tháng.

Gần 400 mô hình sinh kế hỗ trợ phụ nữ vùng biên giới, biên cương phát triển kinh tế bền vững thuộc Chương trình Đồng hành cùng phụ nữ biên cương đã được thành lập. Đề án “Hỗ trợ hợp tác xã do phụ nữ tham gia quản lý, tạo việc làm cho lao động nữ đến năm 2030”(8) được Chính phủ phê duyệt năm 2023 với các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể, là cơ sở quan trọng để Hội cùng các ngành, các cấp thúc đẩy hơn nữa hoạt động hỗ trợ phụ nữ tham gia phát triển kinh tế tập thể, góp phần nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ.