XEM VIDEO: 

“Tuyển chọn thủy thủ tàu ngầm có yêu cầu rất cao. Từ vô vàn ứng viên trong lực lượng Hải quân và các đơn vị khác của quân đội, mới chọn ra được những người ưu tú nhất sau nhiều kỳ sát hạch khắt khe. Tác chiến trong lòng biển sâu thiếu khí oxy, trong khi nồng độ khí có hại cho sức khỏe như carbon dioxide, hydro, nitrogen và từ trường phát ra từ vũ khí trang bị kỹ thuật rất lớn”, Thượng tá Nguyễn Văn Quán, Chính ủy Lữ đoàn 189 cho biết. 

Tháng 6/2011, Bộ trưởng Quốc phòng ra quyết định thành lập Lữ đoàn tàu ngầm 189 trực thuộc Quân chủng Hải quân. 

Thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, để đáp ứng nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc trong tình hình mới, tháng 12/2009, Việt Nam đã ký hợp đồng mua 6 chiếc tàu ngầm Kilo 636 của Nga. 

Để chuẩn bị tốt nhất cho quá trình xây dựng đơn vị tàu ngầm cấp chiến dịch, năm 2010, Bộ Tư lệnh Hải quân ra quyết định thành lập Khung thường trực quản lý lực lượng tàu ngầm, trực thuộc Bộ Tham mưu, Quân chủng Hải quân. 

Tháng 3 cùng năm, với sự giúp đỡ của chuyên gia Nga, Quân chủng Hải quân triển khai xây dựng căn cứ tàu ngầm tại bán đảo Cam Ranh. Ngày 17/9/2010, Tư lệnh Hải quân ký quyết định thành lập Đoàn 189 tàu ngầm, trực thuộc Bộ Tham mưu Hải quân - tiền thân của Lữ đoàn tàu ngầm 189 Hải quân. 

Trực tiếp tham gia tuyển chọn thủy thủ, Đại tá Nguyễn Hoàng Luyến, Phó Trưởng phòng Quân y (Chủ tịch Hội đồng khám tuyển năm 2010) cho biết, hội đồng tuyển chọn phân thành 3 cấp độ: Cấp độ 1 khám tuyển ở các đơn vị trong toàn quân thông qua hệ thống quân y đơn vị đảm nhiệm. Cấp 2 khám tuyển ở các bệnh viện quân y tuyến đầu ở các khu vực để sàng lọc. Cấp 3 khám tuyển chuyên ngành ở các đơn vị có trang bị khám áp lực như Viện Y học Hải quân, Trung đoàn tàu ngầm 196. 

“Nhiều quân nhân có các chỉ số sức khỏe vượt trội nhưng vẫn bị loại. Như một quân nhân ở Vùng 1 Hải quân, bị loại vì răng bị sâu. Hay trường hợp quân nhân trải qua các bài khám tiền đình xong, bước đi không thẳng hàng cũng bị loại”, Đại tá Luyến cho biết. 

Cân nặng, chiều cao... theo tiêu chuẩn chỉ là sơ tuyển ban đầu. Thử thách cao hơn khi tuyển chọn là khám thần kinh, tiền đình. Máy điện tim, điện não hiện đại gắn vào ngực, vào đầu ghi các thông số, đánh giá kết quả tốt vẫn phải qua thực hành đu xoay xuôi ngược. Đu xoay xong đứng dậy đi thẳng một quãng, rồi ngồi làm bài test nhanh về các kiến thức.

Thử thách thể lực khó khăn nhất là thử tăng áp. Có người chịu được nén áp suất cao tương đương với độ sâu 70m, thậm chí 100m. Nhưng có người mới nén áp tương đương với độ sâu 10m đã cảm thấy ù tai.

Đại úy Nguyễn Trung Kiên, Phó Trưởng ngành thông tin, radar, sonar, Tàu ngầm 184 - Hải Phòng nhớ lại: “Cảm giác khi thử sức chịu đựng của tiền đình và một số bài test thể lực thật khó tả. Tôi vẫn nhớ khi được bác sĩ buộc dây an toàn chắc chắn, ghế bắt đầu quay thăng bằng, sau đó nghiêng ngang 45 độ quay, rồi ghế nghiêng ngửa ra sau. Ghế vừa quay tôi vừa phải đánh đầu nghiêng trái, nghiêng phải và bắt buộc phải mở mắt”. 

Sau khi chọn được những người ưu tú nhất, Đoàn 189 tàu ngầm bắt đầu xây dựng các phương án bảo đảm vật chất, tài liệu phục vụ cho quá trình tiếp nhận, huấn luyện cho học viên. 

Ngày 10/10/2010, tại một căn cứ quân sự ở tỉnh Vĩnh Phúc, Khóa 1 lực lượng tàu P (tàu ngầm) khai giảng. Phó đô đốc Trần Thanh Huyền - Chính ủy Hải quân lúc đó đã tới giao nhiệm vụ cho khóa huấn luyện đặc biệt này. 

“Đây là lớp cán bộ đặt những viên gạch đầu tiên cho việc hình thành một lực lượng mới mà Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng xác định xây dựng thành đơn vị tàu ngầm cấp chiến dịch tiến thẳng lên hiện đại. Vì thế tạo áp lực rất lớn cho các cán bộ trong khung thường trực khi đó”, Thượng tá Nguyễn Văn Quán chia sẻ. 

Thiếu tá Hà Văn Tý, Chính trị viên tàu ngầm 183-TPHCM kể: “Chúng tôi cùng nhau xác định tiêu chí văn hóa của mình với 3 đặc biệt, 4 tốt, 5 không để tập trung ý chí, tinh thần cho việc học tập”.  

Về “5 không” (Không vi phạm tư cách; không nói tục chửi thề; không vi phạm ba dứt điểm; không để mất an toàn; không hút thuốc lá), Thiếu tá Hà Văn Tý cho biết: “Mỗi người phải tự giác chấp hành và quyết tâm cai thuốc lá vì thủy thủ tàu ngầm không được phụ thuộc vào bất cứ chất kích thích nào, để đảm bảo đầu óc luôn minh mẫn để thực hiện nhiệm vụ và bảo đảm an toàn phòng chống cháy nổ”. 

Trước đây, đã có bài học xương máu từng xảy ra tại một cường quốc quân sự ở châu Á. Nước này cũng mua của Nga một số tàu ngầm lớp Kilo 636, do thủy thủ bất cẩn khi hút thuốc lá đã khiến một chiếc bốc cháy, chìm ngay tại căn cứ… 

Sau ngày thành lập, Đảng ủy Đoàn 189 xác định: Nhanh chóng tiếp nhận lực lượng, ổn định tổ chức, bước vào thực hiện nhiệm vụ học tập ngoại ngữ, rèn luyện thể chất. Đồng thời thực hiện tốt phương châm xuyên suốt trong xây dựng lực lượng là “Đoàn kết đặc biệt; Kỷ luật đặc biệt; Bí mật đặc biệt”.

* Kỳ tới: Lính tàu ngầm học cách làm chủ ‘hố đen đại dương’

Minh Thúy - Quang Thắng

Thiết kế: Hồng Anh

Vượt trăm nghìn hải lý đưa tàu ngầm về cảng Cam Ranh

Để đưa tàu ngầm về nước, mỗi lần chỉ một chiếc, phải trải qua hành trình dài 45 ngày qua 3 đại dương. Tàu ngầm được chuyên chở bằng tàu Rolldock Sea của Hà Lan.