Bỏ cả việc mua xe để lái Uber, Grab, hành trình từ “hoa hồng” với doanh thu tiền triệu mỗi tháng đã không còn. Giờ đây, các lái xe này đang đứng trước sự lựa chọn đầy khó khăn giữa tiếp tục duy trì hay bỏ cuộc. Rất nhiều tài xế đã đã thốt lên xót xa: "chúng tôi không ngờ mình lại rơi vào tình cảnh bị lùa vào rọ rồi bị vặt trụi lông".


Đầu tháng 1, các lái xe Uber và Grab đã tới tận trụ sở của hai đơn vị này tại Hà Nội để phản đối việc tăng chiết khấu cho các lái xe. Theo phản ánh của các lái xe thì ngoài số tiền % cho Uber và Grab, họ phải nộp thêm tiền thuế thu nhập cá nhân và một khoản tiền không nhỏ để duy trì đăng ký kinh doanh tại một số doanh nghiệp và Hợp tác xã để được chạy xe.

Khoản thu nhập cho mỗi lái xe ngày càng bớt đi khi Uber và Grab cạnh tranh nhau khi đưa ra mức giá rẻ và khuyến mãi để giữ chân khách hàng. Chưa kể, các hãng taxi cũng đang thay đổi tìm ra những phương thức kinh doanh hiệu quả mới để cạnh tranh.

Thời gian đầu, khi Grab, Uber xuất hiện ở Việt Nam là thời điểm hoàng kim của ứng dụng vận tải hành khách kiểu mới này. Để thu hút các lái xe tham gia làm đối tác, Uber và Grab đã có những chính sách hơn hẳn taxi truyền thống. Các hãng còn chưa yêu cầu thu phí 20% như hiện nay mà còn hỗ trợ 40.000 đồng/chuyến nên “cánh lái xe vớ bở”. Mỗi lái xe khi giới thiệu bạn bè tham gia còn được thưởng lên tới 3-4 triệu đồng.

Ở thời điểm đó, doanh thu của mỗi lái xe trung bình hàng tháng lên tới 20-30 triệu đồng là chuyện hết sức bình thường. Anh Hải, một lái xe cho hay, trung bình mỗi ngày chạy khoảng 10 tiếng liên tục thì sau khi đã chiết khấu 20% cho doanh nghiệp và được doanh nghiệp hỗ trợ lại, mỗi tháng sẽ kiếm được khoảng 40 triệu doanh thu. Với số tiền này, sau khi trừ tiền xăng và tiền lặt vặt khác thì sẽ còn 30 triệu. Trong khi các hãng taxi có mức lương trung bình chưa tới 15 triệu/tháng.

Các lái xe taxi đua nhau bỏ việc để chuyển sang Grab, Uber. Ông Bùi Danh Liên - Phó Chủ tịch Hiệp hội vận tải Hà Nội từng cho biết, qua khảo sát cho thấy khá nhiều doanh nghiệp taxi hiện đang thiếu lái xe vì lái xe bỏ sang chạy Grab, Uber bởi thu nhập cao hơn. 

Chỉ tính riêng năm 2017, Vinasun giảm gần 8.000 nhân viên, Mai Linh giảm 6.000 nhân viên và hàng nghìn lái xe thuộc các doanh nghiệp taxi truyền thống khác cũng đã “dứt áo ra đi” vì mức thu nhập của taxi công nghệ cao hơn. Hiện Hà Nội có trên 15.000 taxi công nghệ được cấp phép thí điểm, trong đó có 11.400 xe Grab và 2.400 xe Uber.

Những tháng này, “hoa hồng” đối với các lái xe không nghệ không còn khi các chính sách liên tục thay đổi. Grab bắt đầu thắt chặt ngân sách và thay đổi công thức trả thưởng và hỗ trợ. Cuối năm 2015, hãng thông báo cắt hoàn toàn hỗ trợ từ hãng đã khiến hầu hết tài xế Grab bất ngờ, rủ nhau đình công,... Trước phản ứng mạnh mẽ này, ngay trong ngày, Grab buộc phải phục hồi lại chính sách hỗ trợ, tuy nhiên, có những thay đổi nhằm đảm bảo lợi ích từ hai phía.

Trước đó, tháng 8/2017, nhiều tài xế GrabBike cũng tập trung đình công vì hãng tăng mức chiết khấu thêm 5%, từ 15% lên 20%. Gần đây nhất là vụ việc tài xế GrabCar phản ứng với mức chiết khấu lên đến 28% mà Grab đang áp dụng với xe tham gia sau 1/10/2018 và 23,6% tham gia trước 1/10/2017.

Trong khi đó, ngoài phần chiết khấu 25%, tài xế Uber còn phải đóng thêm 4,5% thuế thu nhập cá nhân. Cách đây không lâu, lái xe Uber từng phản ứng khi mức giá cước sân bay Nội Bài giảm xuống chỉ còn 150 nghìn đồng. Sau một thời gian, Uber đã phải tăng giá theo tình hình quãng đường và thời điểm đặt xe để hỗ trợ lái xe.

Cục Thuế Hà Nội cũng đã yêu cầu các chi cục Thuế kiểm tra việc xuất hoá đơn và tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế của các doanh nghiệp là đối tác của Grab tại Việt Nam. Đồng thời, Cục Thuế Hà Nội cũng chỉ đạo các đơn vị rà soát, đôn đốc việc khấu trừ, kê khai, nộp thuế thay cho lái xe khi thanh toán thu nhập cho các cá nhân tham gia kinh doanh vận tải theo quy định.

Theo quy định các đối tác của Grab phải khai nộp thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp với phần doanh thu được chia từ hoạt động kinh doanh vận tải theo hợp đồng hợp tác kinh doanh theo tỷ lệ thuế VAT 3%, thuế thu nhập cá nhân 1,5%.

Đầu năm 2018, nhiều tuyến phố Hà Nội bắt đầu cắm biển cấm xe hợp đồng dưới 9 chỗ bên cạnh biển cấm taxi theo giờ. Điều đó có nghĩa, Uber và Grab không còn tự do đi vào đường cấm như Taxi trước đó.

Hiệp taxi TP HCM và Hà Nội nhiều lần đề xuất cấm đường xe chạy hợp đồng điện tử như Uber, Grab... để đảm bảo công bằng, cạnh tranh lành mạnh với taxi truyền thống. Đặc biệt, khi cơ quan chức năng đang tính toán thêm nhiều quy định ràng buộc hơn để đưa hoạt động của xe hợp đồng điện tử như Uber, Grab về gần với xe taxi, đảm bảo bình đẳng giữa 2 loại hình.

Ngày 15/1 vừa qua, hàng trăm lái xe Uber và Grab đã tập trung tại trụ sở của hai hãng để phản đối việc tăng chiết khấu và chính sách hỗ trợ tài xế trong việc cấm đường trên 13 tuyến phố vào giờ cao điểm. Sau khi không đạt được các thỏa thuận ban đầu, nhiều tài xế tham gia phản đối cho biết đã tắt ứng dụng vào giờ cao điểm đồng thời không nhận chuyến xe.

Để phản ứng lại với các Uber và Grab, không ít lái xe từ chối khách thẳng thừng khi đặt chặng ngắn, thậm chí còn đánh giá khách 1 sao. Trên nhiều diễn đàn, các lái xe kêu gọi tắt ứng dụng để phản đối quyết liệt.

Thậm chí, một tài xế còn dán lên thân xe dòng chữ “Chung tay tắt app Grab- Uber. Yêu cầu giảm chiết khấu” để kêu gọi mọi người. Tình trạng tụ tập đông người để phản đối tại các văn phòng của 2 hãng này gây mất an ninh trật tự, ATGT trong khu vực.

Các hãng đã đưa ra thông điệp mạnh mẽ có thể khóa tài khoản vĩnh viễn với các đối tác không hợp tác. “Việc đối tác không nhận chuyến hay hủy chuyến nhiều dẫn đến trải nghiệm không tốt cho khách hàng, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chính nguồn thu nhập của đối tác.

Vì vậy, nhằm cải thiện và đảm bảo chất lượng ở thành phố Hà Nội, các quý đối tác hãy chấp nhận các yêu cầu gọi xe khi trực tuyến và hoàn thành tất cả các chuyến đi đã nhận”, đại diện một hãng cho hay.

Tham gia cuộc chơi này, các lái xe không trực thuộc Grab hay Uber họ chỉ là đối tác. Các hãng đặt xe có quyền đưa ra những chính sách buộc cái lái xe phải chấp nhận nếu không đồng ý họ có thể rời bỏ cuộc chơi. Trong khi đó, ở nhiều nước, Uber và Grab chỉ phù hợp cho các đối tượng lái xe nhàn rỗi tham gia đối tác, không phải lái xe chuyên nghiệp.

Có thể nói, Grab, Uber không còn là “hoa hồng” và ‘trái ngọt’.