Giai đoạn 2021 - 2025, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội khu vực nông thôn tiếp tục là một trong những nhiệm vụ then chốt, giúp các địa phương tạo nền tảng thúc đẩy xây dựng nông thôn mới bền vững và toàn diện. 

Nhìn lại hành trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, tại Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình diễn ra tháng 6/2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá: "Điều kiện sống người dân cải thiện rõ nét, nhất là các địa bàn khó khăn. Hạ tầng nông thôn phát triển đồng bộ, dịch vụ thiết yếu được mở rộng, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển và chênh lệch vùng miền”.

Sức sống mới đã lan tỏa mạnh mẽ nhờ sự chủ động rà soát, lồng ghép các nguồn vốn, nhất là vốn đầu tư công trung hạn, để triển khai các công trình thiết yếu theo hướng đồng bộ, hiện đại, phù hợp với đặc thù vùng miền.

Thành tựu ấn tượng nhất phải kể đến hệ thống giao thông. Việc hoàn thành nhựa hóa, bê tông hóa 100% đường trục xã, liên xã tại nhiều địa phương không chỉ cải thiện kết nối liên xã, liên vùng mà còn hỗ trợ đắc lực cho phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, thu hút đầu tư về khu vực nông thôn. Tính đến nay, đã có 87,3% số xã đạt tiêu chí số 2 về Giao thông, tăng 6,3% so với cuối năm 2021.

Cùng với đó, hệ thống điện lưới quốc gia được đầu tư mở rộng, đảm bảo tỷ lệ hộ dân nông thôn sử dụng điện đạt trên 99,7%, thắp sáng điều kiện sinh hoạt, sản xuất và học tập cho người dân. Sau gần 5 năm, 96,5% số xã trên cả nước đã đạt tiêu chí số 4 về Điện (tăng 1,7% so với cuối năm 2021).

Hạ tầng thủy lợi cũng được nâng cấp có trọng tâm, nhất là tại các vùng sản xuất chịu tác động của hạn hán, xâm nhập mặn, bước đầu phát huy hiệu quả trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt. 98,1% số xã đã đạt tiêu chí số 3 về Thủy lợi và phòng, chống thiên tai (tăng 1,6% so với cuối năm 2021).

Hạ tầng y tế, giáo dục, văn hóa - thể thao cũng có những dấu ấn quan trọng. Hệ thống cơ sở vật chất được đầu tư đồng bộ, phục vụ nhu cầu thiết yếu và nâng cao chất lượng đời sống tinh thần của người dân nông thôn. Hiện đã có 87,5% số xã đạt tiêu chí số 5 về Trường học và 85,7% số xã đạt tiêu chí số 6 về Cơ sở vật chất văn hóa, tạo nền tảng cho sự phát triển con người bền vững.

Một điểm sáng khác trong giai đoạn này là sự chuyển biến tích cực trong phát triển hạ tầng thương mại và logistics nông nghiệp. Việc hình thành các điểm thu  mua, sơ chế, bảo quản nông sản tại cấp xã ở một số địa phương đã bước đầu kết nối sản xuất với thị trường, góp phần giảm tổn thất sau thu hoạch, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm nông sản. 97% số xã đã đạt tiêu chí số 7 về Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn (tăng 1,6% so với cuối năm 2021).

Đặc biệt, hạ tầng thông tin và truyền thông trở thành “đòn bẩy” cho sự phát triển của khu vực nông thôn. Các mô hình “Tổ công nghệ số cộng đồng” cùng với độ phủ sóng Internet 100% số xã tại nhiều tỉnh từng bước thu hẹp khoảng cách số giữa nông thôn với thành thị, mở thêm cơ hội phát triển kinh tế số, xã hội số ở nông thôn, giúp 97% số xã đã đạt tiêu chí số 8 về Thông tin và Truyền thông.

Những con số ấn tượng trên là minh chứng cho thấy nỗ lực lớn của các bộ, ngành, địa phương trong việc “phủ” hạ tầng thiết yếu đến mọi miền quê, ngày càng nâng cao chất lượng sống của người dân nông thôn. 

Tuy nhiên, trên thực tế, còn nhiều địa phương gặp khó khăn trong huy động vốn đầu tư hạ tầng quy mô lớn, đặc biệt là các công trình có tính liên vùng, liên xã. Một số lĩnh vực hạ tầng thiết yếu như giao thông nội đồng, trạm bơm, kho lạnh nông sản, trung tâm logistics... chưa được quan tâm đầu tư đúng mức, ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức lại sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn theo chuỗi giá trị.

Chất lượng các công trình cơ sở hạ tầng sau khi đạt chuẩn ở một số địa  phương đã có dấu hiệu xuống cấp do chưa được quan tâm, duy tu bảo dưỡng thường xuyên.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng gay gắt, nhiều chuyên gia cho rằng, thời gian tới, việc đầu tư hạ tầng ở khu vực nông thôn phải gắn liền với tính thích ứng, xanh và bền vững, hướng tới mô hình nông thôn mới xanh, thông minh.

Một số nội dung trọng tâm cần ưu tiên gồm: Hoàn thiện hệ thống thủy lợi nội đồng theo hướng đa mục tiêu, tiết kiệm nước, ứng dụng công nghệ số và tăng cường năng lực ứng phó thiên tai cấp xã; Nâng cấp lưới điện nông thôn theo hướng an toàn, ổn định, tiết kiệm năng lượng, khuyến khích phát triển nguồn năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió)…

Tại Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Phong trào "Cả nước chung tay xây dựng nông thôn mới" tháng 6/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính lưu ý, trong giai đoạn tới, cần đẩy mạnh phát triển hạ tầng chiến lược cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn (gồm hạ tầng giao thông, năng lượng, y tế, văn hóa, giáo dục, thể thao, hạ tầng số…) theo hướng xanh và bền vững.

"Các chương trình, phong trào phải để người dân cảm nhận và thụ hưởng thành quả thực, chứ không phải những lời sáo rỗng, những lời hứa suông", Thủ tướng chỉ đạo. Đây chính là kim chỉ nam để tiếp tục nâng chất nông thôn mới Việt Nam trong giai đoạn 2026 - 2030.

Đồn Biên phòng Bản Lầu: Điểm tựa xây dựng nông thôn mới vùng biên

Không chỉ bảo vệ vững chắc đường biên, mốc giới, Đồn Biên phòng Bản Lầu còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển nông thôn mới tại xã Bản Lầu, tỉnh Lào cai.

Long Điền: Đồng bộ các giải pháp, quyết tâm giữ vững xã nông thôn mới

Từ đầu năm 2025 đến nay, xã Long Điền (tỉnh An Giang) tiếp tục phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, duy trì và nâng chất tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, quyết tâm giữ vững danh hiệu xã nông thôn mới.

Điện Biên định hướng ưu tiên trong xây dựng nông thôn mới nâng cao

Xây dựng nông thôn mới nâng cao và tái cơ cấu nông nghiệp được tỉnh Điện Biên xác định là nền tảng quan trọng, gắn chặt với phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững và củng cố sinh kế nông thôn.