Mức độ nguy hiểm của biến thể Covid-19 XBB mới xuất hiện ở Việt Nam

Đầu tháng 1, Sở Y tế TP.HCM cho biết kết quả giải trình tự gene phát hiện 3/52 mẫu phết họng của bệnh nhân Covid-19 có biến thể XBB trong tháng 12/2022. Các bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM. Sau đó, theo thông tin từ Bộ Y tế, hệ thống giám sát cũng ghi nhận sự xuất hiện của biến chủng XBB tại Tây Ninh

XBB được đánh giá là biến thể virus SARS-CoV-2 có khả năng kháng miễn dịch cao nhất từ trước tới nay. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, hơn 40% ca Covid-19 ở Mỹ nhiễm XBB.

Tỷ lệ trên dự kiến sẽ tăng theo cấp số nhân trong những tuần tới khi XBB vượt trội so với các biến thể Omicron khác. Ở khu vực New England (Mỹ), trong vòng ba tuần, tỷ lệ các trường hợp nhiễm XBB đã tăng từ 11% lên 75%.

Do XBB tương đối mới nên các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu để tìm hiểu liệu biến thể này có hoạt động khác với các phiên bản virus trước đây không. Các triệu chứng của XBB được cho không khác biệt nhiều nhưng các bác sĩ đang ghi nhận một số vấn đề trở nên phổ biến hơn.

“Virus thường biến đổi theo hướng dễ lây lan và ít nghiêm trọng hơn. Có vẻ chủng virus này cũng vậy”, Tiến sĩ Henry Redel, Trưởng khoa Bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Đại học Saint Peter (bang New Jersey, Mỹ), nói với HuffPost.

Các chuyên gia nhận định triệu chứng phổ biến nhất của XBB dường như là nghẹt mũi và đau nhức cơ thể.

Bằng chứng đã chỉ ra triệu chứng của mỗi biến thể có sự thay đổi một chút. Ví dụ, Omicron có các biểu hiện giống cảm lạnh (mệt mỏi, sổ mũi, hắt hơi và đau cơ), trong khi Delta và Alpha thường gây ra chứng mất khứu giác và vị giác.

Tiến sĩ Julie Parsonnet, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của Stanford Health Care, nói: “Các bệnh nhân nhiễm XBB đau nhức nhiều hơn, đồng thời vẫn bị nghẹt mũi và đau đầu. Bạn cũng có thể thấy các triệu chứng thông thường khác như sốt, ớn lạnh, ho và đau họng”.

Các triệu chứng ít phổ biến hơn bao gồm khó thở, mất vị giác và khứu giác.

Tiến sĩ Thomas Campbell cho biết: “Vì XBB là một phần của biến thể Omicron nên tôi cho rằng việc mất vị giác và mùi sẽ không phổ biến”.

Tiến sĩ Redel thông tin các bác sĩ ở tuyến đầu ít ghi nhận chứng khó thở nghiêm trọng. Hiếm khi có bệnh nhân cần bổ sung oxy. Họ tới khám với các triệu chứng ở đường hô hấp trên - như sổ mũi, nghẹt mũi và đau họng - cùng với sốt và đau cơ.

Nghiên cứu của Nhật Bản đã xác định rằng XBB sẽ xuất hiện vào mùa hè năm 2022 khi hai biến thể phụ của dòng BA.2 Omicron kết hợp với nhau. Các nhà khoa học tin rằng, trong quá trình này, XBB đã thu thập các đột biến giúp trốn tránh tốt hơn khả năng miễn dịch của cơ thể có từ tiêm vắc xin và từng nhiễm bệnh.

Các đột biến của XBB cũng cho phép biến thể này gắn vào các tế bào của chúng ta dễ dàng hơn, giúp lây lan hiệu quả hơn các phiên bản Omicron khác.

Tiến sĩ Eric M. Poeschla, Trưởng khoa Truyền nhiễm, Đại học Y khoa Colorado Anschutz (Mỹ), cho biết: “XBB liên kết chặt chẽ hơn, có vẻ dễ lây truyền hơn và cũng tránh được miễn dịch”.

Tiến sĩ Parsonnet chia sẻ vẫn chưa biết liệu những đột biến đó có làm thay đổi đặc tính và triệu chứng của virus hay không.

Vị chuyên gia trên giải thích bản cập nhật vắc xin Covid-19 năm 2022 nhắm mục tiêu các biến thể mới hơn của Omicron không hoạt động hiệu quả trong việc ngăn ngừa lây nhiễm XBB. Nhưng không có sự gia tăng nhanh chóng số ca tử vong. Điều đó cho thấy các mũi vắc xin kết hợp với miễn dịch có từ các lần nhiễm bệnh trước đây, tiếp tục bảo vệ nhiều người khỏi hậu quả nghiêm trọng.

Theo Tiến sĩ Poeschla, khả năng miễn dịch đó sẽ làm giảm làn sóng XBB. Ngoài ra, vắc xin đã thể hiện lợi ích giảm nguy cơ tăng nặng, đặc biệt với những người trên 65 tuổi, có bệnh nền.