Chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ được xác định là động lực tăng trưởng mới, nâng cao hiệu quả quản lý của chính quyền cấp cơ sở cũng như chất lượng cuộc sống của người dân.
Theo báo cáo của Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, công tác chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới những năm gần đây được triển khai đồng bộ, hiệu quả, đạt thành tựu đáng ghi nhận.
Tới nay, các tỉnh, thành phố đều đã ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới.
Hạ tầng thông tin và truyền thông hiện đại hóa với độ phủ sóng Internet cao, giúp 97% số xã trong cả nước đạt tiêu chí số 8 về Thông tin và Truyền thông sau khoảng 5 năm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển xã hội số.
Trong lĩnh vực chính quyền số, cùng với việc cải thiện chất lượng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4, các mô hình “Chính quyền điện tử”, “Một cửa hiện đại” tại xã, thôn được hình thành và từng bước hoạt động ổn định, góp phần giảm thời gian, chi phí cho người dân và doanh nghiệp.
Phát triển kinh tế số, hàng nghìn mô hình chuyển đổi số trong sản xuất nông nghiệp đã được áp dụng. Nhiều địa phương triển khai hoạt động truyền thông, tập huấn nâng cao năng lực số cho cán bộ và người dân để thí điểm xây dựng mô hình xã nông thôn mới thông minh, xã thương mại điện tử... Tại một số xã thí điểm, việc số hóa quy trình sản xuất, ứng dụng truy xuất nguồn gốc nông sản, sử dụng sàn thương mại điện tử, hệ thống thông tin địa phương trong quá trình quảng bá, kinh doanh đã nâng cao hiệu quả tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.
Nhiều ý kiến cho rằng, chuyển đổi số đã được lồng ghép đồng bộ vào quá trình triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, mở ra không gian phát triển mới, đẩy nhanh tiến trình hình thành nông thôn mới thông minh.
“Các chính sách về chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang được triển khai đồng bộ, tạo nguồn lực hỗ trợ nông nghiệp, nông dân, nông thôn phát triển nhanh và bền vững”, Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn khẳng định.
Dù đã có những chuyển biến tích cực, quá trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới vẫn đối mặt nhiều "điểm nghẽn" cần sớm tháo gỡ.
Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025 thẳng thắn nhìn nhận, việc triển khai chuyển đổi số khu vực nông thôn tại một số địa phương còn chậm, chưa đồng đều. Hạ tầng công nghệ thông tin và năng lực số của cán bộ cấp xã còn hạn chế. Cùng với đó, kỹ năng sử dụng dịch vụ công trực tuyến của người dân còn thấp.
Đặc biệt, đến nay chưa hình thành rõ các mô hình nông thôn số thực chất, có khả năng nhân rộng. Sự thiếu hành lang pháp lý, dữ liệu dùng chung và công cụ giám sát số hóa hiệu quả cũng là rào cản lớn trong triển khai đồng bộ nông thôn số và chính quyền số cấp xã (cấp trực tiếp thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp).
Để giải quyết những thách thức trên, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2026 - 2030 xác định rõ một số nhiệm vụ trọng tâm.
Cụ thể, phải coi đào tạo, nâng cao năng lực chuyển đổi số cho cán bộ cấp xã, thôn và hỗ trợ người dân tiếp cận công nghệ số là nhiệm vụ thường xuyên. Cùng với đó, tăng cường chuyển đổi số toàn diện tại cấp xã, ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi trong quản lý, điều hành chính quyền cơ sở.
Mặt khác, đầu tư hoàn thiện hạ tầng số và dữ liệu, ví dụ như hoàn thiện địa chỉ số gắn với bản đồ số Việt Nam, số hóa dữ liệu dân cư, quy hoạch và dịch vụ công ích…
Ngoài ra, phải tích cực ứng dụng công nghệ số trong hoạt động truyền thông, phát triển các nền tảng số hỗ trợ đa ngôn ngữ (chú trọng cả nhóm yếu thế gồm người nghèo, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật...), thiết kế chatbot tư vấn, sản xuất podcast, video ngắn với nội dung hấp dẫn, dễ hiểu…
Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân năm 2025 mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh sản xuất xanh, chuyển đổi số và liên kết chuỗi để tạo sinh kế bền vững và nâng cao thu nhập cho nông dân. Thủ tướng cũng khuyến khích nông dân ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để nâng cao chất lượng cuộc sống.
Những định hướng từ lãnh đạo Chính phủ sẽ đưa khu vực nông thôn chuyển đổi mạnh mẽ, tiến tới mô hình nông thôn mới thông minh thực chất, bền vững, tạo tiền đề phát triển xã hội nông thôn theo hướng hiện đại, minh bạch và công bằng trong thời gian tới.
.svg){kind=icon}
