Trong giai đoạn đầu của chiến dịch tranh cử, ông Obama đã giữ im lặng. Ông Obama đã không công khai ủng hộ ông Biden làm ứng cử viên của đảng Dân chủ cho đến đến mãi sau này, vào ngày 14/4. Ông Biden tuyên bố một cách khó tin rằng ông ta đã yêu cầu ông Obama không công khai ủng hộ ông ta. Khi ông Obama cuối cùng cũng lên tiếng ủng hộ ông Biden thì điều đó thực sự không có gì bất ngờ nữa.

Hãy nhớ lại rằng năm 2016, ông Trump đã vận động tranh cử với khẩu hiệu: “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Đó là một sự công kích trực diện dành cho ông Obama, người chủ trì phục hồi kinh tế sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và kết quả là nước Mỹ có một nền kinh tế yếu kém. Tuy nhiên, cả hai ông Obama và Biden lại tuyên bố rằng họ đã tặng cho ông Trump món quà là một nền kinh tế phát triển mạnh mẽ để từ chối ghi nhận công lao của ông Trump. 

Tranh công của người khác là điều người dân Mỹ không chấp nhận. Chính vì vậy, hai ông Obama và Biden lên tiếng nói lại rằng nền kinh tế dưới thời của ông Trump không hề tuyệt vời đến mức như ông ấy vẫn khẳng định và rằng ông Biden sẽ làm tốt hơn như vậy. Ban đầu, tuyên bố này cũng không khiến người dân Mỹ thấy ấn tượng. Và đại dịch đã khiến cho điều ông Biden nói trở thành sự thật. 

Nhưng rồi, thực tế lại chuyển sang chiều lòng ông Trump. Thật không may cho ông Obama và ông Biden, cuộc điều tra của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller để chứng minh ông Trump là một điệp viên của Nga, là gián điệp cho Kremlin hoặc thậm chí là một kẻ phản bội đất nước đã được chứng minh chỉ là “trò lừa bịp” của Bộ Tư pháp, FBI, CIA và Cơ quan an ninh Hoa Kỳ (NSA). Trong ba tuần vừa qua, các thông tin được ẩn giấu trong các tài liệu mật của chính phủ đã được công khai. Ông Obama, ông Biden và một số quan chức của chính quyền tổng thống Obama trước đây đã liên kết với nhau trong các hành vi sai trái, bao gồm các hành vi tội phạm. Hiện tại, một số cuộc điều tra và vụ án đang diễn ra xoay quanh vấn đề này. 

Hiện giờ, ông Trump đang vận động tranh cử với các cáo buộc rằng ông Obama và phe của ông ta đã cố gắng phá hoại cuộc đua của ông với bà Hillary Clinton năm 2016 và khi việc đó không thành thì lại cố gắng luận tội và kết tội ông. Chủ đề chiến dịch tranh cử lần này của ông Trump là ông đã được bầu làm Tổng thống một cách hợp pháp và đảng Dân chủ đã và đang tham gia một cuộc đảo chính để phế truất ông khỏi vị trí này. Cho đến nay, việc tốt nhất mà phe Dân chủ đã làm được là đưa ra tuyên bố rằng tất cả những sự việc này chỉ là động thái đánh lạc hướng của ông Trump. 

Ông Obama, ông Biden và những người khác chắc sẽ không có chuyện phải ngồi tù, nhưng một số cuộc điều tra của Thượng viện và Bộ Tư pháp sẽ có kết quả trước cuộc bầu cử tháng 11 và điều này có thể sẽ đủ sức tàn phá để làm giảm triển vọng của ông Biden. 

Trong khi đó, ông Trump đã sa thải những nhân vật chủ chốt còn lại của chính quyền Obama. Những người này hoặc đã dùng vị trí của mình để phá hoại nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump hoặc đã không điều tra đầy đủ tham nhũng của đảng Dân chủ. Quan trọng nhất, họ đã rò rỉ trái phép các thông tin bí mật cho báo chí. Những vụ sa thải này khiến các việc làm sai trái của đảng Dân chủ luôn ở giữa tâm thời sự - đó là một chiến lược quan trọng của ông Trump. 

Một số sự kiện gần đây đã nổ ra cùng lúc như một kế hoạch được lập ra để hỗ trợ cho chiến dịch tranh cử của ông Trump, ra quân rầm rộ với chủ đề kép là Đại dịch và Kinh tế. Ông Trump quyết định tấn công lại phe đối lập, coi đó là chiến lược tranh cử mới.

Chính quyền Trung Quốc - một số thông tin cho đến giờ vẫn còn chưa ngã ngũ - bằng cách nào đó đã thất bại trong việc ngăn chặn virus Covid-19 có nguồn gốc từ Vũ Hán, tạo điều kiện cho sự lây lan toàn cầu. Trung Quốc đã che giấu nguồn gốc, bản chất, ảnh hưởng và cách điều trị loại virus này. Trung Quốc đã thuyết phục được Tổ chức Y tế Thế giới về phe với mình trong nỗ lực lừa dối công luận.

Khi ông Trump và các quốc gia khác bắt đầu kêu ca về phản ứng của Trung Quốc trước đại dịch thì Trung Quốc đổ lỗi cho Mỹ đã mang virus sang lây nhiễm cho nước này; sau đó thì đổ lỗi cho Mỹ đã không quản lý được đại dịch. Trung Quốc kêu gọi các quốc gia khác liên kết với nước này vì Mỹ đang sụp đổ do đại dịch và nền kinh tế Mỹ đã thất bại.

Đảng Dân chủ, đặc biệt là ông Biden, là những người theo chủ nghĩa toàn cầu. Họ đã chấp nhận cách giải thích của Trung Quốc về các sự kiện diễn ra quanh đại dịch, tạo liên minh chống lại Tổng thống. Ông Trump tin rằng người dân Mỹ đang chối bỏ chủ nghĩa toàn cầu. 

Vì những cáo buộc sai trái của Trung Quốc về ông Trump và virus, và vì sự ủng hộ của đảng Dân chủ dành cho Trung Quốc, ngày 29/5, ông chủ Nhà Trắng đã phát động một cuộc phản công mạnh mẽ chống lại Trung Quốc và Đảng Dân chủ. Tổng thống tuyên bố nước Mỹ từ bỏ tư cách thành viên của WHO - động thái khiến tổ chức này thiệt hại 450 triệu đô la mỗi năm. Ông Trump tin rằng WHO chỉ là con rối trong tay Bắc Kinh và chịu trách nhiệm tuyên truyền cho họ. 

Đồng thời, Trung Quốc đã thông qua luật an ninh quốc gia tước bỏ quyền tự trị của đặc khu hành chính Hồng Kông. Ông Trump đã nhân cơ hội này xoá bỏ lợi thế thương mại đặc biệt dành cho Hồng Kông và rút lại visa du học cho các đối tượng là học viên cao học Trung Quốc có mối liên hệ với Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa. 

Trong động thái đáp trả, ông Trump đã đặc biệt nhắc đến đến các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông. Ông nói rõ Mỹ sẽ tiếp tục gây áp lực để Trung Quốc tôn trọng tự do hàng hải trong vùng biển quốc tế. 

Đảng Dân chủ đang tìm cách thuyết phục người dân Mỹ rằng ông Trump chỉ đang cố gắng đánh lạc hướng dư luận khỏi những thất bại của ông. Nhưng chiến lược của ông Trump là khiến đảng Dân chủ và truyền thông cánh tả tự làm tổn thương chính họ với tuyên bố rằng ông Biden đã và đang ủng hộ Trung Quốc, chống lại doanh nghiệp, người lao động và lợi ích của nước Mỹ. Và quan trọng nhất, Trung Quốc không phải là bạn của Mỹ. 

Chiến dịch vận động tranh cử của cả ông Trump và ông Biden không thể khác đi được.

Ông Trump vẫn tiếp tục chiến dịch vận động tranh cử như thể không có đại dịch. Ông có mặt tại tất cả các cuộc họp báo hàng ngày, các cuộc giao ban, các cuộc tuần hành tranh cử và các sự kiện có chụp hình. Ông bỏ qua hướng dẫn của Đội đặc nhiệm về việc đeo khẩu trang và thực hành giãn cách xã hội. Ông luôn luôn xuất hiện cùng đám đông. 

Tổng thống tiếp tục tăng cường sự hiện diện của mình trước mắt là để cố gắng chống lại những cáo buộc của đảng Dân chủ rằng ông quản lý yếu kém. Việc này bao gồm tấn công vào những gì ông Obama và ông Biden đã làm trong nhiệm kỳ của mình, và gần đây là những tiết lộ về cáo buộc ông Obama liên quan đến âm mưu đảo chính chống lại ông Trump. Chiến lược này rất nhiều rủi ro và chưa từng có tiền lệ: Ông Obama là người được lòng nhiều người dân Mỹ. 

Chiến dịch vận động tranh cử của ông Trump đã bắt đầu chiếm sóng các kênh truyền hình và mạng xã hội. Đảng dân chủ coi “cá tính” của ông Trump là một cản trở chính. Ông ấy có thể trở nên nhỏ nhen, ấu trĩ, thù hận và nhẫn tâm - tất cả những điều này đều được thể hiện thường xuyên trên Twitter. Thay vì cố gắng tự bào chữa cho mình, quảng cáo tranh cử của ông Trump tuyên bố ông không được bầu để làm một Tổng thống được yêu quý mà ông được chọn vì ông tin tưởng vào các chính sách của mình và để “giải quyết mọi việc”. Những quảng cáo này thu hút những người ủng hộ Trump; còn việc nó có hấp dẫn được những người khác không thì câu hỏi đó vẫn còn bỏ ngỏ. 

Trái ngược với sự hiện diện khắp nơi của ông Trump, ông Biden đã ở trong nhà suốt ba tháng từ khi bắt đầu đại dịch, ngoại trừ một lần đến đặt vòng hoa trong một buổi lễ tưởng niệm. Các báo cáo cho thấy ông Biden đang tránh xuất hiện công khai mà chọn trả lời phỏng vấn trên Zoom.com bởi ông ấy ngày càng có xu hướng “nói hớ” và vụng về lập cập. Mỗi khi ông xuất hiện là thế nào cũng gây tranh cãi. Vừa mới đây, ông Biden tuyên bố rằng những người da màu bỏ phiếu cho ông Trump chứ không phải cho mình thì không thực sự là người da màu. Câu nói này đã trở thành tin nổi bật trên truyền thông suốt hơn một tuần. 

Đảng Cộng hòa cáo buộc đảng Dân chủ che chắn ông Biden để ngăn việc ông ta có thể làm hỏng chính chiến dịch tranh cử của mình. Người dân Mỹ thì đang nói nhiều về khả năng ông Biden không thể hoàn thành một nhiệm kỳ tổng thống nếu ông được bầu. Tất cả những điều này đều nằm trong tính toán chiến lược của ông Trump. 

Ông Biden cũng chưa đề xuất được bất kỳ chiến lược nào để đối trọng với những chiến lược của ông Trump trong xử lý đại dịch và phục hưng kinh tế. Tất cả những việc ông Biden đã làm được là chỉ trích nhưng không đưa ra giải pháp thay thế. Dường như ông không nắm được một thông tin gì về các hành động của ông Trump. Đảng Cộng hòa tin rằng ông Biden đang cố gắng tránh đả động đến việc ông đã quay ngoắt một cách đầy kịch tính để chuyển hướng theo các chính sách cực tả. Cử tri Mỹ không thích điều này. 

Có vẻ như đảng Dân chủ, nhiều đảng viên đảng Cộng hòa, các phóng viên và học giả đã đi đến kết luận sớm rằng ông Trump đã thua kèo trong kỳ tái tranh cử. Họ đưa ra chứng cứ là kết quả khảo sát dành cho ông ở mức thấp. Cuộc tấn công ông chủ Nhà Trắng của các kênh truyền thông đại chúng thân dân chủ đã thu hút được sự chú ý nhất định. Bất kể ông Trump nói gì, làm gì cũng đều bị họ vùi dập. 

Ông Biden là một ứng cử viên yếu, hiện giờ vẫn trốn trong tầng hầm của nhà mình để tận hưởng sự ưu ái của truyền thông. Ông đang thảnh thơi bên lề để xem trận chiến Obama-Trump. 

Các cuộc tấn công hiệu quả chống lại ông Trump và “tấm lá chắn bảo vệ của truyền thông” dành cho ông Biden giải thích tại sao hiện giờ ông Biden đang vượt trước ông Trump trên đường đua. Nhưng điều này có thể không kéo dài lâu. Cuối cùng sẽ phải đến lúc ông Biden xuất hiện trước công chúng và đối đầu với ông Trump trong các cuộc tranh luận ứng cử tổng thống và trong các sự kiện vận động tranh cử. 

Ông Trump sẽ được tái đắc cử nếu người Mỹ thấy rằng đại dịch kết thúc tốt đẹp - có lẽ sẽ phải nhờ đến vắc-xin - và nền kinh tế trên đà phục hồi. Nếu cảm giác tích cực này chiếm ưu thế thì ông Biden sẽ thua. Nếu đại dịch hoặc kinh tế trì trệ thì ông Biden sẽ thắng. 

Tất nhiên trong lúc đó vẫn còn những tấm thẻ bài đặc biệt chưa được tung ra: Trung Quốc, các cuộc điều tra đầy cạnh tranh của phe ông Trump hoặc phe đối lập, các vụ nói hớ của ông Biden, và một diễn biến mới nhất là các cuộc bạo động sắc tộc khắp các thành phố của nước Mỹ. Tất cả các vấn đề này đều vô cùng nghiêm trọng. 

Chỉ có một điều chắc chắn. Năm 2016, khảo sát dư luận cho thấy bà Hillary Clinton dẫn trước ông Trump với sự cách biệt lớn. Và tất cả đều sai. 

Tiến sỹ Terry F. Buss - Chuyển ngữ: Đào Thúy

Thiết kế: Quốc Dũng - Ảnh: AP, Reuters

Kỳ 1: Chiến lược tái tranh cử đầy rủi ro của đương kim Tổng thống Donald Trump

 Mỗi ngày trôi qua, việc nắm giữ chiếc ghế tổng thống của ông Trump dường như đang ngày càng trở nên mong manh hơn bao giờ hết.