Một trong những nội dung sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp 27 (11- 17/10) để trình ra Quốc hội vào kỳ họp tới đây là lộ trình thực hiện cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ công chức và lực lượng vũ trang theo Nghị quyết 27/2018 của Hội nghị Trung ương 7 khóa 12, dự kiến sẽ thực hiện từ 1/7/2024. Đây cũng là vấn đề quan trọng đã được Hội nghị Trung ương 8 vừa qua cho ý kiến.

VietNamNet phỏng vấn Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà về quá trình chuẩn bị cũng như những nội dung cốt lõi xung quanh lộ trình cải cách tiền lương.

Cải cách tiền lương là vấn đề đang được hàng triệu cán bộ, công chức, viên chức mong đợi. Bộ trưởng có thể giới thiệu những nội dung cốt lõi của chế độ tiền lương mới trong khu vực công?

Chính sách tiền lương là một chính sách đặc biệt quan trọng của hệ thống chính sách kinh tế - xã hội; chính sách tiền lương là nguồn lực, là động lực thúc đẩy sự phát triển của đất nước.

Nghị quyết Trung ương 7 khóa 12 cũng nêu rõ quan điểm: Tiền lương phải thực sự là nguồn thu nhập chính bảo đảm đời sống người lao động và gia đình người hưởng lương, tạo động lực giải phóng sức sản xuất, nâng cao năng suất lao động và hiệu quả làm việc của người lao động.

Việc thực hiện cải cách tiền lương cũng góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc, đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp. Đồng thời, làm trong sạch và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, ổn định nguồn nhân lực trong khu vực công.

Căn cứ nội dung cải cách chính sách tiền lương tại Nghị quyết số 27, chế độ tiền lương mới đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang gồm 6 nội dung.

Trong đó, hệ thống bảng lương mới được xây dựng theo vị trí việc làm, chức danh và chức vụ lãnh đạo thay thế hệ thống bảng lương hiện hành, gồm  5 bảng lương: 1 bảng lương chức vụ, áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo (bầu cử và bổ nhiệm)  trong hệ thống chính trị (bao gồm cả các đơn vị sự nghiệp công lập) từ Trung ương đến cấp xã; 1 bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ đối với công chức, viên chức không giữ chức danh lãnh đạo; 3 bảng lương đối với lực lượng vũ trang.

Đồng thời sắp xếp lại các chế độ phụ cấp hiện hành, bảo đảm cơ cấu tiền lương mới, gồm: Lương cơ bản chiếm khoảng 70% và các khoản phụ cấp chiếm khoảng 30% tổng quỹ lương;  bổ sung thêm quỹ tiền thưởng bằng khoảng 10% tổng quỹ tiền lương của năm (không bao gồm phụ cấp).

Cùng với đó là việc hoàn thiện chế độ nâng lương đồng bộ với ban hành bảng lương mới.

Một nội dung quan trọng để bảo đảm tính khả thi là nguồn kinh phí thực hiện chế độ tiền lương mới.

Nội dung cuối cùng là quản lý tiền lương và thu nhập; trong đó xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong việc thực hiện; áp dụng tiền lương tăng thêm; khoán quỹ tiền lương.

Vậy lộ trình thực hiện cải cách tiền lương ở khu vực công sẽ được thực hiện như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Chúng tôi tham mưu cho Chính phủ để trình các cấp có thẩm quyền dự kiến từ ngày 1/7/2024 sẽ thực hiện chế độ tiền lương mới đồng bộ, thống nhất đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang trong toàn bộ hệ thống chính trị theo đúng Nghị quyết số 27.

Giai đoạn sau năm 2024, Chính phủ sẽ tiếp tục điều chỉnh các mức lương trong các bảng lương tăng thêm để bù trượt giá và có phần cải thiện theo mức tăng trưởng GDP cho đến khi đạt mục tiêu của Nghị quyết số 27.

Để thực hiện các nội dung theo chế độ tiền lương mới theo ước tính của Bộ Tài chính thì kinh phí ngân sách phải chi tăng thêm cho cải cách tiền lương khu vực công rất lớn.

Dự kiến tổng nhu cầu kinh phí tăng thêm từ ngân sách trong giai đoạn 2024 - 2026 là gần 500.000 tỷ đồng.

Với số ngân sách này, Chính phủ sẽ triển khai đồng bộ được 6 nội dung của chế độ tiền lương mới theo Nghị quyết số 27.

Vấn đề người dân quan tâm hiện nay và cũng là bài toán khó đặt ra khi thực hiện cải cách tiền lương là “tiền đâu để tăng lương”, thưa Bộ trưởng?

Đây là vấn đề rất quan trọng, mang tính chất quyết định việc thực hiện chính sách cải cách tiền lương. Nguồn lực để thực hiện chính sách tiền lương là rất lớn; vì vậy ngay trong Nghị quyết 27, Trung ương đã yêu cầu “quyết liệt thực hiện các giải pháp tài chính, ngân sách, coi đây là nhiệm vụ đột phá để tạo nguồn lực cho cải cách chính sách tiền lương”.

Và ngay từ năm 2018, các bộ ngành, địa phương đã chuẩn bị nguồn để cải cách tiền lương.

Đó là nguồn từ việc cơ cấu lại chi ngân sách trong từng lĩnh vực, 40% tăng thu của ngân sách trung ương (áp dụng từ 2018), 70% tăng thu thực hiện so với dự toán của ngân sách địa phương để tạo nguồn cải cách tiền lương (áp dụng từ 2019).

Ngoài ra, nguồn tiền từ 10% tiết kiệm chi thường xuyên; từ nguồn do thực hiện tinh giản biên chế… cũng được dùng để cải cách tiền lương.

Bộ trưởng có thể cho biết đến nay, Chính phủ đã chuẩn bị đủ nguồn lực để thực hiện chính sách tiền lương mới từ ngày 1/7/2024 chưa?

Tôi rất mừng là trong thời gian qua, với sự nỗ lực vượt bậc của Bộ Nội vụ trong việc hoàn thiện thể chế liên quan đến tổ chức bộ máy và tinh giản biên chế. Đến nay cả hệ thống chính trị chúng ta đã giảm được gần 11% biên chế công chức và giảm gần 15% biên chế viên chức hưởng lương từ ngân sách nhà nước; 49,7% cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã so với năm 2015.

Nhờ sự vào cuộc tích cực của cả hệ thống chính trị, chúng ta đã thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy rất mạnh mẽ và giảm gần 8.000 đơn vị sự nghiệp công lập, tinh gọn đầu mối tổ chức hành chính từ trung ương đến địa phương, đặc biệt là sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thời gian qua mà biên chế giảm đáng kể.

Theo số liệu báo cáo của Bộ Tài chính từ năm 2017 đến nay, việc sắp xếp tổ chức bộ máy và giảm biên chế đã tiết kiệm chi ngân sách nhà nước gần 35.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, thời gian gần đây, mặc dù nền kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng Chính phủ và các bộ ngành, địa phương đã “thắt lưng, buộc bụng”, đến nay cả nước đã tiết kiệm được 500.000 tỷ đồng để chuẩn bị cải cách tiền lương trong các năm 2024 – 2026.

Hiện nay, Bộ Tài chính đã chủ động bố trí nguồn cải cách tiền lương theo yêu cầu của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ.

Đây là sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, quyết liệt của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ và sự nỗ lực rất lớn của các bộ, ngành Trung ương và các địa phương với quyết tâm rất cao để tạo nguồn lực cho cải cách tiền lương trong điều kiện nền kinh tế còn nhiều khó khăn.

Nhưng để giải bài toán nguồn kinh phí lâu dài hướng đến mục tiêu “tiền lương thấp nhất của cán bộ, công chức, viên chức bằng hoặc cao hơn mức lương thấp nhất của vùng cao nhất của khu vực doanh nghiệp” như Nghị quyết 27 đề ra thì cần phải làm gì, thưa Bộ trưởng?

Để đảm bảo lộ trình cải cách tiền lương bền vững và đạt được mục tiêu đề ra, có nhiều việc phải làm cả trước mắt và lâu dài; đặc biệt làm sao để “miếng bánh” ngân sách dành cho tiền lương lớn lên và số người hưởng ngân sách ở mức hợp lý, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý nhà nước, phục vụ Nhân dân.

Tức là chúng ta phải thực hiện đồng bộ các giải pháp tăng nguồn thu, tiết kiệm các khoản chi khác ngoài lương; đồng thời tinh gọn tổ chức bộ máy, gắn với tinh giản biên chế ở mức hợp lý.

Vì vậy, bên cạnh thực hiện lộ trình cải cách tiền lương, theo tôi các cơ quan cũng cần tiếp tục tăng thu, tiết kiệm chi và xây dựng giải pháp căn cơ về tạo nguồn cho cải cách chính sách tiền lương.

Trong đó, cần xác định xây dựng và hoàn thiện hệ thống vị trí việc làm là giải pháp căn bản mang tính tiền đề để thực hiện cải cách chính sách tiền lương.

Cùng với đó là hoàn thiện thể chế công vụ, đảm bảo trả lương theo chức danh lãnh đạo, vị trí việc làm…

Ngoài ra, trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu tiếp tục đẩy mạnh sắp xếp bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; trong đó tiếp tục sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; sắp xếp các đơn vị sự nghiệp; tinh giản biên chế đúng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 khoá 12…

Tôi hy vọng với sự quan tâm của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội và chuẩn bị kỹ lưỡng của Chính phủ và các bộ ngành, địa phương, chúng ta sẽ đủ nguồn để thực hiện cải cách tiền lương, đáp ứng sự mong chờ của hàng triệu cán bộ, công chức, viên chức và người lao động bấy lâu nay.