Đăng kiểm trước thách thức về con người và các quy định

Ngay cả khi đăng kiểm công an, quân đội vào cuộc, tổng quân số hỗ trợ cũng mới bằng phân nửa so với con số hơn 400 lãnh đạo, đăng kiểm viên tại hơn 68 đơn vị đăng kiểm xe cơ giới bị khởi tố thời gian qua.

Trước khủng hoảng trong hoạt động đăng kiểm, nhiều độc giả quan tâm gửi tới VietNamNet nhiều vấn đề họ quan tâm: Khi nào hoạt động đăng kiểm bình thường trở lại; cách thức ngành đăng kiểm bổ sung nhân sự để mở lại các trung tâm đã và tạm đóng cửa; bất hợp lý chu kỳ kiểm định và những thay đổi trong thời gian tới; những biện pháp cơ bản đăng kiểm sẽ làm ngay để hạn chế tiêu cực, cung cấp dịch vụ một cách nhanh chóng, thuận tiện, khoa học và phù hợp hơn cho người dân, doanh nghiệp…

Bàn tròn "Giải pháp để sớm ổn định hoạt động đăng kiểm" với sự tham gia của ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm VN và ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô VN đã giải đáp toàn bộ thắc mắc của độc giả.

Mời bạn đọc theo dõi toàn bộ bàn tròn Giải pháp để sớm ổn định hoạt động đăng kiểm

Nhà báo Phạm Huyền: Trước tiên, ông Nguyễn Tô An có thể khái quát nhanh việc kiểm định các phương tiện xe cơ giới trên cả nước hiện như thế nào sau khi có sự hỗ trợ của ngành công an?.

Ông Nguyễn Tô An: Sự giúp đỡ của cảnh sát giao thông đã góp phần hỗ trợ cho các trung tâm đăng kiểm rất nhiều việc.

Cụ thể, từ quá trình phân luồng, phân tuyến đưa các phương tiện vào kiểm tra, ổn định nhanh chóng. Quá trình kiểm định, cảnh sát giao thông hỗ trợ đăng kiểm viên nhiều việc.

Cảnh sát giao thông đã phát huy thế mạnh sở trường của mình qua các việc kiểm tra hồ sơ, giấy tờ trước khi đăng kiểm, đối chiếu giữa hồ sơ kiểm định, giấy tờ đăng ký xe, giấy tờ xe đối với phương tiện thực tế có phù hợp không.

Ngoài ra, các chiến sĩ cảnh sát giao thông cũng tham gia các công đoạn khác để giúp cho quá trình kiểm định hiệu quả, chất lượng và nhanh chóng nhất có thể.

Nhà báo Phạm Huyền: Xin ông có thể chia sẻ thêm về những khó khăn lớn nhất mà ngành đăng kiểm phải đối mặt tới đây?

Ông Nguyễn Tô An: Khó khăn lớn nhất với chúng tôi là làm sao có được lực lượng đăng kiểm viên để hỗ trợ, bù đắp phần nào lực lượng bị thiếu hụt hiện nay.

Đó là yếu tố con người. Có được yếu tố con người chúng tôi mới tiếp tục mở lại các trung tâm đăng kiểm đã, đang và tạm thời bị đóng cửa để sớm đưa các trung tâm đăng kiểm này quay trở lại phục vụ nhu cầu kiểm định chính đáng của người dân. Có như vậy mới giải quyết căn bản tình trạng ùn tắc nghiêm trọng như hiện nay.

Nhà báo Phạm Huyền: Thưa ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Ô tô Vận tải VN, ông nhìn nhận như thế nào về số lượng phương tiện phải đăng kiểm trong thời gian tới và những khó khăn phía trước của các chủ phương tiện?

Ông Nguyễn Văn Quyền: Về phía hoạt động vận tải, chúng tôi thấy, từ quý 2, nhu cầu sử dụng phương tiện, nhu cầu vận tải tăng cao. Thời gian qua do hoạt động đăng kiểm bị giảm sút, ở các đơn vị kinh doanh vận tải hàng hoá số xe phải chờ đợi để đăng kiểm khá nhiều.

Tình trạng này ảnh hưởng đến hoạt động của các đơn vị kinh doanh vận tải.

Nếu tình trạng này không sớm được giải quyết thì rất có nguy cơ tác động dây chuyền. Đó là việc đảm bảo nhu cầu vận chuyển nguyên vật liệu cho các nhà máy, khu công nghiệp; vận chuyển hàng hoá nhất là những mặt hàng xuất khẩu.

Nếu như không được giải quyết kịp thời sẽ phát sinh nhiều hệ luỵ tiếp theo. Hệ luỵ ở đây đối với các đơn vị kinh doanh vận tải có thể bị xử phạt do chậm vận chuyển những hợp đồng vận tải. Hệ luỵ đối với nền kinh tế khi không kịp thời đáp ứng các nguyên vật liệu cũng như lưu thông hàng hoá bị tắc nghẽn.

Nhà báo Phạm Huyền: Ông Tô An có đồng ý với quan điểm này?

Ông Nguyễn Tô An: Tôi hoàn toàn đồng tình với ý kiến của ông Nguyễn Văn Quyền. Đương nhiên khi hoạt động kiểm định xe cơ giới bị trục trặc sẽ gây ùn ứ, ùn tắc. Thời gian qua, tình trạng này diễn ra đặc biệt nghiêm trọng ở Hà Nội và TP.HCM và một số tỉnh, thành trên cả nước.

Tình trạng người dân phải đưa phương tiện đi xếp hàng kiểm định từ đêm, thậm chí chờ đợi nhiều ngày mới kiểm định được phương tiện. Nhiều chủ phương tiện phải mang xe chạy tới, chạy lui tìm trung tâm đăng kiểm, không ít trường hợp phải đi đến các tỉnh, thành khác như từ Hà Nội lên Vĩnh Phúc, Thái Nguyên hay đi Hải Phòng….

Trong khi đó, các tỉnh xung quanh Hà Nội như Hưng Yên, Vĩnh Phúc…cũng ùn ứ dẫn đến những tổn thất không đáng có. Đặc biệt, những ảnh hưởng này gây hệ luỵ cho lĩnh vực hoạt động kinh doanh vận tải hàng hoá và hành khách. Từ đó, tác động đến đời sống, kinh tế của đất nước.

Nhà báo Phạm Huyền: Là Chủ tịch Hiệp hội vận tải ô tô VN, ông cũng có những dữ liệu nhất định về tình hình kinh doanh hiện nay. Ông Quyền có thể chia sẻ thêm bằng các con số về mức độ hệ luỵ với các thành viên của mình khi các phương tiện đến hạn mà không được kiểm định kịp thời?

Ông Nguyễn Văn Quyền: Chúng tôi chưa có báo cáo đầy đủ từ các doanh nghiệp vận tải về số lượng các đơn vị phải chờ đợi kiểm định. Nhưng có thể nói tình trạng ùn tắc khiến lái xe phải chờ đợi nhiều ngày, đi lại nhiều lần khi đưa xe đi kiểm định… đã được cơ quan báo chí thông tin khá đầy đủ.

Các đơn vị kinh doanh vận tải chỉ có ý kiến các cơ quan chức năng có giải pháp để giải quyết một cách kịp thời nhằm giảm thiểu mức thấp nhất ảnh hưởng của tình hình ách tắc trong đăng kiểm hiện nay.

Những vấn đề thiệt hại hay tình trạng đăng kiểm khó khăn nhìn chung các đơn vị vận tải đều chia sẻ với lực lượng đăng kiểm hiện nay. Rất mong muốn các cơ quan có thẩm quyền sớm có giải pháp để giải quyết căn cơ vấn đề này.

Nhà báo Phạm Huyền: Thưa ông Nguyễn Tô An, ông có thể thông tin cụ thể hơn về tình hình thiếu hụt đăng kiểm viên trên cả nước nói chung và tại một số tỉnh thành nói riêng tính đến thời điểm này?

Ông Nguyễn Tô An: Như quý vị đã biết, hệ thống kiểm định xe cơ giới của chúng tôi trên cả nước có 281 trung tâm với hơn 2.000 đăng kiểm viên. Cho đến thời điểm này với những yếu tố khách quan lực lượng đăng kiểm viên đã bị thiếu hụt rất nghiêm trọng.

Theo ước tính của chúng tôi, hiện lực lượng này đã thiếu hụt xấp xỉ 30%. Đặc biệt ở Hà Nội và TP.HCM và một số tỉnh thành lân cận đang thiếu hụt đăng kiểm viên nghiêm trọng.

Chính điều đó dẫn đến việc gây ra ùn ứ trong công tác đăng kiểm, khiến người dân phải chờ đợi, xếp hàng kéo dài thậm chí di chuyển sang địa phương khác khi đưa phương tiện đi đăng kiểm như thời gian qua.

Nhà báo Phạm Huyền: Tình trạng thiếu hụt trong thời gian tới vẫn sẽ diễn ra, trước mắt ngành đăng kiểm sẽ làm gì để khắc phục tình trạng này?

Ông Nguyễn Tô An: Trước mắt, có sự hỗ trợ của lực lượng cảnh sát giao thông, sắp tới đây có thêm lực lượng đăng kiểm của Bộ Quốc phòng. Chúng tôi đang thực hiện việc huy động, liên hệ với các trung tâm đăng kiểm ở các khu vực chưa bị ùn tắc hỗ trợ, điều động cho các trung tâm đăng kiểm bị ùn tắc ở khu vực Hà Nội, TP.HCM và một số tỉnh, thành…Tất cả những việc này chỉ là giải pháp tạm thời.

Song song với những giải pháp trước mắt, hiện tại chúng tôi cũng đang tổ chức thi sát hạch đăng kiểm viên mà trước đó họ đã được tuyển dụng, đào tạo, tập huấn, thực tập đủ điều kiện thi.

Cùng với đó chúng tôi tiếp tục tuyển dụng đào tạo, tập huấn và tới đây Chính phủ cũng có những chỉ đạo tìm mọi giải pháp để tháo gỡ những vướng mắc trong công tác nhân sự cho Cục Đăng kiểm VN.

Nhà báo Phạm Huyền: Về vấn đề này, xin ông Quyền có thêm ý kiến ?

Ông Nguyễn Văn Quyền: Tôi nghĩ rằng các chủ trương, các giải pháp mà Chính phủ, Bộ GTVT, Bộ Công an đã có chỉ đạo, tạo điều kiện cũng như sự nỗ lực của Cục Đăng kiểm VN là những giải pháp rất thiết thực, rất kịp thời.

Tuy nhiên, để đảm bảo cho hoạt động đăng kiểm được nhanh chóng bình thường trở lại theo tôi cần phải có thêm những giải pháp. Cụ thể, chúng ta rà soát để sửa đổi, điều chỉnh những văn bản quy phạm pháp luật nhất là việc rà soát điều chỉnh giảm cầu trong công tác đăng kiểm.

Vừa qua, có chủ trương miễn cho đăng kiểm lần đầu đối với phương tiện mới. Nhưng trong giới vận tải, anh em chúng tôi có trao đổi và cho rằng nên rà soát về quy định chu kỳ kiểm định xe.

Theo đó, cần có sự tham chiếu giữa quy định chu kỳ đăng kiểm theo thời gian hiện nay và có tham chiếu đến mức độ sử dụng, cây số xe chạy của từng loại xe nhất là loại xe dưới 9 chỗ kinh doanh và không kinh doanh.

Nếu như có sự tham chiếu đến mức độ sử dụng và cây số hoạt động thì chúng ta có thể điều chỉnh tăng thời gian kiểm định lên đối với xe không kinh doanh từ 9 chỗ trở xuống để làm sao giảm cầu. Như thế cũng là một giải pháp để giảm bớt mất cân đối cung cầu và đồng thời cũng là giải pháp tiết kiệm cho xã hội.

Sẽ kéo dài chu kỳ đăng kiểm với một số loại phương tiện

Nhà báo Phạm Huyền: Mới đây, Bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ một loạt giải pháp cấp bách trong lĩnh vực đăng kiểm, trong đó có đề xuất miễn kiểm định lần đầu đối với xe mới.

Đây là điều chỉnh tích cực . Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng thời gian kiểm định hiện đang áp dụng quá dày. Hầu hết mong muốn Bộ GTVT nên tính toán lại thời hạn đăng kiểm phù hợp với thực tế sử dụng của từng loại xe.

Quan điểm của Cục Đăng kiểm VN về vấn đề này thế nào, thưa ông Nguyễn Tô An?

Ông Nguyễn Tô An: Bộ GTVT đã chỉ đạo Cục Đăng kiểm VN nghiên cứu thời hạn chu kỳ kiểm định phù hợp, hợp lý với đặc thù cũng như thực tiễn của Việt Nam.

Đây cũng là vấn đề thời gian qua độc giả rất quan tâm. Về phía cơ quan quản lý chúng tôi cũng đã xúc tiến tìm hiểu, nghiên cứu vấn đề này từ trước.

Trong đó, tập trung những vấn đề thực tiễn của Việt Nam từ nhu cầu sử dụng, điều kiện môi trường, khí hậu đến tình trạng bảo hành, bảo dưỡng, sửa chữa….của các phương tiện. Ngoài ra, cũng lưu ý đến việc duy trì kỹ thuật của phương tiện giữa hai chu kỳ kiểm định.

Chúng tôi căn cứ vào những yếu tố trên để đưa ra thời gian chu kỳ kiểm định phù hợp nhất có thể. Thời điểm này, chúng tôi chưa đưa ra phương án cụ thể cuối cùng.

Tất nhiên, chúng tôi sẽ cố gắng sớm có kết quả để đưa ra thời gian kiểm định phù hợp, hợp lý nhưng vẫn phải đảm bảo được mục tiêu số 1 là an toàn.

Nhà báo Phạm Huyền: Một độc giả đã gửi ý kiến tới toà soạn cho rằng: “Dự thảo sửa đổi, bổ sung Thông tư 16, năm 2021 của Bộ Giao thông Vận tải cho thấy, ngoài việc bỏ việc kiểm định xe mới như mọi quốc gia trên thế giới đều làm thì chu kỳ kiểm định vẫn thế, thậm chí để cả ngưỡng 3 tháng cho xe trên 15 năm.

Hai là quy trình kiểm định vẫn còn rất nhiều công đoạn phụ thuộc đánh giá cảm tính của đăng kiểm viên và không có quy định cụ thể cho việc kiểm định khi hoán cải xe tai nạn; tức là không có gì thay đổi với đại đa số chủ phương tiện đang sử dụng xe cả. Vậy chúng ta có nên sửa đổi một cách vội vàng như thế hay không?”

Ông Nguyễn Tô An: Bản thân dự thảo lần này đưa ra để kịp thời hướng dẫn, để áp dụng cho việc miễn kiểm định lần đầu. Mục tiêu chính là như vậy nhằm sớm phục vụ cho nhu cầu của người dân và xã hội.

Về chu kỳ kiểm định thì như vừa rồi tôi trình bày khi chưa đưa ra phương án, quyết định cuối cùng, thì chúng tôi chưa được phép công bố.

Và chúng tôi cũng hứa rằng trong thời gian sớm nhất có thể, trước khi ban hành phải hoàn thành những kết quả nghiên cứu, đánh giá để có thể đưa ra các đối tượng được kéo dài thời hạn kiểm định. Cụ thể ở đây ví dụ như đối với với xe ô tô chở người 9 chỗ mà đông đảo người dân rất quan tâm.

Đối với các phương tiện sử dụng trên 15 năm hiện giờ đang bị áp chu kỳ kiểm định với thời gian 3 tháng. Chúng tôi cũng đang nghiên cứu, phân tích để trả lời câu hỏi: với những loại phương tiện nào thì ta có thể kéo dài thời gian trung kiểm định lên, ví dụ được 6 tháng.

Và vẫn có những trường hợp phương tiện phải giữ nguyên ba tháng vì vấn đề đảm bảo an toàn cho con người.

Khẳng định với độc giả là chúng tôi đã và đang làm và cũng đã có kết quả. Nhưng chúng tôi phải rà soát rồi khẳng định chắc chắn thì mới công bố được.

Nhà báo Phạm Huyền: Vâng, vậy ông Quyền có đề xuất cụ thể về vấn đề này ?

Thứ nhất, chúng tôi hoàn toàn nhất trí với chủ trương miễn kiểm định lần đầu.

Thứ hai, đối với xe khách và xe vận tải hàng hóa thì có lẽ không thể miễn hoàn toàn được. Lý do là hiện nay một số xe khách, xe vận tải hàng hoá doanh nghiệp mua xe mới sau đó gắn thêm những thiết bị trên xe như: hệ thống âm thanh, có xe gắn thêm tủ lạnh, có xe ngăn thêm các phòng trên xe, lắp thêm các ổ cắm trên thành xe, rồi lắp thêm thiết bị giám sát hành trình, camera... Những thiết bị này cũng tiềm ẩn các nguy cơ cháy nổ nếu như việc lắp đặt không đúng, không đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật.

Đây là lý do mà trong văn bản Hiệp hội vận tải ô tô VN góp ý dự thảo Thông tư 16 gửi Bộ GTVT chúng tôi cho rằng nhóm phương tiện này chỉ miễn kiểm định trên dây chuyền nhưng vẫn phải kiểm tra những vấn đề trên. Điều này nhằm đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ của xe kinh doanh vận tải nói chung, xe khách nói riêng.

Nhà báo Phạm Huyền: Vừa rồi hai vị khách mời đã đưa ra những ý kiến cụ thể về việc sửa đổi Thông tư 16. Nhìn một cách tổng quát thì đâu là giải pháp lâu dài, toàn diện, khoa học và thực tế nhằm “giải cứu” cho lĩnh vực đăng kiểm.

Ông Nguyễn Tô An: Như quý vị đã biết để xảy ra những sự việc trong thời gian vừa qua do còn tồn tại những bất cập. Từ yếu tố con người cho đến các quy định.

Sắp tới, hệ thống đăng kiểm sẽ có những thay đổi rất lớn từ cơ cấu, mô hình tổ chức cho đến một loạt các văn bản của pháp luật sẽ được tiến hành bổ sung, sửa đổi, thậm chí là thay thế.

Ví dụ như NĐ 139 quy định về điều kiện kinh doanh đối với lĩnh vực kiểm định xe thế giới; các quy định về đăng kiểm viên, về tuyển dụng, về đào tạo, về thực hành thực tập; số lượng đăng kiểm viên trên mỗi dây chuyền…cũng sẽ được sửa đổi. Nhưng chúng tôi vẫn phải đảm bảo tuân thủ các quy định của pháp luật, đảm bảo các phương tiện khi được kiểm định là đúng đắn.

Song song đó, chúng tôi cũng tiếp thu những kiến nghị, học hỏi những mô hình tiên tiến trên thế giới để phục vụ cho việc này. Ví dụ như chúng tôi cũng nghiên cứu, đề xuất việc đưa các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng 3S, 4S của các nhà sản xuất chính hãng đủ điều kiện tham gia đăng kiểm.

Đây là những mô hình đã được áp dụng ở những nước tiên tiến trên thế giới như Anh, Pháp, Đức, Áo, Châu Âu và nhiều quốc gia với mục tiêu để người dân được thụ hưởng một cách tốt nhất.

Nhà báo Phạm Huyền: Về phía ông Nguyễn Văn Quyền, ông có khuyến nghị như thế nào cho lĩnh vực đăng kiểm trong thời gian tới?

Ông Nguyễn Văn Quyền: Tôi cho rằng ngoài quản lý của Cục đăng kiểm hiện nay thì phải nâng cao cái vai trò quản lý Nhà nước của Sở GTVT các địa phương. Cụ thể, cần phát huy vai trò hơn nữa của lực lượng thanh tra nhà nước, thanh tra chuyên ngành GTVT các tỉnh, thành.

Hay như cần sát sao để giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, tiếp nhận dư luận xã hội, các cái ý kiến của đại biểu Hội đồng nhân dân các địa phương …

Tôi đề nghị cần bổ sung trách nhiệm, vai trò của quản lý Nhà nước trên địa bàn của Sở GTVT các địa phương trong Nghị định Chính phủ. Điều này nhằm ngăn ngừa buông lỏng quản lý, để xảy ra tình trạng như vừa qua.

Cuối cùng, tôi đề nghị phải nghiên cứu thêm về nội hàm của việc cải tạo xe và quy trình quản lý làm sao cho chặt chẽ, công khai minh bạch hơn.