Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã yêu cầu các địa phương xây dựng ít nhất một điểm du lịch nông thôn được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Điều này cho thấy định hướng của Chính phủ trong việc biến du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn tại khu vực nông thôn.
Tại Hội nghị quốc tế về Du lịch nông thôn lần thứ nhất của Tổ chức Du lịch Liên hợp quốc (UN Tourism) tổ chức ở Quảng Nam, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long nhấn mạnh: “Phát triển du lịch nông thôn vừa thúc đẩy chuyển dịch kinh tế, giảm khoảng cách phát triển giữa nông thôn và thành thị, vừa quảng bá, tôn vinh, bảo tồn, bồi đắp, phát triển và lan tỏa các giá trị độc đáo của địa phương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân”.
Nhìn lại thực tiễn triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia nhận định: Phát triển du lịch nông thôn đã có những bước phát triển tích cực. Việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống được lồng ghép hiệu quả trong các chương trình phát triển du lịch nông thôn tại nhiều địa phương. Các mô hình du lịch cộng đồng gắn với di sản văn hóa phi vật thể, làng nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật dân gian và ẩm thực bản địa đã hình thành, tạo nên sức hấp dẫn khó cưỡng.
Theo báo cáo tổng hợp từ các địa phương, tính đến tháng 6/2025, cả nước có khoảng 580 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động, tập trung nhiều ở khu vực miền núi phía Bắc và Đồng bằng sông Cửu Long. Trong đó, 382 điểm du lịch ở khu vực nông thôn đã được ủy ban nhân dân cấp tỉnh công nhận (11,3% là các điểm du lịch nông nghiệp, làng nghề; 21,2% điểm du lịch cộng đồng; 21,7% điểm du lịch sinh thái; còn lại là di tích lịch sử, tham quan, lưu trú và thương mại dịch vụ).
Nhiều mô hình du lịch nông thôn thành công, có sức lan tỏa lớn, góp phần hình thành các điểm đến hấp dẫn, tạo việc làm phi nông nghiệp, tăng thu nhập và nâng cao nhận thức cộng đồng trong bảo tồn cảnh quan, môi trường và văn hóa nông thôn.
Tiêu biểu như: Khu du lịch cộng đồng Tân Hóa (Quảng Bình cũ), Làng du lịch văn hóa dân tộc Thái Hải (Thái Nguyên), Hội quán cùng nhau làm du lịch (Đồng Tháp), Làng văn hóa du lịch cộng đồng Kon Kơ Tu (Kon Tum cũ); Điểm du lịch Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam bộ (Bạc Liêu cũ), các điểm du lịch cộng đồng Nậm Hồng (Hà Giang cũ), Ecohost Hải Hậu (Nam Định cũ)...
Phát triển du lịch nông thôn được xác định là một giải pháp chiến lược, khai thác hiệu quả tài nguyên bản địa để tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo, có tính cạnh tranh cao.
Không chỉ dừng lại ở hiệu quả kinh tế, du lịch nông thôn còn tác động tích cực về xã hội và môi trường, góp phần hoàn thiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới một cách bền vững. Bởi sự phát triển của du lịch buộc các cộng đồng nông thôn phải chú trọng hơn đến việc cải thiện các tiêu chí về môi trường, vệ sinh nông thôn, hệ thống hạ tầng… đáp ứng yêu cầu của du khách.
Có thể nói, du lịch nông thôn giống như “mỏ vàng xanh”, tạo động lực thúc đẩy kinh tế nông thôn tăng trưởng theo hướng đa ngành, đa giá trị.
Việt Nam sở hữu nguồn tài nguyên du lịch nông thôn vô cùng phong phú, từ cảnh quan thiên nhiên, di sản văn hóa, làng nghề truyền thống đến những nét ẩm thực đặc sắc của 54 dân tộc. Việc phát triển du lịch nông thôn đã giúp các địa phương nhìn nhận lại giá trị của chính mình, biến những tài sản tưởng chừng đơn giản như vườn cây ăn trái, đồng lúa, hay nếp nhà cổ… thành những sản phẩm du lịch hấp dẫn.
Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu quốc gia dự kiến, giai đoạn 2026 - 2030, du lịch nông thôn sẽ tiếp tục được thúc đẩy theo hướng cộng đồng, sinh thái, trải nghiệm nông nghiệp, tăng cường ứng dụng chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
Hoạt động phát triển thương hiệu du lịch nông thôn của địa phương, quảng bá, kết nối thị trường du lịch trong nước và quốc tế… sẽ được thực hiện thông qua các nền tảng số.
Các địa phương sẽ được hỗ trợ phát triển sản phẩm, dịch vụ du lịch xanh, thân thiện môi trường, góp phần bảo tồn thiên nhiên nhằm nâng cao sức cạnh tranh của du lịch nông thôn Việt Nam.
Một số mô hình tiếp tục được nhân rộng như: Du lịch xanh (tập trung vào các hoạt động không gây hại môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo, và ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường); Du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn (trao quyền và lợi ích cho người dân địa phương, giúp họ trở thành chủ thể thực sự của hoạt động du lịch); Du lịch số (sử dụng các ứng dụng để cung cấp bản đồ số, thuyết minh tự động, trải nghiệm thực tế ảo)…
Các chuyên gia nhận định, những vùng nông thôn có hoạt động du lịch phát triển mạnh mẽ theo hướng bền vững và thông minh thường là những nơi đi đầu trong hoàn thành các tiêu chí nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Phát triển du lịch nông thôn không chỉ là một giải pháp kinh tế mà còn là một chiến lược xã hội, văn hóa nhằm khai thác những giá trị "xanh" và bản sắc của nông thôn Việt Nam, từng bước kiến tạo diện mạo nông thôn mới hiện đại, giàu bản sắc và phát triển bền vững.
.svg){kind=icon}
