Trong ngành nông nghiệp, gạo và rau quả luôn nằm trong top những nhóm hàng có thế mạnh về xuất khẩu. Thế nhưng vài năm trở lại đây, kim ngạch xuất khẩu gạo và rau quả chững lại với nỗi lo “chạm trần”.

Năm 2023, ngược dòng với nhiều nhóm hàng của ngành nông nghiệp, rau quả và gạo thắng đậm chưa từng có khi vượt qua tất cả các dự báo và mục tiêu đặt ra hồi đầu năm.

Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu gạo ước đạt 4,6 tỷ USD, tăng khoảng 30,4% so với năm 2022. Con số này giúp ngành gạo lập kỷ lục lịch sử về kim ngạch xuất khẩu kể từ năm 1989 (năm đầu tiên Việt Nam xuất khẩu gạo) đến nay.

Giá gạo 5% tấm của nước ta cũng lập đỉnh lịch sử khi tăng từ 473 USD/tấn lên mốc 663 USD trong năm 2023. Theo đó, gạo Việt có mức giá đắt đỏ nhất so với giá hàng cùng loại của các quốc gia xuất khẩu top đầu thế giới.

Mới đây, gạo Việt Nam đạt giải Gạo ngon nhất thế giới năm 2023 được tổ chức tại Philippines. Đây cũng là năm thứ 2 gạo Việt đạt ngôi vị cao nhất tại cuộc thi này.

Những thành tựu trên cho thấy, chất lượng hạt gạo Việt dần được cải thiện. Chúng ta có những loại gạo ngon không thua kém gì, thậm chí vượt trội so với các đối thủ cạnh tranh. Thương hiệu gạo Việt Nam cũng khẳng định vị thế trên thị trường toàn cầu.

Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan, con đường lúa gạo không chỉ dừng ở hạt gạo. Tích hợp đa giá trị, chúng ta bán cả gói sản phẩm từ gạo, đó là đích đến của gạo Việt Nam. Hình ảnh hạt gạo không chỉ nằm ở độ dài, độ tròn, độ ngọt, độ thơm, mà còn ở việc cộng đồng những người làm ra và trao gửi hạt gạo đến tay người tiêu dùng. Hình ảnh đó dần sẽ trở thành thương hiệu “Gạo Việt Nam”.

Cùng với gạo, năm 2023 xuất khẩu rau quả cũng chính thức lập kỷ lục lịch sử khi đạt 5,5 tỷ USD, vượt xa con số 3,36 tỷ USD của năm 2022. Đặc biệt, xuất khẩu sầu riêng bùng nổ, thu về khoảng 2,3 tỷ USD, trở thành “trái cây tỷ USD” mới của Việt Nam khi chinh phục được thị trường Trung Quốc.

“Chúng ta đang chứng kiến xuất khẩu sầu riêng tăng trưởng ngoạn mục, từ kim ngạch chỉ 29,2 triệu USD năm 2016 tăng lên 421 triệu USD năm 2022. Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của ‘vua trái cây Việt’ ước đạt 2,3 tỷ USD, ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam nói.

Xuất khẩu rau quả bứt tốc trong năm nay là nhờ chuyển từ xuất tiểu ngạch sang chính ngạch. Cùng với đó, Bộ NN-PTNT đã đàm phán và ký hàng loạt nghị định thư mở cửa thị trường tạo bước đệm cho hoạt động xuất khẩu rau quả đạt nhiều thuận lợi.

Trong khi đó, tại vùng trồng đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng cũng như truy xuất nguồn gốc của thị trường nhập khẩu. Chuỗi liên kết dần hình thành. Ngày hàng rau quả dần thoát khỏi cảnh đi buôn chuyến, không còn ùn ứ hay phải kêu gọi “giải cứu”.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp năm 2023 ước đạt 53-54 tỷ USD. Gạo và rau quả đóng vai trò quan trọng bù đắp sự sụt giảm của các nhóm hàng khác để ngành nông nghiệp hoàn thành mục tiêu này.

Thu nhập của người nông dân trồng lúa tăng gấp đôi nhờ được mùa được giá. Nông dân trồng rau quả cũng bội thu, hàng chục nghìn người trở thành tỷ phú.