Chiều 18/5, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày KH&CN Việt Nam 18/5 và Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2020.

Năm nay, giải thưởng Tạ Quang Bửu  được trao tặng cho 3 nhà khoa học thuộc các ngành Khoa học Y Dược, Toán học và Vật lý. Đó là PGS.TS Vương Thị Ngọc Lan - Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh (ngành Khoa học Y Dược), PGS.TS Phạm Tiến Sơn, Trường Đại học Đà Lạt (ngành Toán học) và TS Nguyễn Trương Thanh Hiếu, Trường Đại học Tôn Đức Thắng (ngành Vật lý).

{keywords}
3 nhà khoa học nhận giải thưởng Tạ Quang Bửu 2020.

Cùng với các nhà khoa học khác, PGS.TS Vương Thị Ngọc Lan đã tiến hành nghiên cứu trên 782 phụ nữ vô sinh không có hội chứng buồng trứng đa nang thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), so sánh tỉ lệ thai diễn tiến và tỉ lệ trẻ sinh sống của chuyển phôi đông lạnh với chuyển phôi tươi. 

Kết quả cho thấy, chuyển phôi đông lạnh có hiệu quả tương đương chuyển phôi tươi. Do đó, có thể thực hiện đông lạnh phôi để giảm số phôi chuyển vào buồng tử cung, giảm biến chứng đa thai của thụ tinh trong ống nghiệm.

Công trình nghiên cứu của PGS.TS Phạm Tiến Sơn đề cập tới một vấn đề cơ bản của toán học. Đó là bài toán tối ưu nửa đại số: Tìm giá trị nhỏ nhất của một hàm đa thức trên một tập nửa đại số. 

Đây là bài toán “NP-khó” và thu hút sự quan tâm của nhiều nhà toán học. Dựa trên một vài ý tưởng của Lý thuyết kỳ dị và sử dụng các công cụ của Hình học nửa đại số, công trình đã chỉ ra tính tổng quát của các bài toán tối ưu nửa đại số.

{keywords}
Lễ kỷ niệm Ngày KH&CN Việt Nam 18/5 và Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2020.

Người thứ 3 đạt giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2020 là nhà khoa học trẻ Nguyễn Trương Thanh Hiếu. 

Công trình nghiên cứu của TS Nguyễn Trương Thanh Hiếu đề xuất một phương pháp tổng quát nhằm xác định chính xác quãng đường tự do trung bình không đàn hồi của điện tử năng lượng thấp (dưới 100 eV) trong vật liệu. 

Tác giả cho thấy, quãng đường tự do trung bình không đàn hồi của điện tử có thể được xác định trong hệ hình thức điện môi với độ chính xác tương đương các tính toán nguyên lý đầu sử dụng phép xấp xỉ GW trong lý thuyết hệ nhiều hạt. Phương pháp được đề xuất là một lựa chọn khác cho việc tính toán thời gian sống của điện tử nóng (một đại lượng quan trọng trong động học điện tử siêu nhanh).

{keywords}
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam gửi lời chúc mừng tới các nhà khoa học nhân ngành KH&CN Việt Nam. 

Phát biểu tại lễ trao giải, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chúc mừng ngành khoa học, các nhà khoa học được tôn vinh. Đóng góp của các nhà khoa học thời gian qua không chỉ là số lượng các công trình nghiên cứu công bố trên các tạp chí uy tín của thế giới, các giải thưởng, mà còn ở số lượng các sáng kiến hữu ích để góp phần tăng năng suất lao động, cải thiện đời sống.

Phó Thủ tướng tin tưởng rằng, với sự đoàn kết cùng mục tiêu cao cả là đem khoa học phục vụ nhân dân, phục vụ loài người, khoa học, công nghệ sẽ góp phần đưa đất nước và cả thế giới vượt qua được khó khăn, trong đó trực tiếp nhất là đại dịch Covid-19.

Trọng Đạt