30 năm tìm công lý, xuống suối vàng chưa được minh oan

- Vụ án oan đã có kết luận Giám đốc thẩm của TAND Tối cao; VKSND Tối cáo đã có ý kiến chỉ đạo bằng văn bản để hướng dẫn bồi thường oan sai cho người bị hại theo NQ 388…. Thế nhưng, một thời gian đằng đẵng bản án vẫn chưa được thi hành.

Người oan sai trong vụ án kéo dài từ những năm 80 của thế kỷ trước đã trút hơi thở cuối cùng trong niềm đau đáu bản án được thi hành công khai để được minh oan, tìm lại danh dự cho mình và cho gia đình.

Khi ông mất đi, người vợ của ông lại tiếp tục thay ông chặng hành trình…

Oan!

Người bị oan sai trong vụ án “Tham ô tài sản XHCN” xảy ra vào thời điểm đầu những năm 1980 là ông Đặng Thuật, nguyên Phó Ban Tài chính quản trị Tỉnh ủy tỉnh Hoàng Liên Sơn cũ.

Bà quả phụ Đỗ Thị Lợi (75 tuổi) tiếp tục đi đòi công lý thay chồng.

Ngoài ông Đặng Thuật còn có các ông: Phùng Bích (Trưởng Ban Tài chính); Nguyễn Ngọc Lân (SN 1930, chức vụ Trưởng phòng Tài chính Ban Tài chính); Đặng Giang Đông (SN 1934, chức vụ Trưởng phòng vật tư Ban Tài chính).

Ngày 15/11/1982, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn thành lập đoàn kiểm tra Ban Tài chính theo nội dung đơn tố cáo tập thể lãnh đạo Ban Tài chính tham ô tài sản XHCN.

Kết luận báo cáo lên Thường vụ Tỉnh ủy cho thấy, 4 cán bộ của Ban đã 'tham ô số tiền 1.700.000 đồng'.

Từ kết luận này, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã khai trừ Đảng đối với 4 người nói trên; cơ quan điều tra ra QĐ khởi tố vụ án tham ô chiếm đoạt tài sản; GĐ Công an tỉnh ra QĐ khởi tố bị can, khám nhà bắt giam hai ông Nguyễn Ngọc Lân và Đặng Giang Đông; ban hành lệnh tước quyền công dân đối với ông Đặng Thuật, Phùng Bích và quản thúc tại cơ quan.

Tháng 12/1984, VKSND tỉnh Hoàng Liên Sơn tống đạt cáo trạng với bốn bị can; buộc tội ông Đặng Thuật 'tham ô 3.000kg xi-măng mua của xí nghiệp xi măng địa phương giá cao bán giá tự do 01 đồng/1kg; 1.200 viên gạch xi-mănmg lát nền giá 0,37 đồng/1 viên thừa bán thanh lý; 06 tấm kính xây dựng; 1.600kg xăng dầu giá 1,1đồng/kg...".

Điều đáng nói, đây đều là những vật tư thừa được Tỉnh ủy cho chủ trương bán thanh lý cho các cán bộ trong khối Đảng ủy và UBND tỉnh Hoàng Liên Sơn thời kỳ đó.

Ngoài 4 cán bộ lãnh đạo của Ban Tài chính còn có hơn 200 cán bộ, Đảng viên khác cũng được mua bằng hình thức mua chịu, trừ dần vào lương hoặc tạm ứng/vay phiếu của cơ quan thanh toán một phần, cũng tiếp tục trừ dần vào lương khoản vay này.

Ông Đặng Thuật (đứng ngoài cùng, bên phải) thời trẻ.

Phiên tòa sơ thẩm ngày 11/01/1985, TAND tỉnh Hoàng Liên Sơn đã tuyên các bị cáo Nguyễn Ngọc Lân 30 tháng tù; Đặng Giang Đông 24 tháng tù; phạt bị cáo Đặng Thuật 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, thời gian thử thách 24 tháng đều về tội tham ô tài sản XHCN.

Ngoài ra, các bị cáo còn chịu trách nhiệm dân sự về việc bồi thường, án phí và xử lý tang vật.

Tại bản án hình sự phúc thẩm số 591 ngày 30,31/12/1986, Tòa phúc thẩm TAND TC tại Hà Nội đã áp dụng điều 133 Bộ Luật hình sự về tội tham ô tài sản XHCN, phạt bị cáo Nguyễn Ngọc Lân 12 tháng tù; Đặng Giang Đông 09 tháng tù; phạt bị cáo Đặng Thuật 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo.

Ngày 10/4/1989, Chánh án TAND Tối cao ban hành bản kháng nghị đề nghị Ủy ban thẩm phán TAND TC xét xử lại vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm, theo hướng hủy bản án phúc thẩm nói trên; giao hồ sơ vụ án cho TAND cấp phúc thẩm xét xử lại nhằm xem xét lại trách nhiệm hình sự đối với ba bị cáo Nguyễn Ngọc Lân, Đặng Giang Đông và Đặng Thuật.

Ngày 10/8/1989, TAND TC đã xét xử giám đốc thẩm; tuyên Nguyễn Ngọc Lân 12 tháng tù nhưng cho hưởng án treo; miễn hình phạt cho Đặng Giang Đông về tội tham ô tài sản XHCN; tuyên ông Đặng Thuật 'không phạm tội tham ô tài sản XHCN", chuyển hồ sơ Đặng Thuật cho cơ quan Tỉnh ủy Hoàng Liên Sơn xử lý bằng biện pháp khác.

20 năm gõ cửa để được… thi hành án!

Với bản án Giám đốc thẩm của TAND TC, ông Đặng Thuật đã được minh oan, không phạm tội “tham ô”.

Điều lớn hơn nữa, đó là ông đã được minh oan, đã dám đứng thẳng, nhìn thẳng, dám tiếp xúc và rửa được hàm oan đối với những đàm tiếu của dự luận trong một thời gian dài; xóa bỏ được sự kỳ thị do những hệ lụy của thời kỳ đó đối với gia đình, con cái mình.

Thế nhưng, bản án tuyên nhưng việc thi hành án lại không được thực hiện.

Bà Lợi bên bàn thờ chồng

Ròng rã từ thời điểm cuối năm 1989 đến tận ngày 31/10/2008, 20 năm trời với 268 lá đơn được ông Đặng Thuật miệt mài, kiên nhẫn đạp xe gõ cửa các cơ quan nhà nước.

Nhưng, cho đến khi trút hơi thở cuối cùng, nguyện vọng của ông vẫn chưa được thực hiện...

Điều “an ủi” dành cho ông, đó là ngày 02/11/2004, tòa phúc thẩm TAND TC có công văn số 429/CV-PT gửi cho ông về việc yêu cầu ông cung cấp các tài liệu để Tòa tối cao làm cơ sở xem xét, bồi thường thiệt hại cho việc ông bị oan sai theo Nghị quyết 388 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tuy nhiên, 6 tháng sau, Chánh tòa phúc thẩm TAND TC có công văn trả lời: trường hợp của ông Thuật không nằm trong diện của NQ 388!?

Đau đớn vì việc xử oan đã được TAND TC tuyên vô tội, nhưng bồi thường oan sai theo kết luận bản án không được thi hành, ông Thuật lại bền bỉ đi gõ cửa các cơ quan công quyền.

Sau khi ông qua đời, vợ ông, bà quả phụ Đỗ Thị Lợi (75 tuổi) tiếp tục thay chồng đi kêu oan để đòi bồi thường oan sai theo quy định pháp luật cho người chồng quá cố.

Kiên Trung

(Còn tiếp)