Ngoại trưởng ASEAN tái khẳng định “các cam kết tập thể” trong khuôn khổ DOC để đảm bảo giải pháp cho tranh chấp ở Biển Đông theo luật pháp quốc tế.

Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 46 (AMM 46) tại Brunei kết thúc đã đưa ra các kế hoạch nhằm mục tiêu hướng tới một cộng đồng ASEAN thịnh vượng thông qua việc củng cố tình hữu nghị giữa các chính phủ, xã hội và quan trọng nhất là nhân dân các nước.

{keywords}
Ảnh: borneobulletin

Theo đuổi COC

Tuyên bố chung của các Ngoại trưởng ASEAN dài 19 trang, chia thành 10 phần khác nhau bao gồm nhiều vấn đề như Tầm nhìn ASEAN, ba trụ cột phía trước để tạo lập Cộng đồng ASEAN năm 2015, các mối quan hệ bên ngoài ASEAN cũng như những vấn đề khu vực và quốc tế. Liên quan đến Biển Đông có hai điểm được nêu ra trong thỏa thuận.

“Về vấn đề này, chúng tôi (các Ngoại trưởng – PV) đánh giá cao việc trao đổi các quan điểm về nhiều vấn đề bao gồm sáng kiến cũng như cách tiếp cận để thúc đẩy lòng tin và đối thoại, giải quyết các sự cố trên Biển Đông. Chúng tôi cũng lưu ý tới đề xuất thiết lập đường dây nóng và nỗ lực tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn".

“Chúng tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của Tuyên bố ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC), nguyên tắc sáu điểm của ASEAN về Biển Đông và Tuyên bố chung ASEAN - Trung Quốc nhân kỷ niệm 10 năm DOC.

“Chúng tôi tái khẳng định các cam kết tập thể trong khuôn khổ DOC để đảm bảo giải pháp cho tranh chấp bằng những cách thức hòa bình phù hợp với các nguyên tắc luật pháp quốc tế đã được công nhận bao gồm Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982, không viện tới đe dọa hay sử dụng vũ lực, trong khi tự kiềm chế khi tiến hành các hành động".

“Chúng tôi mong muốn tiếp tục phối hợp với Trung Quốc để thực thi đầy đủ và hiệu quả DOC ở mọi khía cạnh. Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các thỏa thuận chung cùng hành động hợp tác trong khuôn khổ phù hợp với chỉ dẫn thực thi DOC. Chúng tôi nhấn mạnh tính cần thiết duy trì động lực tích cực trong đối toại và tham vấn" ở những cuộc họp liên quan tới ASEAN - Trung Quốc” – theo Tuyên bố chung.

Các Ngoại trưởng cũng đã thảo luận về hợp tác hàng hải, các vấn đề an ninh phi truyền thông, liên quan tới quốc phòng, quản lý thảm họa và ứng phó khẩn cấp.

Nhấn mạnh an ninh hàng hải, trong đó có an toàn hàng hải là rất quan trọng đối với một Đông Nam Á năng động, hòa bình, ổn định và linh hoạt, các Ngoại trưởng ASEAN nhất trí tăng cường thúc đẩy hợp tác khu vực trong lĩnh vực an ninh hàng hải.

Tìm giải pháp hòa bình

Ngoại trưởng Philippines Albert F Del Rosario bên lề hội nghị, đã mô tả lời những cảnh báo "phản công" của Trung Quốc gần đây liên quan đến Biển Đông là "không thể tránh khỏi" và từ một bên "vô trách nhiệm". Ông tuyên bố: “Chúng tôi lên án bất kỳ đe dọa sử dụng vũ lực nào và chúng tôi tiếp tục theo đuổi giải pháp của mình một cách hòa bình".

Trong một thông báo đưa ra từ văn phòng của ông thì Ngoại trưởng Rosario đã thể hiện sự quan ngại sâu sắc về tốc độ gia tăng quân sự hóa ở Biển Đông, gọi sự hiện diện quy mô lớn của các tàu quân sự và bán quân sự Trung Quốc ở bãi cạn Scarborough và xung quanh Ayungin Shaol - là nguy cơ với nỗ lực duy trì hòa bình hàng hải và ổn định khu vực.

“Đây là sự vi phạm Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC). Chúng tôi nhắc lại rằng chúng tôi tiếp tục ủng hộ cách giải quyết hòa bình, dựa trên luật pháp cho những tranh chấp trong khuôn khổ các quy tắc luật pháp quốc tế được công nhận".

Trong một diễn biến liên quan, Trung Quốc đã nhất trí về việc tổ chức "các cuộc tham vấn chính thức" trên đề xuất về bộ quy tắc ứng xử (COC) để quản lý các hành động hải quân trong một cuộc gặp với ASEAN tại Trung Quốc vào tháng 9.

Thành lập Cộng đồng vào 2015

Trong Tuyên bố chung, các Ngoại trưởng ASEAN một lần nữa nhắc lại dấu mốc thành lập Cộng đồng chung ASEAN vào 2015, khẳng định quyết tâm tăng cường hơn nữa nỗ lực để đảm bảo sự gắn kết chính trị, hội nhập kinh tế và trách nhiệm xã hội của Cộng đồng thông qua việc thực thi Hiến chương ASEAN và Lộ trình xây dựng một Cộng đồng ASEAN.

Với tương lai của ASEAN không chỉ giới hạn trong phạm vi 10 nước thành viên, các Ngoại trưởng cũng khẳng định tầm quan trọng trong làm việc với các đối tác đối thoại thông qua nhưng cơ chế mà khối dẫn dắt để đảm bảo duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và nâng cao sự thịnh vượng trong khu vực.

Thái An (lược dịch từ borneobulletin)