Cuộc bầu cử Tổng thống Ukraina ngày 31/3/2019 được coi là đặc biệt trong lịch sử nước này với nhiều ứng cử viên tham gia nhất từ trước tới nay (theo Ủy ban bầu cử quốc gia Ukraina thống kê là 39 người). Ba ứng cử viên hàng đầu là danh hài Zelensky, đương kim Tổng thống Poroshenko và cựu Thủ tướng Tymoshenko.

Theo giới chuyên gia Ukraina, có 3 ứng cử viên có cơ hội chiến thắng tại vòng một cuộc bầu cử Tổng thống Ukraina năm 2019. Nếu phiếu bầu của cả 3 không quá bán (đạt mức 50%), họ sẽ phải tham gia vòng 2, sẽ diễn ra vào ngày 21/4/2019, để có thể trở thành Tổng thống Ukraina. Theo thứ tự số phiếu thăm dò dư luận gần đây nhất: Zelensky, Poroshenko và Tmoshenko.

Vladimir Zelensky - Nhà sản xuất phim, người dẫn chương trình, nhà biên kịch và diễn viên hài nổi tiếng ở Ukraina

 

{keywords}
Danh hài Zelensky (Nguồn: RIA Novosti)

Zelensky sinh năm 1978, là gương mặt mới, tài năng, xuất thân và nổi tiếng trong giới showbiz, có xu hướng chính trị chủ nghĩa dân túy, thu hút sự ủng hộ của những người thu nhập thấp, đối tượng hưu trí, người dân khu vực Đông Nam Ukraina, đặc biệt là giới trẻ, những người thường xuyên sử dụng mạng xã hội.

Bên cạnh đó, ông được sự trợ giúp mạnh mẽ về tài chính và truyền thông bởi tỷ phú, nhà tài phiệt Kolomoisky. Ông là người lãnh đạo Studio “Kvartal 95” chủ yếu thực hiện các chương trình truyền hình hài và phim truyện, ông nổi tiếng nhờ hàng loạt chương trình truyền hình thể loại châm biếm chính trị và xã hội.

Sự kiện năm 2017 được coi là động lực đưa Zelensky lên vũ đài chính trị. Năm đó, Ukraina đã cấm loạt phim bộ nhiều tập "Người mai mối" (một trong những sản phẩm chính và nổi tiếng nhất của hãng phim). Lý do được đưa ra là nam diễn viên người Nga trong phim bộ này ủng hộ việc sáp nhập Crưm vào Nga.

Lệnh cấm của chính quyền khiến Zelensky “tức giận”, thậm chí sau đó, những người ủng hộ bắt đầu đề nghị ông ra tranh cử Tổng thống, họ đăng ký thành lập đảng “Người đầy tớ của nhân dân”. Phim “Người đầy tớ của nhân dân” được phát trên kênh "1+1" thuộc sở hữu của nhà tài phiệt Igor Kolomoisky. Do đó, Zelensky bị nghi ngờ rằng, ông không phải là một nhân vật chính trị độc lập, mà phụ thuộc vào Kolomoisky.

Môt điểm lưu ý nữa là, ông là ứng cử viên trẻ tuổi, chưa có kinh nghiệm trên chính trường nên khó có khả năng thu hút phiếu bầu của giới trí thức, những nhân vật am hiểu tình hình cả trong và ngoài nước.

Petro Poroshenko - Tổng thống đương nhiệm, lên nắm quyền nhờ kết quả của Euromaidan 2014

Tổng thống Poroshenko sinh năm 1965, tham gia chính trường Ukraina vào cuối những năm 90. Theo thống kê, ông 4 lần làm Phó chủ tịch Nghị viện Rada; từng giữ các cương vị: Thống đốc Ngân hàng Quốc gia Ukraina, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Ukraina, Bộ trưởng Kinh tế và Thương mại Ukraina.

{keywords}
Đương kim Tổng thống Ukraina Poroshenko (Nguồn: Reuters)

Về tài chính, năm 2014, theo bảng xếp hạng của Forbes, Poroshenko đứng thứ 6 trong số những người giàu nhất Ukraina với khối tài sản lên tới 1,3 tỷ USD. Tài sản chính của ông là Tập đoàn bánh kẹo Roshen. Sau khi trở thành Tổng thống Ukraina, Poroshenko đã chuyển việc quản lý công ty sang cho quỹ ủy thác, tuy nhiên, vẫn giữ lại tài sản truyền thông của mình, trong đó có “Kênh 5” và kênh truyền hình “Pryamiy” (Trực tiếp).

Hiện nay, ông là “thủ lĩnh” đảng "Khối Poroshenko đoàn kết ". Trong cuộc bầu cử Nghị viện Rada lần cuối, đảng của ông đã nhận được nhiều ghế nhất - 132 đại biểu.

Trong nhiệm kỳ hiện tại, ông Poroshenko cơ bản đã đạt được một số dấu ấn thông qua việc cải cách hệ thống pháp luật, ngân hàng, tăng cường tự chủ ngân sách cho địa phương, thực thi các chính sách để thoát khỏi sự ảnh hưởng của Nga.

Tuy nhiên, chỉ số tín nhiệm của ông Poroshenko hiện đang giảm sút do không giải quyết được các vấn đề phát triển kinh tế và chống tham nhũng, khiến hơn 1/3 dân số sống dưới mức nghèo khổ.

Bên cạnh đó, ông Poroshenko cũng đang bị các đối thủ cáo buộc tham nhũng, liên quan đến hoạt động rửa tiền và âm mưu triệt hạ các đối thủ chỉnh trị. Ngày 26/02/2019, cựu Thủ tướng YT. Tymosenlo tuyên bố đang phối hợp với các đảng phải khác trong Quốc hội chuẩn bị thủ tục luận tội Tổng thống đương nhiệm Poroshenko.

Yulia Tymoshenko - Nguyên Thủ tướng Ukraina, 2 lần về nhì ứng viên Tổng thống

Tymoshenko sinh năm 1960, là chính trị gia lão luyện nhất và cũng giai đoạn thăng trầm nhất của Ukraina. Lần đầu tiên bà Tymoshenko tham gia là Nghị viện Rada vào năm 1997 và kể từ đó bà được bầu thêm 5 lần nữa. Năm 2004, cùng với Viktor Yushchenko, bà lãnh đạo cuộc Cách mạng Cam. Yushchenko trở thành Tổng thống Ukraina, còn bà trở thành Thủ tướng, nhưng nửa năm sau bà bị bãi nhiệm chức vụ này.

{keywords}
Ứng cử viên Tymoshenko (Nguồn: Sputnik)

Trong các cuộc bầu cử tiếp theo tại Nghị viện Ukraina “Rada”, khối Yulia Tymoshenko giành vị trí thứ 2, kết quả là bà lại trở thành Thủ tướng Ukraina. Mặc dù có mâu thuẫn với Tổng thống và Rada, nhưng lần này bà đã giữ vững chức vụ trong hơn 2 năm. Trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2010, bà thua Viktor Yanukovych và bị tống giam.

Năm 2014, Yanukovych đã bị phế truất do Euromaidan 2014, ngay sau đó Tymoshenko được trả tự do và phục hồi nhân phẩm. Bà là thủ lĩnh đảng “Tổ quốc”. Trong cuộc bầu cử Nghị viện Rada cuối cùng, đảng của bà đã giành được 19 ghế, Tymoshenko muốn Ukraina trở thành nước cộng hòa nghị viện theo mô hình của Liên bang Đức (Tổng thống do Quốc hội bầu ra).

Trước đó, trong thời gian giữ chức vụ Thủ tướng (năm 2005, 2007 - 2010), bà đối mặt với một số vụ hình sự và bị kết án 7 năm tù (10/2011) vì tội lạm dụng chức vụ khi tiến hành giải quyết vụ tranh chấp khí đốt với Nga năm 2009.

Dự báo kết quả cuộc bầu cử

Do nhiều ứng cử viên tham gia tranh cử nên khả năng cao, trong cuộc bầu cử tại vòng 1 (31/3), tỷ lệ phiếu ủng hộ của cử tri sẽ bị phân tán; không có nhân vật nào, kể cả ứng viên được đánh giá cao như ông Zelensky giành trên 50% số phiếu ủng hộ để đắc cử Tổng thống. Ba ứng cử viên có khả năng cao lọt vào vòng 2 là ông Zelensky, ông Proshenko và bà Tymoshenko.

Mỹ và phương Tây tiếp tục ủng hộ, hậu thuẫn để Tổng thống đương nhiệm Proshenko giành chiến thắng do đang nắm rất chắc quân bài Poroshenko, nhân vật có thái độ chống Nga quyết liệt nhất từ trước đến nay trong triển khai chính sách mở rộng sang phía Đông của NATO, kiềm chế ảnh hưởng của Nga; cơ bản hài lòng với những chính sách gần đây của Ukraina trong nỗ lực cắt đứt quan hệ với Nga và hội nhập châu Âu; không mạo hiểm lựa chọn các nhân vật khác, kể cả cựu Thủ tướng Tymoshenko hay ông Zelensky, người theo chủ nghĩa dân túy thay thế.

Từ giờ đến lúc bầu cử, các ứng cử viên sẽ đẩy mạnh chiến dịch tranh cử, không loại trừ khả năng, đương kim Tổng thống Poroshenklo sẽ có những hành động hoặc phát ngôn thể hiện sự cứng rắn trong mối quan hệ với Nga cũng như lợi dụng quyền lợi của Tổng thống nhằm loại bỏ các “đối thủ tiềm năng”, gia tăng uy tín cá nhân và giành phiếu của cử tri cả nước.

Cả 3 ứng cử viên sáng giá nhất, có khả năng lọt vào vòng 2 đều có đường lối tranh cử tập trung vào các mục tiêu giải quyết vấn đề biên giới, lãnh thổ Crưm và miền Đông cũng như gia nhập EU/NATO. Vì vậy, bất kể ứng viên nào trở thành Tổng thống Ukraina thì chính sách đối ngoại của nước này trong thời gian tới sẽ theo hướng hội nhập phương Tây và “đoạn tuyệt” quan hệ với Nga.

Theo An ninh Thủ đô