– Mỗi năm Việt Nam có thêm khoảng 7.000 người mắc ung thư vú với tỉ lệ tử vong khoảng 35%. Bệnh nhân mắc ung thư vú ở Việt Nam có xu hướng trẻ hóa.

“Bóng ma” ám ảnh phụ nữ

TS Nguyễn Tiến Quang, Khoa điều trị yêu cầu - BV K (Hà Nội) – cho biết ung thư vú (UTV) là loại bệnh ung thư phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ.

{keywords}
Cần khám sàng lọc định kỳ để phát hiện sớm ung thư vú

Trên thế giới mỗi năm có khoảng 1,4 triệu người mới mắc bệnh và 458.000 người tử vong. Ở Việt Nam, mỗi năm có khoảng 7.000 người mới mắc bệnh, trong đó tỷ lệ tử vong khoảng 35%, cao hơn các nước phát triển,, bệnh có xu hướng trẻ hóa và  tăng dần qua các năm.

10 yếu tố nguy cơ gây ra bệnh ung thư vú

- Tuổi tác (tuổi càng cao thì nguy cơ càng tăng, đặc biệt là trên 35 tuổi);
- Tiền sử gia đình có người mắc ung thư vú: Mẹ, chị, em gái, con gái;
- Phụ nữ có kinh nguyệt sớm (dưới 12 tuổi), mãn kinh muộn (sau 50 tuổi);
- Không có con hoặc sinh con đầu lòng sau 30 tuổi;
- Đột biến gen: BRCA1. BRCA2, BRCA3, p53;
- Có bệnh lành tính ở vú như viêm, quá sản không điển hình;
-      Ít vận động;
- Có khẩu phần ăn nhiều mỡ động vật, uống rượu, hút thuốc;
- Tiếp xúc với tia phóng xạ.

Đây là loại bệnh ung thư phổ biến nhất ở phụ nữ thuộc trên 140 quốc gia. UTV là hậu quả của sự rối loạn trong quá trình tái sản xuất tế bào, do sự phát triển nhanh, không kiểm soát được của tế bào ống dẫn sữa hoặc của tiểu thùy vú và là căn bệnh gây tử vong cao nhất cho phụ nữ.

Trên thế giới, cứ 22 giây có 1 người bị chẩn đoán mắc bệnh. Và mỗi 5 phút, có 3 phụ nữ qua đời vì UTV.
Nếu phát hiện trễ, chỉ 1 trong 5 phụ nữ bị UTV đã di căn sống thêm được 5 năm sau chẩn đoán. 

Ung thư vú nếu được phát hiện và điều trị sớm thì tỷ lệ chữa khỏi bệnh đạt tới 90% và chất lượng sống của bệnh nhân được tăng lên rõ rệt.

Vì vậy, kết quả điều trị ung thư vú tốt hay xấu tùy thuộc vào giai đoạn bệnh lúc được phát hiện.

Nếu ở giai đoạn sớm thì kết quả rất tốt, có thể đạt tới 100%. Nếu phát hiện sớm, khả năng chữa khỏi UTV rất cao, điều trị đơn giản, rẻ tiền và hiệu quả. 50% bệnh nhân UTV có thể được cứu sống bằng các biện pháp: phẫu thuật, xạ trị, hóa chất và kết hợp với các phương pháp tiên tiến khác: liệu pháp nội tiết tố, sinh học (điều trị nhắm trúng đích).


Có thể phòng chống, chữa khỏi

Tuy luôn là bóng ma ám ảnh mọi phụ nữ nhưng UTV hoàn toàn có thể phòng chống và chữa khỏi được. Do đó, khi có một trong số nguy cơ tiềm ẩn như: tiền sử gia đình có chị, em gái, mẹ bị ung thư (nguy cơ UTV cao gấp 6 lần so với bình thường); những người thừa cân, béo phì, hút thuốc lá… chị em cần đi khám, kiểm tra sàng lọc định kỳ. 

{keywords}

Nhiều chị em đăng ký khám, tầm soát miễn phí bệnh ung thư vú tại lễ ra mắt “Dự án phòng chống bệnh ung thư vú” với tên gọi “Vì phụ nữ, vì ngày mai” (We care for her) do Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng cùng Bộ Y tế tổ chức sáng 14/12/2013 tại Hà Nội (Ảnh: Cẩm Quyên)

10 dấu hiệu báo động ung thư vú
- Sờ thấy khối u ở vú; 
- Một bên vú dày và chắc hơn bên kia;
- Một bên vú to lên. Một phần hay toàn bộ vú bị sưng lên;
- Một bên vú xệ xuống bất thường;
- Da vùng vú bị lồi lõm, co kéo bất thường;
- Núm đau hoặc tụt vào trong;
- Thay đổi màu sắc hoặc tính chất trên da của vú: Màu da cam, co rút da;
- Có hạch dưới nách;
- Chảy dịch núm vú không phải sữa;
- Đau, nổi đỏ, vẩy nến hoặc dày da ở núm vú hoặc da vú.

Khi có những dấu hiệu trên, cần đến ngay cơ sở y tế để khám và phát hiện, điều trị kịp thời.

Phụ nữ từ 40 tuổi có nguy cơ UTV ở mức trung bình cần đi khám và chụp nhũ ảnh mỗi năm. Với những người thuộc nhóm nguy cơ cao kể trên, nên bắt đầu đi khám ở độ tuổi 30 và đề nghị được chụp MRI cho khu vực này.

Nếu bạn từ 20-30 tuổi và thuộc nhóm nguy cơ trung bình, nên đi kiểm tra ngực ít nhất 3 năm một lần. Thường xuyên kiểm tra cảm giác ở ngực, nếu thấy bất thường sau kỳ kinh nguyệt, nên đi gặp bác sĩ ngay. 


Ngoài ra, thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh (có nhiều trái cây và rau quả), luôn kiểm soát cân nặng, tập thể dục thường xuyên, bổ sung a xít béo Omega- 3, cho con bú sữa mẹ … cũng là những cách phòng tránh UTV rất hữu hiệu mà chị em nên áp dụng.  

Theo TS Quang, để phát hiện sớm bệnh ung thư vú, các phương pháp sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú có hiệu quả cao hiện nay có: Tự khám vú hàng tháng và khám vú tại các cơ sở y tế chuyên khoa, đặc biệt là những phụ nữ sau 30 tuổi.

Phương pháp thứ 3 là chụp X-quang tuyến vú. Chụp X-quang tuyến vú là biện pháp có vai trò quan trọng trong sàng lọc ung thư vú. Chụp X-quang tuyến vú có thể phát hiện các tổn thương bất thường ở tuyến vú ngay cả khi trên lâm sàng chưa sờ thấy khối u, trong số đó có ung thư.

Tầm soát UTV miễn phí cho phụ nữ ở 5 thành phố lớn tại VN

Cuối năm 2013 vừa qua, Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng (Bộ Y tế)  đã cùng triển khai dự án phòng chống bệnh ung thư vú với tên gọi “Vì Phụ nữ, Vì Ngày mai”.

Dự án bao gồm các kế hoạch hành động thiết thực nhằm nâng cao nhận thức và hỗ trợ phụ nữ trong việc tầm soát sớm, phòng chống và điều trị UTV.

Hai thành phố lớn, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, ở hai đầu dải đất hình chữ S đã cùng “nối vòng tay lớn” bằng “sức mạnh hồng”. Đây là chương trình mang ý nghĩa lớn và cũng là chương trình đầu tiên, toàn diện và chuyên sâu được triển khai với quy mô toàn quốc nằm trong cam kết đẩy lùi bệnh UTV ở Việt Nam trong  khoảng thời gian ba năm, từ 2013 - 2015.

Cùng với việc triển khai tuyên truyền kiến thức, Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư - Ngày mai tươi sáng, Bộ Y tế sẽ phối hợp với các hệ thống bệnh viện chuyên về ung thư trên toàn quốc tiến hành thực hiện khám và tầm soát miễn phí cho phụ nữ ở năm thành phố lớn, huấn luyện chuyên môn cho y bác sĩ trong công cuộc phòng chống và kiểm soát bệnh UTV tại Việt Nam.

Cẩm Quyên