Theo bản án sơ thẩm của TAND tỉnh Hà Nam, dù biết rõ Công ty Tiến Đạt không đủ điều kiện được giao đất thực hiện dự án theo quy định pháp luật, nhưng vì muốn đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án phát triển kinh tế của tỉnh nên ông Nguyễn Thành Nam, PGĐ Sở TN&MT tỉnh vẫn ký Tờ trình tham mưu cho ông Trương Minh Hiến, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh ký quyết định giao đất cho doanh nghiệp.

Do tin tưởng cấp dưới nên ông Trương Minh Hiến đã ký Quyết định giao đất và ông Vũ Hữu Song, Giám đốc Sở TN&MT ký Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Tiến Đạt thực hiện dự án khi chưa nộp tiền trồng rừng thay thế và không đo tính trữ lượng khoáng sản.

bat truong minh hien 687.jpeg
Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Hà Nam quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với ông Trương Minh Hiến, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam. Ảnh: CACC

Quá trình Công ty Tiến Đạt thực hiện dự án, ông Vũ Hữu Song cũng không chỉ đạo cấp dưới rà soát tính pháp lý của dự án có thu hồi khoáng sản, dẫn đến hậu quả Công ty Tiến Đạt lợi dụng việc thực hiện dự án để khai thác tài nguyên, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền trồng rừng là hơn 247 triệu đồng; trị giá sét xi măng khai thác trái phép trong khu đất thuê là hơn 22 tỷ đồng, tổng thiệt hại 2 khoản với số tiền hơn 22,6 tỷ đồng.

Cáo buộc cho rằng, ông Luật biết rõ Công ty Châu Giang khi thực hiện Dự án đầu tư xây dựng san đồi đất làm sân tại Trung tâm cai nghiện chở đất đá ra ngoài, biết việc vận chuyển đất đá ra khỏi Trung tâm phải có giấy phép của Cơ quan nhà nước có thẩm quyền; biết rõ Sở LĐTB&XH, Trung tâm cai nghiện và bản thân mình không có thẩm quyền cho phép khai thác khoáng sản trong phạm vi đầu tư xây dựng công trình.

Nhưng khi được người quen giới thiệu với mục đích tạo điều kiện cho Công ty Châu Giang, đồng thời giúp Trung tâm có kinh phí phục vụ việc san lấp mặt bằng nên đã trực tiếp giới thiệu, trao đổi để Công ty Châu Giang ký hợp đồng với Trung tâm cai nghiện, cho phép Công ty này vận chuyển đất đá ra ngoài Trung tâm, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước hơn 4 tỷ đồng.

Bản án sơ thẩm cho rằng, ông Luật phải chịu trách nhiệm đối với trị giá khoáng sản mà ông Nguyễn Văn Diễn (Giám đốc Công ty Tiến Đạt và Công ty Châu Giang) đã khai thác trái phép là hơn 321 triệu m3 sét dùng để sản xuất xi măng, có giá trị hơn 4,6 tỷ đồng.

Sau khi xem xét, HĐXX cấp sơ thẩm tuyên phạt bị cáo Nam, Hiến và Song mức án 3 năm tù treo. Riêng bị cáo Luật nhận mức án 5 năm tù giam về tội Lợi dụng chức vụ trong khi thi hành công vụ.

Nhận định của bản án sơ thẩm cho rằng, ông Trương Minh Hiến là Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh đã ký Quyết định giao đất không đúng quy định cho Công ty Tiến Đạt thực hiện dự án. Đây là điều kiện quyết định để Công ty Tiến Đạt thực hiện khai thác khoáng sản trái phép, dẫn đến thiệt hại cho Nhà nước.

Ông Vũ Hữu Song là Giám đốc Sở TN&MT, là người đứng đầu Sở, chịu trách nhiệm trước UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh và trước pháp luật về toàn bộ hoạt động của Sở nhưng thiếu trách nhiệm, dẫn đến sai phạm nêu trên nên bị cáo Hiến và Song có vai trò ngang nhau trong vụ án.

Đối với bị cáo Nguyễn Thành Nam, là PGĐ phụ trách công tác quản lý đất đai của Sở, là cấp dưới có nhiệm vụ tham mưu để giao đất cho Công ty Tiến Đạt thực hiện dự án nên có tính chất mức độ hành vi phạm tội thấp hơn các bị cáo khác.

Riêng đối với bị cáo Phạm Gia Luật, bản án sơ thẩm cho rằng phải chịu trách nhiệm độc lập về hành vi phạm tội của mình.

Đề nghị trả hồ sơ điều tra bổ sung

Bào chữa cho ông Phạm Gia Luật, luật sư đưa ra quan điểm cho rằng, chưa đủ căn cứ pháp lý để quy kết bị cáo phạm tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, đề nghị trả hồ sơ để điều tra bổ sung.

Theo luật sư, về mặt ý thức chủ quan, ông Luật chỉ xác định việc giới thiệu ông Nguyễn Văn Diễn với Trung tâm là để tạo điều kiện cho Trung tâm không phải mất nhiều thời gian để tìm kiếm doanh nghiệp.

Hơn nữa, việc san gạt đất đồi là đúng chủ trương của UBND tỉnh, lời giới thiệu này không vượt quá phạm vi công việc được làm, không nhằm bất cứ một mục đích gì khác ngoài việc tạo điều kiện cho Trung tâm hoàn thành kế hoạch và chủ trương của tỉnh.

Luật sư trích lời khai của ông Diễn để chứng minh rằng, những nội dung mà ông Phạm Gia Luật trao đổi với ông Diễn chỉ dừng lại ở việc đồng ý và giới thiệu ông Diễn được ký Hợp đồng để thực hiện việc san lấp đất đồi trong Trung tâm làm sân thể thao cho người cai nghiện. Các nội dung khác đều do ông Diễn tự suy diễn. 

Theo luật sư, tại buổi đối chất, không có lời khai nào của ông Diễn chống lại ông Luật, vì thế lời khai của ông Diễn không thể dùng làm căn cứ buộc tội đối với ông Phạm Gia Luật. Ngoài ra, có rất nhiều lời khai của ông Vũ Văn Định (Giám đốc Trung tâm cai nghiện) mâu thuẫn với lời khai của ông Luật nhưng không được CQĐT cho đối chất.

Quan điểm bào chữa của luật sư cũng cho rằng, đã có những vi phạm tố tụng. Nội dung kết luận của bản cáo trạng liên quan đến ông Luật rất chung chung, suy diễn. 

Đặc biệt cáo trạng đã ghi sai lý lịch nhân thân của bị can. VKSND tỉnh Hà Nam xác định ông Phạm Gia Luật nguyên là Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Hà Nam trong khi ông Luật chưa bao giờ công tác tại Sở TN&MT tỉnh.

Bên cạnh đó, một trong những tài liệu quan trọng của vụ án, là chứng cứ có thể dùng làm căn cứ buộc tội cho các bị cáo nói chung đó là Hợp đồng kinh tế số 06 ngày 3/11/2010 đã có dấu hiệu giả tạo.

Tại phiên tòa sơ thẩm, ông Luật cho rằng, bản thân bị cáo chỉ làm Giám đốc Sở LĐTB&XH trong khoảng thời gian từ năm 2007-3/2012, nhưng bị cáo buộc liên quan đến hoạt động khai thác khoáng sản cả giai đoạn từ 2010-2022 là không phù hợp… Do đó, bị cáo không nhất trí với nội dung truy tố của VKSND tỉnh Hà Nam.

Bị cáo buộc làm sai, sau phiên tòa sơ thẩm, bị cáo Phạm Gia Luật kháng cáo toàn bộ nội dung bản án sơ thẩm. Trong đơn kháng cáo, ông Luật cho rằng mình không phải là người quản lý trực tiếp lĩnh vực đất đai, khoáng sản. 

Bản thân bị cáo với chức vụ Giám đốc Sở LĐTB&XH chỉ quản lý chuyên môn về lĩnh vực chính sách lao động, người có công và những vấn đề xã hội. Bị cáo chỉ ký duy nhất Tờ trình xin phép UBND tỉnh Hà Nam cho san gạt đất đồi để làm sân tập thể lực cho Trung tâm Chữa bệnh-Giáo dục-Lao động xã hội Hà Nam. 

Việc ký Tờ trình là hoàn toàn đúng pháp luật, đúng chủ trương đường lối chính sách phát triển của tỉnh và được UBND tỉnh Hà Nam đồng ý chủ trương. Việc ký Tờ trình xin phép này hoàn toàn vì động cơ trong sáng, không tư lợi, không vụ lợi.