Chuyện liên quan đến hồ Biển Lạc, trên địa bàn huyện Tánh Linh vốn đã được 1 kênh truyền hình thông tin từ giữa tháng 6/2023 khi đặt vấn đề công trình hồ thủy lợi này đã được đầu tư hàng chục tỷ đồng nhưng bị hỏ hoang ở vùng đất khát. Tuy nhiên, gần đây thông tin về hồ Biển Lạc lại dấy lên sự quan tâm khi tỉnh Bình Thuận trong quá trình triển khai dự án hồ thủy lợi Ka Pét (tại huyện Hàm Thuận Nam) còn ý kiến trái chiều.

UBND tỉnh Bình Thuận đã có thông cáo nói rõ về công trình hồ Biển Lạc nói trên.

Hồ Biển Lạc là hồ tự nhiên, chưa được đầu tư làm hồ thủy lợi

UBND tỉnh Bình Thuận xác nhận, hồ Biển Lạc thuộc xã Gia An (huyện Tánh Linh) là hồ tự nhiên, có từ lâu đời, nối sông La Ngà qua suối Lăng Quăng. Hồ này có diện tích lưu vực khoảng 20.500ha, mùa khô có diện tích ngập úng với tỉ lệ thấp (khoảng 436ha), mùa mưa ngập với diện tích khoảng 1.659ha.

Quang cảnh hồ Biển Lạc nhìn từ trên cao. Ảnh: Nguyễn Huế

Hồ Biển Lạc có vùng bán ngập khoảng 1.000ha. Người dân ở hai huyện Đức Linh, Tánh Linh sử dụng vùng bán ngập này để canh tác sản xuất nông nghiệp như trồng lúa… trong mùa khô; và sử dụng khu vực lòng hồ để nuôi trồng, khai thác thủy sản…

UBND xã Gia an đã tổ chức đấu thầu để nuôi trồng, khai thác, đánh bắt thủy sản. Đây là nguồn thu nhập chính của người dân xã Gia An sinh sống lâu nay.

Cũng trong mùa khô, khi nước rút, các khu vực bán ngập được người dân be bờ, sản xuất nông nghiệp với diện tích khoảng 500ha, là khu vực được quy hoạch đất 1 vụ lúa.

Nhiều xuồng máy neo đậu ở ven khu vực hồ. Ảnh: Nguyễn Huế

Trong vùng bán ngập, trước đây có quy hoạch phần diện tích 230ha khai thác đất sét để sản xuất gạch, ngói, cát xây dựng. Hiện nay, 36 tổ chức, cá nhân, HTX được cấp phép khai thác đất sét.

Thông cáo của UBND tỉnh Bình Thuận cũng thông tin, khu vực lòng hồ Biển Lạc, từ trước đến nay có tình trạng khai thác khoáng sản trái phép. Và mới đây, trong tháng 8/2023, UBND huyện Đức Linh và Tánh Linh đã triển khai xử lý, di chuyển các phương tiện khai thác cát, không cho neo đậu trong lòng hồ.

Khẳng định hồ Biển Lạc là hồ tự nhiên, chưa được đầu tư làm hồ thủy lợi nên diện tích trong hồ không thuộc diện quản lý của Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận.

Đặt tên Công trình thủy lợi hồ Biển Lạc gây hiểu nhầm

Thông cáo của UBND Bình Thuận nói rõ, công trình đã được đầu tư tại hồ Biển Lạc là cầu giao thông kết hợp cống điều tiết lũ trên tuyến đường ĐT.720 (huyện Tánh Linh) với tổng vốn ngân sách là hơn 10,4 tỷ đồng.

UBND Bình Thuận khẳng định: “Từ khi công trình hoàn thành, đưa vào sử dụng (từ năm 2004 đến nay) đã phát huy tốt hiệu quả đầu tư” và đơn vi quản lý công trình là Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận.

Theo UBND tỉnh Bình Thuận, do tên là "Công trình thủy lợi hồ Biển Lạc" nên gây hiểm nhầm. Ảnh: Nguyễn Huế

Theo quyết định phê duyệt của UBND tỉnh và các sở ngành liên quan, công trình ban đầu có tên là cầu giao thông kết hợp cống điều tiết lũ trên tuyến đường ĐT.720 (huyện Tánh Linh). Nhưng khi hoàn thành, bàn giao, đưa vào sử dụng, đơn vị quản lý là Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thủy lợi Bình Thuận đã chủ quan khi đặt tên công trình là “Công trình thủy lợi Hồ Biển Lạc”.

Theo UBND tỉnh Bình Thuận, cái tên do đơn vị quản lý chủ quan đặt như trên đã dẫn đến sự hiểm nhầm đây là công trình hồ thủy lợi.

Hồ Biển Lạc rộng, kéo dài qua địa phận nhiều xã huyện Tánh Linh, Đức Linh. Ảnh: Nguyễn Huế

Về chủ trương đầu tư, khai thác hồ thủy lợi Biển Lạc, UBND tỉnh Bình Thuận cho biết, cuối tháng 7 vừa qua, Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo UBND huyện Tánh Linh và Đức linh phối hợp tổ chức khảo sát, đánh giá tổng thể, thống nhất đề xuất…. để xây dựng chủ trương, định hướng quy hoạch, phát triển khu vực hồ Biển Lạc trong quý 4/2023. UBND tỉnh cũng chỉ đạo các sở ngành rà soát diện tích đất trong lòng hồ, đề xuất phương án tích nước.

Người dân xã Gia An di chuyển bằng xuồng trên hồ Biển Lạc. Ảnh: Nguyễn Huế

Theo dự kiến, sau năm 2025 tỉnh Bình Thuận sẽ triển khai giải phóng mặt bằng và đầu tư hồ thủy lợi Biển Lạc, cùng các công trình kênh chuyển nước để cung cấp nước cho TX.La Gi, huyện Hàm Tân phù hợp với quy hoạch phát triển thủy lợi khu vực phía Nam của Bình Thuận.

UBND tỉnh Bình Thuận cũng cho biết, hồ Biển Lạc khi xây dựng công trình hồ thủy lợi, khó có thể cung cấp nước cho khu vực phía Bắc huyện Hàm Thuận Nam vì cách xa 70km vì vướng nhiều công trình hạ tầng, không phù hợp về cao độ. Nếu trường hợp áp dụng các giải pháp công nghệ như công trình trung chuyển, bơm tăng áp thì kinh phí đầu tư rất lớn.

Được biết, phía Bắc huyện Hàm Thuận Nam đang nghiên cứu để triển khai dự án hồ thủy lợi Ka Pét, là dự án được dư luận đang quân tâm khi phải chuyển đồi gần 700ha đất rừng thành hồ chứa.

Nguyễn Anh Duy, Hà Ngọc Dũng, Lê Thị Như Quỳnh, Trần Quang Ninh