- Trao đổi với báo chí bên hành lang QH sáng nay, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng khẳng định chưa có ai phát ngôn 'dừng' hay 'cắt' vốn ODA của Nhật cho VN.

Các câu hỏi của báo chí dành cho Bộ trưởng Đinh La Thăng xoay quanh kết quả cuộc họp VN - Nhật Bản về các giải pháp tăng cường phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng trong thực hiện các dự án GTVT sử dụng ODA tại Hà Nội hôm 2/6.

Báo chí Nhật Bản, nước ngoài một ngày sau cuộc họp phát đi thông tin rằng Nhật Bản dừng viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho VN. Theo đó, Nhật Bản ngày 2/6 đã thông báo với Chính phủ Việt Nam sẽ tạm hoãn ODA do nghi án hối lộ liên quan tới dự án đường sắt đô thị ở Hà Nội được Nhật Bản cấp vốn.

"Chưa có ai nói dừng... Cũng chưa ai nói cắt cả" - Bộ trưởng Đinh La Thăng nói bên hành lang QH sáng nay.

{keywords}
Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng. Ảnh: XĐ

'Ngưng giải ngân'

Hôm qua, một quan chức Bộ KH-ĐT phát ngôn rằng, không phải Nhật Bản "dừng" các dự án ODA đối với VN. Mà đối với các dự án ODA mới, phía Nhật sẽ phê duyệt dựa trên cơ sở phía VN cam kết thực hiện điều tra và xử lý nghiêm các cá nhân hoặc tập thể liên quan đến nghi án công ty Tư vấn giao thông Nhật Bản (JTC) đưa hối lộ; xây dựng các biện pháp phòng ngừa phát sinh những vụ việc tương tự.

Thông cáo báo chí của ĐSQ Nhật Bản tại VN cũng cho hay,  phía Nhật đã thông báo quan điểm, biện pháp về việc thực hiện các dự án ODA đối với VN và các biện pháp phòng ngừa phát sinh những vụ việc tương tự.

Cụ thể, "đối với các hợp đồng bị phát hiện có tiêu cực theo báo cáo của bên thứ ba của công ty JTC, JICA sẽ ngưng giải ngân. Đối với các hợp đồng khác của JTC và Tổng công ty Đường sắt VN, phía VN tiếp tục tiến hành điều tra.

Ngoài ra, đối với các dự án mới liên quan Tổng công ty Đường sắt VN, phía Nhật Bản sẽ phê duyệt sau khi phía VN điều tra sự thật liên quan đến vụ việc tiêu cực, xử lý các cá nhân có liên quan và thông qua xây dựng các biện pháp phòng ngừa phát sinh những vụ việc tương tự.

Với các dự án mới khác, Nhật Bản sẽ phê duyệt trên cơ sở phía VN cam kết sẽ thực hiện các điều tra có liên quan nêu trên và xây dựng biện pháp phòng ngừa phát sinh vụ việc tương tự".

Liên quan đến nghi vấn hối lộ của JTC, phía Nhật Bản cũng nêu rõ: "Cho đến nay, dựa trên chỉ đạo từ lãnh đạo cấp cao của Chính phủ, phía VN đã và đang xử lý vụ việc một cách tích cực bằng cách ứng phó nhanh chóng, cũng như xử lý nghiêm minh qua việc tiến hành điều tra và tạm giữ các cá nhân vi phạm ..."
ĐSQ Nhật cũng cho hay, sau khi nhận được thông báo như trên, VN ghi nhận và sẽ báo cáo các cơ quan chức năng để nhanh chóng có những hành động cần thiết. Đồng thời, VN cũng thông báo về tình hình thực hiện và các giải pháp nâng cao hiệu quả của các dự án GTVT sử dụng ODA Nhật Bản cũng như biện pháp phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng.

Chờ cơ quan điều tra

Phía Nhật cam kết chỉ cấp ODA đối với các dự án mới dựa trên cơ sở phía VN cam kết thực hiện điều tra và xử lý nghiêm cá nhân hoặc tập thể liên quan nghi án JTC đưa hối lộ. Tại sao vừa qua VN đã có động thái mạnh nhưng chưa đủ thỏa mãn?

Bộ trưởng Đinh La Thăng: Vụ việc đã được điều tra nhưng chúng ta còn phải chờ kết luận điều tra của cơ quan chức năng. Trên cơ sở kết quả điều tra sẽ đưa ra tòa xét xử những người liên quan.

Nhưng đồng thời quan trọng là cần có các giải pháp sắp tới để không tái diễn vụ việc cũ và không xuất hiện vụ việc mới. Hiện VN và Nhật Bản phối hợp chặt chẽ để triển khai việc này. ĐSQ Nhật, JICA, và hôm vừa rồi là Cục trưởng Cục hợp tác quốc tế Bộ Ngoại giao Nhật cũng sang bàn, chỉ về việc đó.

Các hợp đồng bị phát hiện có tiêu cực sẽ bị ngưng giải ngân, VN sẽ có biện pháp như thế nào để hạn chế tối thiểu ảnh hưởng tiêu cực?

Hiện nay 2 bên vẫn chờ vào kết quả điều tra, xử lý và các biện pháp đề phòng sắp tới. Hai nước đang phối hợp rất tốt.

Nhật Bản từng dừng viện trợ ODA cho VN cách đây mấy năm cũng vì phát hiện vụ việc tiêu cực PCI. Từ đó đến giờ, VN đã rút ra được bài học như nào?

Chúng ta có những bài học thành công và có cả những bài học thất bại. Những vụ việc xảy ra như thế đều phải rút ra những bài học, có giải pháp để tránh lặp lại chuyện đó.

Từ sau vụ Đại lộ Đông Tây đến nay lại phát hiện một vụ tiêu cực ODA. Phải có các giải pháp thế nào, thưa Bộ trưởng?

Chúng ta có nhiều giải pháp. Từ lập ủy ban phòng chống tham nhũng của quốc gia, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật. Tổng bí thư cũng đã chỉ đạo rồi, phải làm sao không để tham nhũng xảy ra, không muốn tham nhũng, không dám tham nhũng.... 

Để cụ thể, các cơ quan ban ngành đã triển khai mọi giải pháp, sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật, công khai minh bạch... Nhưng chúng ta cũng phải thấy để làm được cần phải có thời gian, phải thể hiện quyết tâm cao của Đảng, Chính phủ, của tất cả mọi người, trong đó có sự giám sát của người dân, báo chí.

Ngoài các biện pháp phòng ngừa chống tiêu cực trong các dự án ODA của Nhật thì các dự án của đối tác khác như WB... có những biện pháp?

Tất cả đều phải có biện pháp phòng ngừa tiêu cực. Bộ đã chỉ đạo thanh tra các dự án không chỉ có JTC, không chỉ là đường sắt, mà thanh tra tất cả các dự án ODA mà đường sắt đang làm. 

Đồng thời Bộ sẽ thanh tra tất cả các dự án ODA của ngành GTVT, tự kiểm tra để phát hiện và xem xét lại. Chỗ nào mà cần chấn chỉnh có thể sơ hở về quản lý phải chấn chỉnh.

Linh Thư - Hồng Nhì