"Catfishing" trong hẹn hò online là gì?

Đã bao giờ bạn trò chuyện qua mạng với một người và sau đó phát hiện người này nói dối về danh tính của họ chưa? Nếu có thì bạn đã rơi vào tình huống gọi là "catfishing" rồi đấy. Định nghĩa này thường được dùng trong trường hợp lừa đảo bằng tình cảm, nhưng không phải lúc nào nó cũng chỉ gói gọn lĩnh vực này.

Ảnh: Pixel-Shot/Shutterstock

Catfishing là gì?

Catfishing là hành vi lừa người khác trên mạng internet bằng tài khoản, danh tính, hình ảnh giả mạo và các thông tin khác để che dấu con người thật của họ. Hiện tượng này thường xuất hiện trên các trang mạng xã hội và ứng dụng hẹn hò. Từ "catfish" thường được dùng để chỉ người thực hiện hành vi giả mạo danh tính.

Vì sự phổ biến rộng rãi của định nghĩa này mà "catfishing" cũng được hiểu là các hành vi lừa dối hay giả mạo đơn thuần.

Vì sao phải giả mạo danh tính?

Lý do phổ biến nhất khiến một người giả mạo người khác là vì mong muốn được trở thành một con người hoàn hảo hơn. Trong những mỗi quan hệ kiểu này, hai bên sẽ hình thành mối liên kết tình cảm với nhau thông qua mạng internet, thậm chí là hình thành mối quan hệ có sự cam kết với đối phương mà chưa thật sự gặp nhau ngoài đời.

"Catfishing" cũng không nhất thiết phải bó buộc trong quan hệ tình cảm. Có rất nhiều trường hợp lừa đảo danh tính với cả bạn bè qua mạng hay đối tác kinh doanh. Trò lừa đảo sẽ kết thúc khi một người bắt đầu nhận ra những điểm bất thường từ người giả mạo, thường là sau khi được những người xung quanh, như bạn bè hoặc người thân, nhắc nhở cần tìm hiểu kỹ hơn về đối phương.

Một mặt tối khác của catfishing là những kẻ lừa đảo lợi dụng nạn nhân để trục lợi. Những kẻ lừa đảo sẽ giả vờ cần nạn nhân giúp đỡ trong một tình huống khẩn cấp và sau đó gạ gẫm nạn nhân cho vay mượn tiền. Một hình thức lừa đảo phổ biến là hỏi mượn tiền gấp và hẹn gặp mặt sau để trả nợ, cuối cùng thì kẻ lừa đảo biến mất cùng số tiền kia.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, catfishing có thể là vì một lý do chính đáng. Một số quốc gia cho phép lực lượng hành pháp sử dụng tài khoản với danh tính giả để truy tìm tội phạm và bắt quả tang các hoạt động phạm tội.

Catfishing diễn ra như thế nào?

Luôn luôn có hai đối tượng trong một mối quan hệ catfishing: "catfish" là người nói dối về danh tính của bản thân như tên, tuổi, giới tính, ngoại hình và các thông tin cá nhân khác; và "catfished" là người tin vào mọi thông tin người kia nói và hình thành một mối quan hệ dựa trên những lời dối trá.

Thông thường, kẻ lừa đảo sẽ tạo một tài khoản mạng xã hội với những thông tin giả, có thể là tạo ra danh tính giả hoặc giả mạo thông tin của một người khác. Họ sẽ thu thập hình ảnh để đăng tải và làm cho trang cá nhân đáng tin cậy hơn, đồng thời tạo ra một câu chuyện riêng về cuộc đời của danh tính giả đó.

Những kẻ lừa đảo sẽ bắt đầu xây dựng các mối quan hệ trực tuyến với người khác bằng những thông tin giả đã tạo ra. Chủ đề mà những kẻ lừa đảo thường dùng để thu hút nạn nhân là đánh vào tâm lý đối phương bằng những câu chuyện cảm động. Kẻ lừa đảo cũng sẽ tránh phải gặp mặt với nạn nhân, từ chối mọi cuộc gọi videocall và các cuộc gặp gỡ trực tiếp ngoài đời.

(Ảnh: Katja Frischbutter/Shutterstock)

Vì sao cái tên catfish được đặt cho loại hình lừa đảo này?

Năm 2010, hai nhà làm phim Henry Joost và Ariel Schulman phát hành một bộ phim tài liệu có tên Catfish, bộ phim về một người đàn ông tên Nev vừa bắt đầu một mối quan hệ với người phụ nữ tên Angela, nhưng lại giả làm một người khác với cái tên Megan. Bộ phim này được cho là đã đặt ra thuật ngữ "catfish" và bắt đầu cả một nền văn hóa về catfishing. Sau đó, bộ phim được chuyển thể thành một chương trình truyền hình ăn khách trên kênh MTV với tên Catfish: The TV Show.

"Mình sẽ đóng giả một ai đó"

Nhờ vào bộ phim và sau này là chương trình truyền hình mà "catfishing" đã trở thành một hiện tượng văn hóa. Tuy nhiên, bên cạnh mặt tối, định nghĩa ban đầu về việc ai đó lừa gạt người khác với những thông tin, hình ảnh giả được hiểu theo nghĩa đơn giản hơn một chút.

"Catfish" có thể được dùng để chỉ bất cứ ai thay đổi thông tin trên hồ sơ hẹn hò trực tuyến hoặc chỉnh sửa ảnh, thường là để họ trông đẹp hơn. Ví dụ, có thể nói rằng bạn đã "catfishing" nếu để tuổi trên hồ sơ của mình nhỏ hơn tuổi thật. Hay bạn cũng có thể đã "catfishing" nếu chỉnh lại hình đại diện cho da trắng hơn chẳng hạn.

Định nghĩa "catfishing" trở thành định nghĩa chung cho việc thay đổi thông tin cá nhân bằng bất cứ hình thức nào. Ngay cả việc đăng một tấm hình có thể gây hiểu sai về con người bạn cũng có thể bị một số người xem là "catfishing". Khi hình thành một mối quan hệ với người khác, dù là hẹn hò qua mạng, thì việc xây dựng lòng tin là một quá trình tất yếu. Vì vậy, chúng tôi không khuyến khích bạn tự làm khó mình trừ khi đó là vấn đề riêng tư.

(Theo VnReview, HowToGeek)

Khái niệm “Ghosting” trong hẹn hò trực tuyến là gì?

Ghosting hay “bơ toàn tập” là một trong những trải nghiệm đau khổ nhất trong hẹn hò trực tuyến. Cùng tìm hiểu nó là gì, xảy ra khi nào và tại sao các ứng dụng hẹn hò cùng mạng xã hội lại khiến hành động này phổ biến như vậy.