Thượng Quan Uyển Nhi không chỉ là nữ quan thân cận của Võ Tắc Thiên trong suốt 30 năm, bà còn là một vương phi duy nhất giữ lại tên họ của mình, một người phụ nữ tài năng, xinh đẹp và hiểu biết.

Thượng Quan Uyển Nhi được tạo hình trên phim (Ảnh: sinovision.net)
Người giữ văn hóa nhà Đường

Từ nhỏ, Thượng Quan Uyển Nhi đã đi theo hầu hạ Võ Tắc Thiên, ngoài ra còn có cơ hội theo học các quan trong triều, sau này bà trở thành người thông thạo kinh thư, sử thư, thư pháp, làm thơ, lễ nghĩa...Những bài văn của bà đã nhận được sự khen ngợi của Võ Tắc Thiên. Bà nhanh chóng được Võ Tắc Thiên tin tưởng và được Võ Tắc Thiên nhận làm "thư ký riêng" của mình.

Nhưng không ai biết được rằng Thượng Quan Uyển Nhi đã từng chuyển từ lòng thù hận sang khâm phục Võ Tắc Thiên. Thượng Quan Uyển Nhi đã bị trí tuệ hơn người của Võ Tắc Thiên chinh phục, đặc biệt là việc mở đường cho sự phát triển của văn học, nghệ thuật.

Năm 684, Võ Tắc Thiên phế ngôi Đường Trung Tông để đưa Đường Duệ Tông lên thay. 6 năm sau, Đường Duệ Tông từ bỏ ngai vàng, Võ Tắc Thiên tự xưng ngôi Hoàng đế. Tư mã Dương Châu Từ Kính Nghiệp đã đứng lên khởi binh chống lại Võ Tắc Thiên, khôi phục nhà Đường , một trong tứ kiệt nhà Đường là Lạc Tân Vương cũng viết bản "thảo Võ Chiếu hịch văn". Vì lời lẽ trong bài hịch quá hay nên Uyển Nhi tỏ ra rất thích thú. Trong lúc nói chuyện với Võ Hậu, Uyển Nhi đã vô tình nhắc tới những câu nói của mà mình thích trong bài hịch, không ngờ Võ Tắc Thiên bắt cô đọc cả bài hịch ra. Thượng Quan Uyển Nhi tiến thoái lưỡng nan, bèn vội vàng quỳ xuống xin Võ Tắc Thiên tha tội nhưng Võ Tắc Thiên vẫn một mực bắt Uyển Nhi đọc, khi Uyển Nhi đọc xong mới hỏi: "Ai đã viết những lời lẽ trau truốt như vậy?"

Thấy Võ Tắc Thiên không chỉ không tỏ ra giận dữ mà còn khen văn của Lạc Tân Vương, Thượng Quan Uyển Nhi cầu xin Võ Hậu đừng giết Lạc Tân Vương và khuyên bà nên mở lại khoa cử, phục hưng thơ ca, cổ vũ văn sỹ sáng tác, Võ Tắc Thiên đồng ý với đề nghị của Thượng Quan Uyển Nhi. Từ đó, các kỳ tài của thơ đàn như Lạc Tân Vương, Vương Bột, Dương Quýnh, Đỗ Thẩm Ngôn...có được sự bảo hộ và cho ra đời các tác phẩm lưu truyền tới hậu thế. Các nhà thơ Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị...cũng có cơ hội được phát huy khả năng văn thơ của mình.

Người phụ nữ quyến rũ khiến "tình địch" cũng phải mềm lòng

Trong lúc đang ngồi ăn sáng với hai anh em Trương Dịch Chi và Trương Xương Tông, Thượng Quan Uyển Nhi cũng ngồi cạnh ăn cùng, đột nhiên, Võ Tắc Thiên quơ tay, rút dao kề lên trán Thượng Quan Uyển Nhi, Thượng Quan Uyển Nhi giơ tay che mặt, quỳ xuống cầu xin Võ Tắc Thiên thương xót.

Hóa ra trong lúc ăn, Thượng Quan Uyển Nhi đã nhiều lần liếc trộm Trương Xương Tông bị Võ Tắc Thiên bắt gặp và nổi giận. Việc này cũng không thể trách Võ Tắc Thiên chỉ trách Thượng Quan Uyển Nhi  vụng trộm với Trương Xương Tông. Trương Xương Tông là người được Võ Tắc Thiên sùng ái trong một thời gian dài, ngày nào cũng xuất hiện bên Võ Tắc Thiên và vô tình lại được Thượng Quan Uyển Nhi để mắt tới. Không cưỡng lại nổi sự cám dỗ của Trương Xương Tông, Thượng Quan Uyển Nhi đã động lòng và tất nhiên bí mật này của Uyển Nhi không thể qua mắt Võ Tắc Thiên. Tuy nhiên, bà cũng đành nhắm mắt làm ngơ vì tự biết bản thân mình đã cao tuổi, không đáp ứng được Trương Xương Tông. Không ngờ rằng, trong lúc ăn cơm, trước mặt mình mà Thượng Quan Uyển Nhi lại dám công khai liếc mắt đưa tình, Trương Xương Tông cũng hùa theo khiến Võ Hậu nổi giận, liền ra lệnh giam Thượng Quan Uyển Nhi lại. Lúc này, trong lòng Võ Tắc Thiên cũng vô cùng mâu thuẫn, Uyển Nhi là một nữ cận thần làm việc rất tốt và không bao giờ làm Võ Hậu lo lắng nhưng nếu không giết thì sẽ không hả được cơn giận. Cuối cùng, Võ Tắc Thiên đã quyết định khắc dấu lên trán Uyển Nhi để Uyển Nhi không bao giờ dám tái phạm nữa.

Khắc dấu hay hủy hoại nhan sắc đối với Uyển Nhi mà nói đó là điều khó chấp nhận hơn cả cái chết. Tuy nhiên, sau khi khắc xong, trên trán Uyển Nhi lại là hình một bông hoa chứ không phải vết sẹo xấu xí và bông hoa này càng khiến Uyển Nhi trở nên quyến rũ hơn. Đến cả Võ Hậu sau khi gặp lại Uyển Nhi cũng phải thốt lên rằng: "Uyển Nhi, trông ngươi không giống bị khắc dấu chút nào mà ngược lại càng xinh đẹp hơn! Xem ra ông trời đã bảo vệ cho ngươi!".

Vương phi duy nhất giữ lại tên họ của mình

Sau khi Đường Trung Tông khôi phục ngôi vị của mình, Thượng Quan Uyển Nhi đã được người tình là Võ Tam Tư dâng cho Đường Trung Tông và trở thành ái phi được Đường Trung Tông yêu quý nhất.

Thông thường hoàng hậu và vương phi đều chỉ được giữ lại họ khi vào cung là dùng danh hiệu mà nhà vua tấn phong chứ không được sử dụng tên trước đây. Duy nhất chỉ có Thượng Quan Uyển Nhi là vẫn được giữ tên và giữ chức quan văn Chiêu Dung như trước, một điều chưa từng có ở một vương phi.

Thượng Quan Uyển Nhi là một người phụ nữ thông minh, sắc sảo và có nhiều công trạng nhưng cuộc tình tay ba của bà với Võ Tam Tư và Vi Hậu (hoàng hậu của Đường Trung Tông) không tránh khỏi sự chê trách của người đời.

Năm 710, Thượng Quan Uyển Nhi và Vi Hậu bị bắt xử trảm khi Lâm tri vương Lý Long Cơ tạo binh biến tiêu diệt Vi Hậu và phe đảng của bà.

Sầm Hoa (Theo Ifeng)