'Chế Lan Viên sống lại chắc sẽ rất buồn...'

- Dưới đây là nhận xét của tiến sĩ Nguyễn Quang Trung (ĐHQG Hà Nội) và giáo viên Hà Phương Minh, Trung tâm luyện thi ĐH Vĩnh Viễn (TP.HCM) về đề thi ĐH môn Ngữ văn khối D sáng 9/7.

Đề thi môn Ngữ văn khối D

Tiến sĩ Nguyễn Quang Trung, Tổ trưởng Tổ bộ môn Khoa học xã hội, Trường THPT chuyên Ngoại ngữ Trường ĐH Ngoại ngữ (ĐHQG Hà Nội): "Cụ Chế Lan Viên mà sống lại chắc sẽ rất buồn..."

Đề thi Văn khối D năm nay đều chọn được những tác phẩm hay trong chương trình phổ thông. Đặc biệt, tôi rất thích câu hỏi nghị luận xã hội: "Đừng làm người nổi tiếng mà trước hết hãy là người có ích". Đề này rất thời sự và có ý nghĩa với học sinh.

Mấy năm gần đây, đề thi Văn khối D còn có nhiều điều đáng bàn từ “cái hỏi”, “cách hỏi” đến cả cách giải đề (nhất là đề năm 2010).

Đề thi năm nay đã khắc phục được những nhược điểm trên.

Câu hỏi cho từng đề cũng rất rõ ràng. Câu 3a hỏi về tác phẩm Hai đứa trẻ của Thạch Lam, câu hỏi có tính gợi cảm, đánh thức được cảm xúc của học sinh. Riêng câu 3b, tôi nhận thấy người ra đề rất tinh ý khi chọn được đoạn thơ hay trong bài Tiếng hát con tàu để phân tích. Tuy nhiên, câu hỏi có chút vấn đề khi hỏi thí sinh về "chất suy tưởng triết lý" trong thơ Chế Lan Viên. Nếu hỏi như thế này thì đã vô tình biến thơ Chế Lan Viên thành triết học mất rồi. (Cụ Chế Lan Viên mà sống lại chắc sẽ rất buồn vì như thế là cụ không biết làm thơ!)

Trong khi đó, thơ là tiếng lòng của người nghệ sỹ trước cuộc đời. Phân tích thơ là phải phân tích tâm hồn, tình cảm của người nghệ sỹ. Hơn nữa, đoạn thơ của Chế Lan Viên thấm đẫm cảm xúc từ câu đầu tiên (Ơi kháng chiến! Mười năm qua như ngọn lửa).

Phần hỏi phân tích nghệ thuật sáng tạo hình ảnh là đúng nhưng chưa đủ vì nó đã bó hẹp những giá trị nghệ thuật phong phú của đoạn thơ mà nghệ thuật sáng tạo hình ảnh chỉ là một trong những biểu hiện cụ thể.

Vì vậy câu hỏi này nên được diễn đạt lại là : “Phân tích đoạn thơ trên để thấy được chất triết lí trữ tìnhvà nghệ thuật biểu hiện của Chế Lan Viên”

 Với đề thi này, nhìn chung tôi thấy khá hài lòng về nội dung. Khả năng phân loại thí sinh cũng sẽ cao hơn và những em có tố chất văn học có thể phát huy được thế mạnh của mình.

Giáo viên Hà Phương Minh, Trung tâm luyện thi ĐH Vĩnh Viễn (TP.HCM): "Đề kích thích được hứng thú của thí sinh "
Đề thi hay, câu hỏi thi phù hợp với chương trình môn Ngữ văn THPT.

Các câu hỏi đều hướng tới sự tư duy sáng tạo, kích thích được hứng thú của thí sinh khi làm bài. Câu 1: vẫn hỏi kiến thức cơ bản về phương tiện nghệ thuật giàu tính dân tộc của đoạn trích bài thơ Việt Bắc, tuy nhiên nếu chỉ học gạo, khó có thể đạt điểm tối đa.

Thí sinh trước giờ thi sáng 9/7. Ảnh: Lê Anh Dũng

Câu 2: vấn đề đưa ra bàn luận rất gần gũi với lứa tuổi vừa tốt nghiệp phổ thông, lại gợi hứng thú để thí sinh bộc lộ chân thành suy nghĩ của mình, khi ở lứa tuổi này các em rất hay thích các thần tượng; mặt khác nó hướng các em biết suy nghĩ nghiêm túc, phù hợp về hướng phấn đấu của bản thân.

Câu 3a: cách hỏi hay nhưng không đánh đố. Thí sinh có kiến thức vẫn phải tư duy mới hướng việc giải quyết vấn đề vào cách làm rõ một nét phong cách truyện ngắn của Thạch Lam qua khung cảnh phố huyện và tâm trạng của nhân vật Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ. Nhưng điều áy náy là có lẽ đề hơi dài.

Câu 3b: đòi hỏi không chỉ phân tích một đoạn thơ trong bài Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên mà thí sinh còn phải biết chỉ ra và đánh giá được chất suy tưởng triết lí và nghệ thuật sáng tạo hình ảnh của Chế Lan Viên trong đoạn thơ. Yêu cầu này có tính phân loại cao và phù hợp với thí sinh học chương trình nâng cao.

• Nguyễn Hường - Hương Giang (ghi)