Với chính sách hạn chế dân số ở Trung Quốc, mỗi gia đình chỉ có một con nên việc đầu tư cho con đi du học Mỹ là nguyện vọng và cũng là “nhiệm vụ hàng đầu” của rất nhiều gia đình người Hoa.


Cùng với sự phát triển kinh tế, đời sống của người Trung Quốc ngày càng giàu lên. Nhiều gia đình trung lưu hoàn toàn có khả năng chi trả học phí và các loại phí khác để cho con du học. Các trường ĐH Mỹ, với mong muốn có thêm nhiều sinh viên quốc tế để tăng tính đa dạng của mình, nhận thấy Trung Quốc là một thị trường vô cùng tiềm năng và đổ xô sang Trung Quốc tìm sinh viên...

Cho con đi du học Mỹ là nguyện vọng và cũng là “nhiệm vụ hàng đầu” của rất nhiều gia đình người Hoa. (Ảnh có tính chất minh họa)

Thuê công ty tư vấn “hoá phép” hồ sơ

Theo một nghiên cứu của Trường ĐH Iowa State, hầu hết sinh viên Trung Quốc hiện đang học ĐH ở Mỹ đều thừa nhận đã tìm đến một bên trung gian để giúp họ trong quá trình nộp hồ sơ xin học.

Wanting Tang, hiện đang là sinh viên năm nhất chuyên ngành Quản trị và kinh doanh quốc tế của Trường ĐH Delaware, là một trường hợp điển hình trong việc sử dụng công ty tư vấn du học cho mục đích của mình.

Mẹ của Tang, đơn giản là muốn con mình được học ĐH ở Mỹ, đã tìm đến hơn chục công ty tư vấn du học, kiên nhẫn lắng nghe những lời hứa hẹn và những câu chuyện thành công của họ. Cuối cùng, mẹ Tang quyết định chọn công ty đã gợi ý trường Delaware. Họ giúp Tang hoàn tất hồ sơ và hướng dẫn sát sao trong suốt quá trình dự tuyển. Vì khả năng tiếng Anh của Tang chưa đủ tốt để viết các bài luận xin học, nên nhân viên tư vấn du học đã ra một số câu hỏi với Tang bằng tiếng Trung Quốc rồi sau đó xây dựng bài luận giúp Tang. Chi phí Tang phải trả để họ viết bài luận cho mình là 4 nghìn đôla. Kết quả Tang được trường Delaware nhận vào học.

Các chuyên gia tuyển sinh cho rằng sự xuất hiện của các công ty tư vấn cũng giúp ích rất nhiều cho người muốn đi du học, bởi hồ sơ xin học vào các trường ĐH Mỹ hoàn toàn bằng tiếng Anh trong khi sinh viên Trung Quốc không quen với quy trình tuyển sinh của ĐH Mỹ, không có khái niệm về thư giới thiệu...

Nhưng vẫn có những công ty có hành vi gian dối. Giả mạo thư giới thiệu và chữa bảng điểm là những gian lận thường gặp nhất. Ông James E. Lewis, giám đốc tuyển sinh quốc tế của Trường ĐH Kansas State cho biết, ông đã từng nhận được một tập hồ sơ dự tuyển gửi từ một công ty tư vấn du học trong đó 5 bảng điểm đều có những điểm số giống hệt nhau, và điều kỳ lạ là những giấy tờ liên quan đến tài chính đều được cấp bới một ngân hàng mặc dù sinh viên đến từ những vùng rất khác nhau của Trung Quốc.

Mới đây, Zinch China - một công ty tư vấn cho các trường của Mỹ về Trung Quốc, đã tiến hành phỏng vấn 250 học sinh phổ thông chuẩn bị lên đường sang Mỹ học, cha mẹ học sinh và nhân viên viên tư vấn du học về thực trạng này. Kết quả báo cáo khiến người ta kinh ngạc: 90% thừa nhận đã nộp thư giới thiệu giả mạo, 70% nhờ người khác viết hộ bài luận, 50% sửa đổi bảng điểm phổ thông trung học, và 10% liệt kê những danh hiệu, giải thưởng mà mình chưa bao giờ được trao. Bản báo cáo còn đưa ra dự đoán làn sóng hồ sơ giả mạo sẽ còn tiếp tục dâng cao khi số học sinh Trung Quốc muốn đi học Mỹ ngày càng tăng.

Học gạo để lấy điểm TOEFL và SAT cao

Nền giáo dục của Trung Quốc vẫn nặng về thi cử. Học sinh cấp ba học hành vất vả ở bậc phổ thông trung học chỉ nhằm mục đích duy nhất là thi đỗ vào ĐH. Vì thế, chẳng có gì ngạc nhiên khi sinh viên Trung Quốc dành ra hàng tháng trời để luyện thi SAT hay TOEFL để đáp ứng yêu cầu đầu vào của các trường ĐH Mỹ. Patricia J. Parker, phó giám đốc tuyển sinh của Trường ĐH Iowa chia sẻ, một số sinh viên Trung Quốc tự hào khoe với cô rằng họ nhớ được rất nhiều từ vựng, học thuộc lòng câu trả lời cho từng câu hỏi thi, và nắm rõ các mánh để đoán câu trả lời đúng.

Nhiều sinh viên Trung Quốc được nhận vào học tại trường Iowa với điều kiện sau một thời gian phải đạt được điểm TOEFL như yêu cầu của trường. Cô Parker đã chứng kiến rất nhiều sinh viên chỉ sau một kỳ nghỉ hè đã tăng đáng kể điểm số TOEFL mặc dù kỹ năng nói tiếng Anh không hề tốt lên. “Họ học để làm bài thi chứ không phải học tiếng Anh”, cô Parker nhận xét.

Ở Trường ĐH Kansas State, trong học kỳ mùa thu năm ngoái, một số sinh viên Trung Quốc xuất hiện ở lớp với hình ảnh khác hoàn toàn so với ảnh chụp họ lúc đi thi TOEFL. ETS, đơn vị tổ chức các kỳ thi chuẩn hoá quốc tế như TOEFL, TOEIC, GRE, vv… cho biết họ đã rất cẩn trọng trong khâu tổ chức thi như yêu cầu thí sinh dùng chữ viết tay để viết câu trả lời nhằm tránh tình trạng thi hộ, huỷ điểm nếu phát hiện gian lận. Nhưng nhưng chính ETS cũng không thể khẳng định được họ có thể kiểm soát hoàn toàn khả năng xảy ra gian lận hay không.

Những nỗ lực đãi cát tìm vàng

Trước đây chỉ có những học sinh giỏi nhất từ các trường trung học danh tiếng nhất của Trung Quốc mới đi du học thì mọi việc còn trong tầm kiểm soát. Ngày nay, làn sóng du học Mỹ ngày càng gia tăng ở Trung Quốc đẩy các nhà tuyển sinh vào tình huống hết sức khó khăn. Họ phải làm quen và tìm hiểu về hàng ngàn trường trung học ở Mỹ để đảm bảo tìm được sinh viên phù hợp.

Một số trường ĐH Mỹ, trong đó có trường Delaware, bắt đầu thuê các đơn vị tuyển sinh giúp mình ở nước ngoài dù đây là hoạt động bị cấm ở Mỹ. Dù các công ty tư vấn du học đứng ra làm đại diện cho trường ở nước sở tại, nhưng điều đó không thể đảm bảo các trường ĐH Mỹ sẽ nhận được những bộ hồ sơ trung thực với những bài luận, bảng điểm, điểm thi TOEFL, SAT thật 100% của sinh viên Trung Quốc.

Các trường cũng tiến hành phỏng vấn ứng viên dự tuyển để nắm được một ứng viên trong thực tế có giống như những gì được viết trong hồ sơ hay không, và để đánh giá một cách chính xác hơn khả năng tiếng Anh cũng như năng lực học vấn của ứng viên đó. Các trường có thể sử dụng sinh viên đang theo học hoặc các cựu sinh viên để phỏng vấn ứng viên, có thể là trực tiếp, hoặc qua điện thoại, Skype.

Hội đồng Trao đổi Giáo dục Quốc tế (CIES), một tổ chức phi lợi nhuận của Mỹ, cũng bắt đầu cung cấp dịch vụ phỏng vấn thuê. Một số trường còn thuê các đánh giá viên từ bên ngoài để xem xét lại bảng điểm của sinh viên Trung Quốc, hoặc mở văn phòng đại diện ở nước sở tại và thuê nhân viên địa phương giúp trường rà soát những hồ sơ dự tuyển....

Trong vòng ba năm qua, số lượng sinh viên Trung Quốc du học ở Mỹ đã tăng gấp ba lần, lên xấp xỉ 40 nghìn người, và đưa Trung Quốc vượt lên Ấn Độ, Hàn Quốc trở thành quốc gia có sinh viên đi du học Mỹ cao nhất thế giới. Chỉ riêng Trường ĐH Delaware, số lượng sinh viên Trung Quốc nhập học đã tăng nhảy vọt từ 7 vào năm 2007 lên 517 người vào năm 2011.

  • Nguyễn Hạnh (tổng hợp từ The Chronicle of Higher Education)