Theo tạp chí Fortune của Mỹ bình luận ngay sau khi Google giới thiệu Google phone G1 vào hôm nay, 23/9, nó sẽ là thời khắc người khổng lồ tìm kiếm web lợi dụng các vấn đề rắc rối về kiểm soát của Apple, hãng máy tính Mỹ sản xuất iPhone.
Trước tiên, bài báo trên Fortune viết, về ý nghĩa của hệ điều hành di động Android của Google. Hãy nghĩ về nỗ lực Google cố làm với điện thoại di động như hệ điều hành Windows làm với máy vi tính cá nhân (PC), hay như hệ điều hành OS X làm với máy tính Mac. Song không như hãng phần mềm Microsoft và Apple, Google sẽ không tìm cách kiếm tiền từ phần cứng hay phần mềm điện thoại; thay vào đó, nó sẽ đem Android cho không với bất kỳ nhà sản xuất di động và hãng cung cấp dịch vụ không dây nào. Tại sao? Nếu người sử dụng dùng điện thoại để trực tuyến, hay nói cách khác là truy cập Internet, họ sẽ càng tìm kiếm trên Google, click vào quảng cáo của Google và quá trình đó sản sinh doanh thu cho Google, tất nhiên là như vậy!
Câu trả lời của Google về tại sao chúng ta cần một chiếc điện thoại thông minh khác là: để cứu chúng ta khỏi những anh bạn đã quen nhẵn mặt như Apple hay Microsoft. “Không có một bên nào sẽ kiểm soát cuộc chơi nền tảng (platform) này”, tạp chí Fortune trích dẫn lời Rich Miner, quản lý nhóm di động của Google.
Trên lý thuyết, một sự tiếp cận gián tiếp như vậy làm cho các nhà doanh nghiệp lanh lợi dễ dàng hơn đối với thiết lập cửa hàng và kiếm tiền mà không cần trả lời cho một công ty quyền lực nào đó. Jason Bremner, giám đốc cao cấp của hãng sản xuất chip di động Qualcomm bảo đảm điều này. “Nó giúp sáng tạo”, ông nói, “Và thúc đẩy chi phí thấp xuống”.
Đó là một tranh luận đến đúng lúc, bởi Apple đã là trở thành một đại gia di động với sản phẩm iPhone rất nổi tiếng. Chúng ta đã biết về những hạn chế cơ bản của iPhone: phân phối độc quyền qua một hãng di động, ở Mỹ là AT&T chẳng hạn. Apple là công ty duy nhất được phép sản xuất iPhone và bản thân Apple quyết định chương trình nào người dùng có thể tải về và cài đặt qua cửa hàng trực tuyến App Store của Apple. Trong những tuần gần đây, việc kiểm soát bên trong quái đản của Apple đã đặc biệt gia tăng.
Nó bắt đầu trong tháng Tám vừa qua, khi cảnh sát App Store từ chối các chương trình gồm cả “I Am Rich”, tạm dịch: tôi là người giàu, mà nội dung không hơn gì ngoài một bức tranh cực đắt với giá 999 USD; NetShare, chương trình biến iPhone thành một chiếc modem; và Murderdrome, một cuốn truyện tranh bạo lực.
Song đã có phản ứng bắt đầu cách đây vài ngày, khi Apple từ chối Podcaster, một chương trình để người dùng trực tiếp tải về các chương trình mà không qua phần mềm nhạc iTunes của Apple. Ứng dụng này có vẻ không vi phạm bất kỳ quy định nào Apple đã công bố – vậy tại sao nó bị hắt hủi?
Người tạo ra ứng dụng Alex Sokirynsky, một nhà phát triển web 27 tuổi hay viết phần mềm vào lúc rảnh rỗi, sau đó đã đăng trên blog lá thư đã từ chối anh: “Bởi Podcaster khăng khăng chỉ phân phát các podcast (nội dung audio tới người dùng qua mạng)”, Apple viết, “nó giống hệt chức năng của mục Podcast của iTunes”. Thông điệp này ngụ ý: Đừng cố cải thiện theo cách chúng tôi đang làm. Động thái này thậm chí sau đó làm một số người hâm mộ Apple giận dữ. Nhà phát triển Mac lâu năm Paul Kafasis viết trên blog là Apple đã “đi quá xa”; nhà tiên phong về xuất bản trực tuyến Dave Winer đã gọi đó là một sự phản bội các nhà phát triển. (Apple không thể tiếp cận để có bình luận về vấn đề này trước khi bài báo được đăng).
Thực ra, Apple đã luôn luôn có các vấn đề về kiểm soát. Khi Tổng giám đốc điều hành (CEO) Apple, ông Steve Jobs quay lại cứu công ty một thập kỷ trước đây, một trong những hành động đầu tiên của ông là hủy các thỏa thuận cho phép các công ty khác sản xuất máy tính Mac. Các nhà điều hành hầu hết đã quyết định không tung ra một phiên bản máy nghe nhạc iPod tương thích Windows.
Và tất nhiên có cả những mối quan hệ căng thẳng với các trường quay Hollywood bởi Apple khăng khăng độc tài về giá cả đối với hầu hết các bài hát và video trong kho nhạc trực tuyến iTunes. Công bằng mà nói, kiểu tỷ mỉ của Apple có mặt lợi của nó – nếu công ty không quá cá biệt, bạn có nghĩ họ có thể xây dựng iTunes trở thành nhà bán lẻ nhạc hàng đầu ở Mỹ, sáng chế iPod và giành hầu hết các giải thưởng về thiết kế? Vâng, có thể là không.
Song trong trường hợp này, có một lý do để tin sự tiếp cận trực tiếp của Apple cuối cùng có thể dẫn đến thua mẫu hình mở của Google. Giả sử Google có thể xây dựng và duy trì một hệ điều hành đáng tin cậy trên chiếc di động họ thử lần đầu tiên (và đó là giả sử lớn), có lý để trông mong các nhà sản xuất di động lớn như Motorola, Samsung và Sony Ericsson xây dựng điện thoại di động quanh phần mềm mở này. Và bởi các nhà cung cấp dịch vụ di động đang đói những chiếc điện thoại thân thiện với Internet để cạnh tranh với chiếc iPhone khóa mạng, điện thoại Android có cơ hội chứng tỏ sự phổ biến. Đó là điều có thể tưởng tượng được về những chiếc di động Google hỗ trợ sẵn có với tất cả bốn mạng di động ở Mỹ bên cạnh là iPhone chỉ có một mạng.
Cũng như vậy, thậm chí trong kịch bản mơ ước của Google, Android sẽ không giành được sân chơi trong vòng một đêm. Mẫu di động đầu tiên là từ HTC, nhà sản xuất Đài Loan, chạy trên mạng di động T-Mobile. Cộng với sự chưa chắc chắn xung quanh việc khai trương, một số nhà phát triển phần mềm đang chọn thái độ “chờ và xem” nỗ lực tung ra nền tảng Android lần đầu tiên của Google.
Một nhà phân tích nhận xét Google đang làm hệ điều hành cho lâu dài và đây thực sự là hệ điều hành đầu tiên của Google. Điều đó, có nghĩa ông cũng không tin tưởng nó sẽ trở thành những mẫu điện thoại “triệu đơn vị” sản phẩm được ngay.
Song Google có ít nhất một nhà phát triển nóng lòng nắm bắt cơ hội. Sokirynsky, người có ứng dụng iPhone bị từ chối, nói anh đã chuyển chú ý tới xây dựng phiên bản Podcaster cho Android. “Tôi đã chỉ phát triển Podcaster cho iPhone bởi đó là chiếc điện thoại tôi dùng và ứng dụng tôi muốn”, anh nói, “Tôi dự định tiếp tục phát triển cho các nền tảng khác mở hơn”.
.svg){kind=icon}
