- Cuộc sống ngày càng áp lực chỉ là nguyên nhân phụ. Sự giả dối, các giá trị gia đình ngày càng bị xem nhẹ cùng sự khám phá bản thể tự nhiên mới là nguyên nhân chính khiến hiện tượng trầm cảm ngày càng gia tăng trong giới trẻ Việt.
Hình ảnh trong phim "Rừng Na Uy", đạo diễn Trần Anh Hùng. Nguồn ảnh: listal

Theo các nhà nghiên cứu, các tác nhân gây ra chứng trầm cảm có thể được quy vào hai nhóm nguyên nhân chính:


Nguyên nhân nội sinh: Là các yếu tố di truyền hay tác động của nội tiết tố trong cơ thể. (Khi có sự thay đổi lớn về mặt hormone vì lý do nào đó như phụ nữ đến ngày có kinh, mang thai, trẻ bước vào tuổi dậy thì, người lớn bước vào tuổi già, tác động của thuốc…). Tình trạng này càng dễ xảy ra hơn đối với người có người thân (cha mẹ, ông bà…) mắc phải chứng bệnh nguy hiểm này.


Nguyên nhân ngoại sinh: Đó là các biến cố bất ngờ hoặc dai dẳng trong cuộc sống gây ra tâm lý trầm cảm, ví dụ buồn vì chuyện tình yêu bị đổ vỡ, áp lực công việc quá nặng, gia đình gặp khó khăn, có cả trường hợp do phải chuyển môi trường làm việc đột ngột, mắc bệnh lâu ngày không khỏi, mâu thuẫn với gia đình, bạn bè… (Theo Duongnao.com)


Trầm cảm cũng có tác động mạnh mẽ đến nhu cầu giải quyết sinh lý. Trong lúc tâm trí bị ức chế cao độ, cảm giác của sự khoái cảm có thể cuốn hút người bệnh và khiến người đó không tài nào bỏ qua được. Sử dụng tình dục như một cách đối phó với chứng trầm cảm là chuyện thường gặp ở nhiều người, song đó không phải là cách giải quyết an toàn mà còn có phần nguy hiểm.


Ở Việt Nam hiện nay, tồn tại hiện tượng một số người trẻ không ngần ngại tung ảnh nóng của chính mình lên mạng và nhu cầu tìm hiểu về sex chiếm mối quan tâm lớn. Đó không phải là hành vi bột phát, nó là hệ quả của nhiều nguyên nhân.

Đừng để cô đơn 'nuốt chửng' người trẻ
Những sinh viên của thập kỷ 80 gần như được cứu rỗi từ tình dục. Họ lặn ngụp trong tình dục để cố gắng tìm cho mình một tình yêu đích thực nhưng rồi, hoặc là tự tử hoặc lặng câm biến mất một cách bí ẩn.
Thứ nhất hệ quả của nền kinh tế chuộng bao bì hiện nay. Nền kinh tế “bao bì” khiến không chỉ giới trẻ  khó nhận biết được đâu là chất lượng, đâu là vỏ bọc. . Mọi giá trị theo đó cũng bị đảo lộn. Giả dối nảy sinh ngày càng nhiều.


Thứ hai, bản chất của hiện tượng "show hàng" phản ánh một hiện tượng tâm lý bị ức chế về sex. Con đường từ Sự thật đến Lý tưởng bao giờ cũng phải qua ý niệm. Cái gì càng khó đạt đến lý tưởng thì người ta càng nghĩ đến nó nhiều, quan tâm tìm hiểu nhiều. Nó đồng thời cho thấy nhu cầu được cộng đồng công nhận của người trẻ ngày càng lớn. Nhưng nguy cơ ở đây là không ít bạn trẻ nghĩ rằng hình ảnh đó đủ để nói lên nội tâm của mình.


Lý do thứ ba là sex trong quan niệm của người phương Tây thường được hiểu là để phân biệt giới tính Nam-Nữ nhiều hơn là tình dục. Nhưng ở Việt Nam thì lại được hiểu là tình dục. Sex (tình dục) bây giờ ở Việt Nam không còn là điều cấm kỵ. Xã hội đã cởi mở hơn với sex.


Trao đổi với báo Sinh viên Việt Nam, Tiến sĩ Tâm lý, bác sĩ chuyên khoa Tâm thần Lương Cần Liêm hiện là giảng viên trường ĐH Paris 13, đã đưa ra khái niệm giá trị “nội” và giá trị “ngoại” hòng giải mã cho một số hiện tượng của giới trẻ Việt, đặc biệt là hiện tượng trầm cảm.

Theo ông, điểm tích cực có thể nhận thấy ở các bạn trẻ hiện nay  là niềm tin sẽ được hưởng những kết quả tốt đẹp từ những thay đổi rất nhanh của xã hội. Nhưng, một hạn chế nảy sinh nhiều bất cập là họ càng ngày càng quá quan tâm đến việc kiếm tiền mà không nhìn nhận vào thực tế.


Như vậy, cuộc sống ngày càng áp lực chỉ là nguyên nhân phụ. Sự giả dối, các giá trị gia đình ngày càng bị xem nhẹ cùng sự khám phá bản thể tự nhiên mới là nguyên nhân chính khiến hiện tượng trầm cảm ngày càng gia tăng trong giới trẻ Việt.


Ngụp lặn trong "chiếc giếng đồng" của cái tôi cô đơn


Hiện nay, tốc độ sống của thanh niên Việt Nam nhanh hơn với những yêu cầu cao về đời sống vật chất, có khi cao hơn cả đời sống tinh thần. Mô hình đời sống kinh tế và xã hội phát triển quá mới mẻ so với mô hình của bố mẹ để lại.


Trước đây, nếu trong tâm lý truyền thống, người Việt Nam luôn đặt vị trí mình vào vị trí của người khác thì hiện nay giới trẻ lại muốn được đặt bên cạnh cộng đồng, chứ không phải trong cộng đồng.


Nói một cách khác, trong xã hội hiện tại, mọi giá trị cũ đã và đang bị mất đi trong khi các giá trị mới còn chưa xác lập. Ví như khái niệm về cái tôi trong truyền thống Việt Nam đi chung với chúng tôi. Giới trẻ hiện tại thì cho rằng cái tôi đứng ngoài, thậm chí là đối chọi với cái chúng tôi.


Khi người trẻ nhận ra phần nào sự giả dối quanh mình, khi người lớn  không hiểu, không giúp họ nhận ra các giá trị khuất lấp bên cạnh sự giả dối, cộng thêm lối sống buông thả khiến họ rơi vào trạng thái hoang mang, trầm cảm. Hành vi ứng xử lại của người trẻ khi đó sẽ là trở nên bất cần đời, buông xuôi hoặc giả phản ứng lại bằng những hành vi mạo hiểm ( show hàng, đua xe, nghiện hút, sex…)


Một khi người trẻ thoát ra khỏi gia đình mà chưa có sự chuẩn bị cần thiết về tâm lí, năng lực, họ sẽ đẩy chính mình  đến trạng huống bi quan, không lối thoát. Sự tuyệt vọng, thiếu niềm tin, thiếu lí tưởng sống khiến người trẻ bị mắc kẹt trong cái tôi của chính mình, nó giống như những chiếc “giếng đồng” bỗng nhiên xuất hiện quanh nhân vật Naoko và luôn sẵn sàng nuốt chửng lấy cô.


Vậy nên ở Việt Nam, hơn bao giờ hết, gia đình và xã hội cần chung tay lấp đi “chiếc giếng đồng” đang vây quanh những người trẻ.

  • Vũ Nguyên