Diễn viên 'Đất và người' kể chuyện đời khốn khó

 - 67 năm trong nghề diễn viên nhưng để sống trọn vẹn với nghề mình yêu thích, NSƯT Nam Cường đã phải trải qua những tháng ngày khốn khó.

Cho đến bây giờ với không biết bao nhiêu lần đứng trên sân khấu Cải lương, cũng có hơn 100 bộ phim tham gia diễn xuất nhưng ở tuổi 81, nghệ sĩ Nam Cường vẫn miệt mài trên trường quay, dù vai nhỏ hay lớn.

Bán bánh mì nuôi ước mơ diễn xuất

Sinh ra trong dòng họ Nguyễn Lân danh giá tại Bắc Ninh nhưng 14 tuổi, Nam Cường đã bỏ nhà lên Hà Nội kiếm sống. Nói về sự tréo ngoe này, nghệ sĩ Nam Cường bảo: “Ngày trước, bố tôi là Lý trưởng nên ông gia trưởng. Khi mẹ mất vì tai biến mạch máu não, bố lấy vợ bé khi em gái mới nhỏ xíu nên tôi uất ức bỏ nhà lên Hà Nội. Ngày đấy tôi ngang, dù có người chú ở phố Huế nhưng tôi nhất định đổi tên thật là Nguyễn Trình Tường thành Nam Cường để không ai có thể biết được tung tích của tôi và cũng không cậy nhờ ai trên Hà Nội”.

NSƯT Nam Cường ở tuổi xưa nay hiếm.

Nam Cường mò mẫm tới rạp Chuông Vàng xin làm thuê với mong muốn có chỗ ăn chỗ ở cho qua ngày đoạn tháng. Nhưng thấy các diễn viên trên sân khấu cải lương trang điểm đẹp, ăn mặc sặc sỡ nên ông thích, chỉ muốn một lần được đứng trên sân khấu ấy.

Hàng ngay, cậu bé Nam Cường phải dậy từ rất sớm, dọn dẹp, giặt quần áo cho cả đoàn, đi bán bánh mì, đánh giày, phát tờ rơi… việc gì ông cũng làm. Nhiều hôm bị bọn đầu gấu trấn lột, bị thực dân Pháp bắt, đánh đập để mua vui, đau đớn lắm nhưng Nam Cường đều nhẫn nhịn, quyết không về quê.

Cơ duyên ông đến với nghề hát cải lương. Khi ông chủ rạp Chuông Vàng làm vở Kiếp Hoa, vì có một diễn viên đột ngột qua đời, không có ai thay thế nên Nam Cường tự tiến cử mình. Dù chỉ là vai chăn trâu nhưng cũng đủ để ông bước chân vào nghiệp diễn.

Sau khi về Nhà hát kịch Hà Nội, vai diễn mà NSƯT Nam Cường nhớ nhất cho tới tận bây giờ là khi ông vào vai trung úy Sam. Nhân vật cao to là vậy nhưng ông thì dáng người nhỏ thó, phải mặc quần áo độn, đi giầy cao 20cm mà Giám đốc sở Văn hóa lúc đó cũng không đồng ý cho ông nhận vai này. Thuyết phục mãi rồi ông cũng được diễn. Thành công của vai diễn khiến Nam Cường từ đó được ‘mặc định’ sẽ là người chuyên đóng vai phản diện của đoàn.

Tự nhận mình là người có số đào hoa nhưng ông vẫn chỉ lấy duy nhất 1 vợ.

Từng bị đuổi khỏi nhà, nhảy xuống hố phân vì vai diễn

Cho tới bây giờ, với hơn 100 bộ phim đã đóng, vai chính có phụ có, có quá nhiều kỉ niệm mà nghệ sĩ Nam Cường không thể nào quên.

Ông kể, lần tham gia phim Đất và người, ông vào vai ông Tính tham lam, hài hước và cũng là trợ lý của đoàn làm phim. Ông được giao nhiệm vụ tìm diễn viên quần chúng. Bối cảnh quay phim ở ngôi làng quá nghèo, đoàn làm phim yêu cầu ông phải tìm đứa bé mới đẻ 7 ngày để làm diễn viên.

Vất vả cả ngày trời mới tìm được nhân vật như thế, ông hùng hồn đến nhà để xin mượn đứa trẻ để quay vì nghĩ rằng ai chả thích được lên ti vi. Thế nhưng ngược lại, ông bị người bà của đứa bé mắng té tát, đuổi ra khỏi nhà. Cuối cùng thuyết phục mãi, người bà mới đồng ý.

Hỏi ông có bí quyết gì mà người nhà họ đổi ý nhanh đến thế, ông cười nhớ lại: “Làng quê đó nghèo lắm, tôi đã phải biếu họ 5 hộp sữa, 3 cân đường người bà mới đồng ý”.

Trong phim Đất và người cũng có cảnh ông phải ngồi vào cuối xay lúa. Đó cũng là ‘cực hình’ đối với diễn viên có thân hình quá khổ như ông. Mỗi cảnh quay, phải có 2 diễn viên khiêng ông mới ‘chui lọt’ cái cối xay đó, 81 ngày quay, mỗi ngày đối với ông là một kỉ niệm lớn.

Nhớ có lần diễn trong phim Mùa lá rụng, có cảnh Nam Cường phải đi xe máy nhưng từ bé đến giờ ông chưa từng lái xe. Đạo diễn phải nghĩ ra cách buộc dây thừng vào xe. “ Diễn cảnh tôi đi xe máy ngược chiều bị công an ra chặn đầu bắt dừng lại, dù kế hoạch là có người đứng đằng sau kéo dây thừng cho xe dừng lại nhưng luống cuống thế nào tôi cứ thế  tăng ga và đâm thẳng vào bạn diễn.

Cũng trong phim này có cảnh ông phải nhảy xuống ao, không ngờ đó lại là ao nuôi cá, người ta đổ toàn phân. Diễn xong, ông tắm 3 ngày mà không hết được mùi, người dân phải bày cho ông cách đun là chuối để tắm mới hết được.

Lấy vợ trẻ hơn 20 tuổi vì khéo mồm

Sinh ra trong ra đình có truyền thống lấy nhiều vợ, cha chú ai cũng phải 2 vợ trở lên nhưng nghệ sĩ Nam Cường tự nhận mình là người chung thủy dù nghề diễn viên đôi lúc cũng khiến ông xao xuyến và say nắng.

Nam Cường kể về mối nhân duyên với người vợ kém 20 tuổi: “Ngày đó tôi 38 tuổi, bà nhà tôi lúc đó 19 tuổi. Trong lần diễn ở Văn Miếu, tôi đóng vai đểu, hay trêu chọc bạn gái. Đang đứng trên sân khấu tôi nhìn thấy cô cờ đỏ rất xinh gái. Diễn xong tôi lân la làm quen rồi cũng hỏi được nhà cửa của bạn đó. Dù lúc đó, bà xã nhà tôi có nhiều mối, kể cả các chuyên gia nước ngoài nhưng do tài ăn nói và sự chân thành của tôi, bà đã gật đầu làm vợ tôi”.

NSƯT Nam Cường - Vai ông Tính đầy mưu mô trong Đất và người.

"Bà ấy ghen nhiều quá giờ giây thần kinh ghen nó cũng bị đứt rồi. Bà ấy bảo tôi muốn làm gì thì làm đừng để ảnh hưởng tới danh tiếng và các con. Tôi đồng ý và đi vào hoạt động bí mật”. Nói như vậy vì nghệ sĩ Nam Cường bảo, ngày đó, người ta rất thích diễn viên, nhiều cô mê đắm ông, đem hoa đến tận nhà để tặng. Ông cũng yêu nhiều tới độ Bí thư chi bộ của Nhà hát phải mời lên để nhắc nhở. “Người ta nhắc thì nhắc vậy thôi chứ số tôi đào hoa, người ta yêu quý thì tôi phải đáp lại chứ”, nghệ sĩ Nam Cường cười tươi nói.

Thế giờ ông có còn cô nào theo? Nở một nụ cười bí ẩn, Nam Cường trả lời: “Vẫn còn đầy, nhưng mình già rồi phải tế nhị. Với lại bây giờ, dù đã 81 tuổi nhưng tôi vẫn hay giao du bạn bè, cứ làm phim là khỏe, còn ở nhà thì chán. Ngày trẻ vợ tôi hiền lành bao nhiêu thì về già giọng lại the thé, nói nhiều lắm nhưng cũng thông cảm vì bà ấy đảm đang, chăm sóc gia đình chu đáo, lại bận bịu với 2 đứa cháu nội nên nhiều lúc căng thẳng”.

Cả cuộc đời gắn bó với nghiệp diễn, bất kể nhận kịch bản nào, kể cả là kịch bản quảng cáo, ông cũng dậy từ 3h sáng để học thuộc thoại. Đó là thói quen làm nghề nghiêm túc có được từ lâu, và đó cũng chính là lý do mà hơn nửa cuộc đời đóng những vai phản diện, nghệ sĩ Nam Cường vẫn được khán giả yêu mến.

T.Lê