Hết tháng 9/2024, cả nước có 77,2% xã đạt chuẩn nông thôn mới

Nông thôn mới về bản chất là công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn Việt Nam. Đơn vị NTM cũng có nhiều mức: chuẩn, nâng cao, kiểu mẫu.

Nghị quyết 25/2021/QH15 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, đã đặt ra các mục tiêu giai đoạn 2021 - 2025.

Đến hết tháng 9/2024, cả nước có 77,2% xã đạt chuẩn nông thôn mới (trong đó 34,6% đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; 7,6% đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu); 296 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn hoặc hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (trong đó 11 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao). Với những nơi từ đạt chuẩn trở lên, những điều được nhìn thấy đầu tiên không chỉ là điện - đường - trường - trạm; mà còn là vườn mẫu, khu dân cư kiểu mẫu theo tiêu chí văn hóa, xanh - sạch - đẹp... phản ánh sự thay đổi vượt bậc của nông thôn, cả về vật chất lẫn tinh thần.

So với mục tiêu được Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ giao, khả năng hết năm 2025, Chương trình nông thôn mới sẽ đạt được các mục tiêu về cấp xã, huyện; nhưng mục tiêu có thêm 12 - 14 địa phương cấp tỉnh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới sẽ không đạt.

Một số tỉnh, thành phố hiện đang vướng mắc về chỉ số SIPAS, tổ chức với sự phục vụ của cơ quan hành chính (CQHC) nhà nước thuộc cấp tỉnh, thành quản lý; và một số nội dung khác. Cụ thể, theo Nghị quyết 76/NQ-CP thì chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức với sự phục vụ của CQHC thuộc cấp tỉnh, thành quản lý đạt từ 90% trở lên.

Sửa đổi Quyết định số 321 về Chỉ số SIPAS 

Chiều 21/10, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo về việc sửa đổi một số nội dung tại Quyết định số 321/QĐ-TTg quy định tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (Quyết định số 321).

Kết quả rà soát đến tháng 8/2024 cho thấy, chỉ có duy nhất tỉnh Quảng Ninh (trên tổng số 14 tỉnh, thành phố) hoàn thành các nội dung yêu cầu theo quy định tại Quyết định số 321, hiện đang hoàn thiện hồ sơ để đề nghị xét, công nhận. 

13/14 tỉnh, thành phố còn lại hiện đang vướng mắc về Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính Nhà nước thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quản lý (Chỉ số SIPAS) và một số nội dung khác.

Cụ thể, Quyết định số 321 quy định: “Chỉ số hài lòng của người dân, tổ chức đối với sự phục vụ của cơ quan hành chính nhà nước thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quản lý đạt từ 90% trở lên” theo Quyết định số 2640/QĐ-BNV ngày 10/10/2017 của Bộ Nội vụ. 

Hiện nay, tiêu chí đánh giá Chỉ số SIPAS căn cứ vào Quyết định số 876/QĐ-BNV ngày 10/11/2022 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ với nhiều thay đổi về phương pháp, nội dung đánh giá. Vì vậy, Bộ Nội vụ và đa số các tỉnh, thành phố đều đề nghị xem xét, điều chỉnh “đạt từ 90% trở lên” còn “đạt từ 80% trở lên”.

Bên cạnh đó, một số địa phương cũng gặp khó khăn khi một số nội dung của Quyết định số 321 không phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương như thành phố trực thuộc tỉnh mà không có xã; thành phố trực thuộc Trung ương không có thị xã, thành phố trực thuộc; UBND là cấp thông qua đề án xây dựng nông thôn mới thay vì HĐND như quy định; địa phương không quản lý quốc lộ nên không thể chủ động trồng cây xanh hai bên; một số quận nội thành của thành phố trực thuộc Trung ương không thể bảo đảm đất cây xanh sử dụng công cộng tối thiểu 4 m2/người.

Tại cuộc họp, đa số các bộ, ngành đều thống nhất với sự cần thiết và các nội dung dự kiến nghị sửa đổi Quyết định số 321 về Chỉ số SIPAS và một số nội dung khác mang tính kỹ thuật, giới hạn lại đối tượng đánh giá để làm rõ hơn các quy định và bảo đảm việc đánh giá kết quả thực hiện xây dựng nông thôn mới chặt chẽ và phù hợp với thực tế.

Khơi thông các "điểm nghẽn"

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nội vụ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải hoàn thành thủ tục, hồ sơ trình Chính phủ điều chỉnh Chỉ số SIPAS, trong Nghị quyết số 76/NQ-CP Ban hành chương trình tổng thể cải cách hành chính, từ mức 90% xuống còn 80%.

Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các Bộ Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, địa phương xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn tháo gỡ khó khăn, vướng mắc khi thực hiện một số nội dung trong Quyết định 321/QĐ-TTg phù hợp với điều kiện thực tế, đặc thù của các địa phương như: Tiêu chí công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới đối với thành phố trực thuộc tỉnh mà không có xã; thành phố trực thuộc Trung ương không có thị xã, thành phố trực thuộc; cấp thẩm quyền thông qua đề án xây dựng nông thôn mới; bỏ quy định tỉ lệ trồng cây xanh trên đường quốc lộ; không áp dụng tiêu chí đất cây xanh sử dụng công cộng trên địa bàn tối thiểu 4 m2/người đối với các quận nội thành của các thành phố trực thuộc Trung ương…

Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành, cơ quan Trung ương tích cực theo dõi, giám sát, đôn đốc, khơi thông các "điểm nghẽn", tạo điều kiện cho các địa phương tổ chức triển khai thực hiện thuận lợi, thông suốt, hoàn thành các mục tiêu đặt ra trong Nghị quyết số 25/2021/QH15 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.