Chúng tôi về xã Đông Thành vào một ngày đầu hạ, những con đường kiên cố, rợp sắc hoa chạy thẳng tới các khu dân cư. Đây là địa phương của huyện Thanh Ba (Phú Thọ) đang xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và khu dân cư đạt chuẩn khu nông thôn mới kiểu mẫu năm 2023. Song song đó là thí điểm chuyển đổi số hướng tới mô hình nông thôn mới thông minh.
Bà Vi Thị Lan, Chủ tịch UBND xã Đông Thành cho biết: “Chúng tôi xác định xây dựng xã nông thôn mới nâng cao, khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu, đặc biệt là hướng đến chuyển đổi số, xây dựng nông thôn mới thông minh, phải lấy người dân, cộng đồng dân cư làm chủ thể; Nhà nước chỉ đóng vai trò định hướng, hỗ trợ thực hiện thông qua việc ban hành các chính sách, xây dựng bộ tiêu chí, công nhận, công bố đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao.
Xây dựng mô hình xã nông thôn mới nâng cao, khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu phải đi vào thực chất, đặt lợi ích của người dân, của cộng đồng lên trước nhằm tạo ra những thay đổi căn bản đảm bảo cho sự phát triển liên tục và bền vững ở khu dân cư; không nóng vội vì thành tích, chủ quan, áp đặt, duy ý chí”.
Ngay từ khi bắt tay vào triển khai, xã thực hiện đầy đủ các nội dung yêu cầu của Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao; khu dân cư có nhà, vườn hộ gia đình khang trang, ngăn nắp; đường làng, ngõ xóm rộng rãi, thoáng đãng, sạch đẹp; có nhà sinh hoạt cộng đồng, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện và cao hơn.
Nâng cao vai trò, trách nhiệm cấp ủy, chính quyền các cấp, nhất là vai trò người đứng đầu trong việc chỉ đạo thực hiện phong trào và xây dựng xã nông thôn mới nâng cao. Đặc biệt là việc kịp thời chỉ đạo, hướng dẫn xử lý những khó khăn, vướng mắc nảy sinh trong quá trình thực hiện để hoàn thành các nội dung theo yêu cầu.
Xác định rõ nội dung công việc, giải pháp, lộ trình thực hiện và phân công trách nhiệm cụ thể cho các đơn vị, cá nhân có liên quan trong tổ chức triển khai thực hiện kế hoạch xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao năm 2023, hướng tới xã nông thôn mới kiểu mẫu trong những năm tiếp theo.
Việc xây dựng xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, các khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu phù hợp với quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và nhu cầu của người dân.
Sau một thời gian thực hiện, xã đã đạt được một số kết quả khả quan. 100% đường xã được bảo trì hàng năm, đảm bảo sáng - xanh - sạch - đẹp theo quy định. 100% đường thôn, bản, ấp và đường liên thôn, bản, ấp được cứng hóa và bảo trì hàng năm. Tất cả đều có các hạng mục cần thiết (biển báo, biển chỉ dẫn, chiếu sáng, gờ giảm tốc, cây xanh…).
Các điểm công cộng được lắp đặt các dụng cụ thể dục thể thao ngoài trời. Các loại hình hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao được tổ chức hoạt động thường xuyên.
Điểm phục vụ bưu chính đáp ứng cung cấp dịch vụ công trực tuyến cho người dân. Tỷ lệ lớn thuê bao sử dụng điện thoại thông minh.
Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, điều hành phục vụ đời sống kinh tế - xã hội và tổ chức lấy ý kiến sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng nông thôn mới.
Ứng dụng chuyển đổi số để thực hiện truy xuất nguồn gốc các sản phẩm chủ lực của xã. Triển khai quảng bá hình ảnh điểm du lịch của xã thông qua ứng dụng Internet, mạng xã hội. Phát triển thành công các mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp.
Xã đã triển khai hệ thống Một cửa thông minh, ứng dụng chính quyền số với việc sử dụng chữ ký số; hệ thống quản lý văn bản và điều hành; tiếp nhận và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính trên hệ thống Một cửa điện tử; thiết lập kênh truyền thông, giao tiếp giữa UBND xã và người dân; hệ thống giám sát, điều hành thông minh cấp xã.
Tất cả các bài phát thanh, tuyên truyền của địa phương đều được áp dụng công nghệ chuyển văn bản giấy thành giọng nói thông qua nền tảng trí tuệ nhân tạo AI, chuyển file để phát trên hệ thống; chất lượng bài tuyên truyền ngày càng được nâng cao, hiệu quả tốt hơn.
Việc phát triển thương mại điện tử, triển khai thanh toán điện tử trong nhân dân cũng được đẩy mạnh. Các hộ kinh doanh, buôn bán nhỏ lẻ hay bán rau ngoài chợ đã bắt đầu sử dụng mã QR code để thanh toán không dùng tiền mặt.
Ông Vi Văn Chiến (60 tuổi) bắt đầu làm quen với việc thanh toán qua app khi đi mua hàng. Mặc dù mới sử dụng nhưng thao tác của ông khá thành thục. “Tôi thấy thanh toán theo hình thức này rất tiện, mua một yến gạo hay mớ rau, chỉ cần giơ điện thoại quét là xong”, ông nói.
Các lĩnh vực y tế, giáo dục, an ninh… cũng được số hóa. Nhằm giảm thiểu các trường hợp vi phạm pháp luật, góp phần hoàn thành tiêu chí 19 về an ninh trật tự trong xây dựng nông thôn mới, xã đã huy động nhân dân triển khai lắp đặt hệ thống cột đèn đường chiếu sáng và camera an ninh tại trụ sở UBND xã và các tuyến đường chính, đường liên thôn, liên xã.
Tất cả dữ liệu hình ảnh từ các mắt camera thu được sẽ truyền về hệ thống điều hành của Công an xã, hình ảnh phát qua màn hình tivi lớn để thuận tiện quan sát tình hình an ninh trật tự. Dữ liệu được lưu giữ 2 tháng trên hệ thống.
“Việc lắp đặt hệ thống đèn đường và camera giám sát an ninh trên địa bàn giúp bà con đi lại vào ban đêm sẽ an toàn hơn, đồng thời tăng hiệu quả phòng ngừa và đấu tranh với các loại tội phạm. Tác động trực tiếp tới nhận thức của người dân, giúp nhân dân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, hạn chế các vi phạm”, anh Nguyễn Văn Kiên, khu 10 xã Đông Thành cho biết.
Thời gian tới, xã dự kiến nghiên cứu, triển khai phần mềm khu dân cư thông minh tạo ra kết nối giữa các hộ gia đình với nhau thông qua mạng Internet. Mỗi hộ gia đình được gắn 01 mã QR định vị vị trí của hộ, cập nhập các thông tin cơ bản về nhà ở, vườn hộ, công trình chăn nuôi, xử lý nước thải, phân loại rác thải, thu nhập, bảo hiểm y tế. Từ đó kết nối trực tiếp đến thôn, xã cũng như tạo ra một mô hình cộng đồng cùng giám sát.
Khu dân cư thông minh với bản chất mục tiêu không chỉ ứng dụng khoa học công nghệ thông minh vào xây dựng nông thôn mới mà còn để người dân thay đổi nhận thức, tiếp cận với chuyển đổi số để cuộc sống ngày càng văn minh, hiện đại.
Ngoài ra, xã sẽ triển khai ứng dụng bật/tắt hệ thống chiếu sáng, hệ thống phát thanh và tưới cây tự động (hàng rào xanh trục thôn) qua điện thoại. Việc này không chỉ giảm thời gian, công sức cho cán bộ thôn mà hơn hết là hình thành việc ứng dụng công nghệ cao vào điều hành, quản lý từ cấp thôn, từng bước tham gia vào quá trình chuyển đổi số