Có lẽ thuốc kháng sinh là loại thuốc quan trọng nhất vì mọi người đều cần đến nó. Tuy nhiên, rất nhiều người đã sử dụng không đúng cách nên không mang lại hiệu quả mong muốn.
Tiến sĩ Zelalem Temesgen, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại bệnh viện Mayo ở Rochester đã đưa ra những chỉ dẫn để giúp các bác sĩ cũng như những người dân biết khi nào cần sử dụng kháng sinh, khi nào không và dùng như thế nào cho đúng.
Ba chuyên gia bệnh truyền nhiễm, Surbhi Leekha, thuộc Đại học Maryland, Christine L. Terrell và Randall S. Edson, thuộc bệnh viện Mayo, khuyến cáo không nên coi kháng sinh như là loại thuốc chữa bách bệnh. Thay vào đó, cần phải quan tâm đến từng đối tượng người bệnh cụ thể để quyết định có nên sử dụng thuốc kháng sinh hay không và dùng như thế nào:
Với người mắc bệnh gan và thận: Gan và thận đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Ở những bệnh nhân mắc bệnh gan và thận, hai cơ quan này làm việc không tốt sẽ dẫn đến tích tụ chất kháng sinh, gây độc hại cho máu.
Người già: Lứa tuổi cũng ảnh hưởng tới sự lựa chọn thuốc kháng sinh, do có sự thay đổi về kích thước cơ thể và chức năng của thận. Phẫu thuật có thể che giấu tuổi tác của bạn nhưng không thể che giấu được thuốc kháng sinh. Ở người cao tuổi thận yếu hơn nên cần dùng liều lượng kháng sinh thấp hơn.
Phụ nữ mang thai và cho con bú: Một số thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng không tốt đến em bé. Trong ba tháng đầu của thời kỳ mang thai, nếu sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên trong ba tháng cuối, thuốc được loại bỏ khỏi cơ thể nhanh hơn nên bạn có thể sử dụng liều cao hơn.
Người dị ứng với thuốc kháng sinh: Khi nghi ngờ bị dị ứng do một loại thuốc kháng sinh, các bác sĩ nên tiến hành một thử nghiệm trên da để xác định loại thuốc kháng sinh này có phù hợp hay không. Theo Tiến sĩ Adson, trong trường hợp này chúng ta nên sử dụng thuốc kháng sinh với liều lượng tăng dần dần.
Mới dùng thuốc kháng sinh: Hãy cho bác sĩ biết lần gần đây nhất bạn dùng thuốc kháng sinh là khi nào. Nếu đã sử dụng trong ba tháng mà bệnh vẫn phát triển thì có thể vi trùng gây bệnh đã kháng thuốc và bạn sẽ phải dùng một loại thuốc kháng sinh mới để điều trị.
Đặc tính di truyền: Một số người từ khi sinh ra đã không chịu được một số thuốc kháng sinh nhất định. Chẳng hạn, nhiều người, đặc biệt những người da đen trong cơ thể thiếu chất G6PD nên một số thuốc kháng sinh có thể phá hủy tế bào máu. Vì vậy, trước khi quyết định sử dụng thuốc kháng sinh nên kiểm tra xem người bệnh có bị thiếu chất G6PD hay không.
Tiến sĩ Edson cho biết nhiều người lạm dụng thuốc kháng sinh, sử dụng nó quá thường xuyên ngay cả khi mắc các bệnh không do vi khuẩn. Trong trường hợp này, thuốc kháng sinh không những không có lợi mà còn có hại.
Các bác sĩ cũng khuyên mọi người nên dùng thuốc kháng sinh phổ hẹp (thuốc dành cho những bệnh cụ thể) thay cho thuốc kháng sinh phổ rộng (dùng chung cho nhiều bệnh gây nên bởi một số vi khuẩn) để giảm nguy cơ kháng thuốc.
Nguyễn Văn Tây
Tiến sĩ Zelalem Temesgen, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại bệnh viện Mayo ở Rochester đã đưa ra những chỉ dẫn để giúp các bác sĩ cũng như những người dân biết khi nào cần sử dụng kháng sinh, khi nào không và dùng như thế nào cho đúng.
|
| Có rất nhiều điểm cần lưu ý khi sử dụng thuốc kháng sinh. |
Ba chuyên gia bệnh truyền nhiễm, Surbhi Leekha, thuộc Đại học Maryland, Christine L. Terrell và Randall S. Edson, thuộc bệnh viện Mayo, khuyến cáo không nên coi kháng sinh như là loại thuốc chữa bách bệnh. Thay vào đó, cần phải quan tâm đến từng đối tượng người bệnh cụ thể để quyết định có nên sử dụng thuốc kháng sinh hay không và dùng như thế nào:
Với người mắc bệnh gan và thận: Gan và thận đào thải các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Ở những bệnh nhân mắc bệnh gan và thận, hai cơ quan này làm việc không tốt sẽ dẫn đến tích tụ chất kháng sinh, gây độc hại cho máu.
Người già: Lứa tuổi cũng ảnh hưởng tới sự lựa chọn thuốc kháng sinh, do có sự thay đổi về kích thước cơ thể và chức năng của thận. Phẫu thuật có thể che giấu tuổi tác của bạn nhưng không thể che giấu được thuốc kháng sinh. Ở người cao tuổi thận yếu hơn nên cần dùng liều lượng kháng sinh thấp hơn.
Phụ nữ mang thai và cho con bú: Một số thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng không tốt đến em bé. Trong ba tháng đầu của thời kỳ mang thai, nếu sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây dị tật bẩm sinh. Tuy nhiên trong ba tháng cuối, thuốc được loại bỏ khỏi cơ thể nhanh hơn nên bạn có thể sử dụng liều cao hơn.
Người dị ứng với thuốc kháng sinh: Khi nghi ngờ bị dị ứng do một loại thuốc kháng sinh, các bác sĩ nên tiến hành một thử nghiệm trên da để xác định loại thuốc kháng sinh này có phù hợp hay không. Theo Tiến sĩ Adson, trong trường hợp này chúng ta nên sử dụng thuốc kháng sinh với liều lượng tăng dần dần.
Mới dùng thuốc kháng sinh: Hãy cho bác sĩ biết lần gần đây nhất bạn dùng thuốc kháng sinh là khi nào. Nếu đã sử dụng trong ba tháng mà bệnh vẫn phát triển thì có thể vi trùng gây bệnh đã kháng thuốc và bạn sẽ phải dùng một loại thuốc kháng sinh mới để điều trị.
Đặc tính di truyền: Một số người từ khi sinh ra đã không chịu được một số thuốc kháng sinh nhất định. Chẳng hạn, nhiều người, đặc biệt những người da đen trong cơ thể thiếu chất G6PD nên một số thuốc kháng sinh có thể phá hủy tế bào máu. Vì vậy, trước khi quyết định sử dụng thuốc kháng sinh nên kiểm tra xem người bệnh có bị thiếu chất G6PD hay không.
Tiến sĩ Edson cho biết nhiều người lạm dụng thuốc kháng sinh, sử dụng nó quá thường xuyên ngay cả khi mắc các bệnh không do vi khuẩn. Trong trường hợp này, thuốc kháng sinh không những không có lợi mà còn có hại.
Các bác sĩ cũng khuyên mọi người nên dùng thuốc kháng sinh phổ hẹp (thuốc dành cho những bệnh cụ thể) thay cho thuốc kháng sinh phổ rộng (dùng chung cho nhiều bệnh gây nên bởi một số vi khuẩn) để giảm nguy cơ kháng thuốc.
Nguyễn Văn Tây
.svg){kind=icon}
