Gạo VN lao đao vì tin đồn nhảm và đầu cơ

Trước tình trạng xáo trộn về giá trên thị trường gạo tháng 8, Bộ Công Thương đã có cuộc họp báo lý giải tình hình này vào chiều 24/8.

Chủ tịch Hiệp hội lương thực, ông Trương Thanh Phong cho biết, nhiều tin đồn bỗng xuất hiện trên thị trường như việc Việt Nam đã ký thêm 500.000 tấn xuất khẩu gạo sang Indonesia và Malaysia. Trên thực tế, chưa có hợp đồng mới ký thêm.

Tin đồn này đã làm gia tăng tình trạng đầu cơ gạo trong nước lớn. Những người kinh doanh ngành khác cũng chuyển sang đầu cơ cả gạo. Rốt cục, giới đầu cơ kích giá, nhà máy cũng không bán và chờ giá.

Chủ trì họp báo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Thành Biên chia sẻ: “Có nhiều vị giám đốc các công ty còn nhận được những tin nhắn thẳng vào máy điện thoại di động về thông tin Việt Nam ký nhiều hợp đồng với Indonesia, Malaysia. Thậm chí, các tin nhắn này còn cho biết cả giá cả ký hợp đồng mà thực tế, không có giá đó.

Đây hoàn toàn là tin đồn nhảm song đã gây hoang mang cho các doanh nghiệp khiến các đơn vị vốn đã ký hợp đồng, đổ xô đi mua gạo khiến cho giá gạo tháng 8 tăng.”

“Như vậy, thị trường tháng 8 không hề có chuyện sốt gạo như năm 2008”, ông Biên khẳng định.

Tuy nhiên, hậu quả bắt đầu từ tin đồn nhảm trên là Việt Nam đã mất hợp đồng 300.000 tấn gạo đáng ra ký được với Indonesia.

“Giá nội địa tăng quá cao so mặt bằng chung, đưa giá gạo xuất khẩu lên tới 560 USD/tấn, cao hơn gạo Thái Lan từ 25- 30 USD/tấn.  Cuối cùng, Indonesia đã chuyển qua mua gạo Thái Lan”, ông Phong nuối tiếc.

Vị lãnh đạo Hiệp hội lương thực này cho biết, tại thị trường trong nước, giá gạo trung bình đạt khoảng 11.500 đồng/kg, giá lúa khô từ 6.900 đồng đến 7.000 đồng/kg, tăng hơn khoảng 400 đồng so với đầu tháng. Việc tăng giá đột biến này có thể giúp được người nông dân được lợi nhưng ảnh hưởng lớn tới người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, một số yếu tố khách quan từ thị trường bên ngoài cũng được lãnh đạo bộ Công Thương lưu ý. Đó là chính sách thay đổi tư nhân hóa việc nhập khẩu gạo của Philipines trong khi đây là thị trường xuất khẩu chính của gạo Việt Nam.

Chính phủ  Thái Lan sẽ hỗ trợ giá mua lúa gần 50% áp dụng từ tháng 11 nên nhà xay xát, thương lái Thái Lan cũng dự trữ gạo. Tất cả yếu tố này đã góp phần gây giá tăng đột biến.

Dự báo, giá gạo của Thái dự báo là 650 USD/ tấn, riêng giá gạo Ấn Độ còn phải phụ thuộc vào việc nước này sẽ xuất khẩu bớt lượng gạo tồn 62 triệu tấn. Từ tháng 10 trở đi, có thêm Myanmar và Pakistan tham gia thị trường gạo thế giới.

Thị trường chính của Việt Nam là Philippines hiện chưa có nhu cầu thêm, với Indonesia, Việt Nam đã kí 1,1 triệu tấn gạo, cơ bản đủ lượng hàng. Malayasia cũng tháng 12 mới có thể ký được. Châu Phi có thể vì giá cao quá chưa mua nổi gạo Việt Nam.

Theo phân tích của Hiệp hội Lương thực, nhu cầu nhập gạo vào các tháng cuối năm vẫn có, giá gạo còn tăng nhưng không đột biến như 2008. Ông Phong khuyến cáo, các doanh nghiệp cần có tồn kho mới nên ký hợp đồng và có dự trữ lưu lưu thông để đảm bảo thị trường trong nước.

Tính tới ngày 23/8, cả nước đã xuất khẩu được 4,98 triệu tấn gạo, đạt giá trị kim ngạch 2,361 tỷ USD, tăng tới 11% về lượng và tăng tới 22% về giá.  Đây là mức tăng đồng thời cả về giá và lượng cao nhất từ trước tới nay.

Đến nay, các doanh nghiệp đã ký hợp đồng đạt tới sản lượng 6, 37 triệu tấn, so cùng kỳ tăng gần 10%.

Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên nhấn mạnh thêm: “Lượng gạo trong nước không những đảm bảo cho hợp đồng xuất khẩu, thương mại mà còn đảm bảo đủ gối đầu cho cả hợp đồng xuất gạo đầu năm 2012.”

Theo ông Phan Văn Chinh, Vụ trưởng Vụ Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, theo Nghị định 109 về kinh doanh xuất khẩu gạo, đến giờ đã cấp giấy phép kinh doanh xuất khẩu gạo cho 61/87 doanh nghiệp đủ điều kiện, chiếm  chiếm 80% thị phần xuất khẩu gạo VN.

Việc điều hành sẽ linh hoạt để làm sao không duy trì mặt bằng giá thấp với nông dân và tạo giá cao với nhà xuất khẩu. Từ năm 2011 trở đi, nông dân phải được hưởng đầu tiên chứ không chuyện giữ giá trong nước, giữ giá xuất khẩu cao.

Phạm Huyền