- 4 giáo sư danh tiếng giới triết học đã nhận được những bưu kiện đầy phân bên trong và cả 4 đều có một mối liên hệ chung.

Khi Sally Haslanger – một giáo sư triết học nữ quyền nổi tiếng ở MIT – trở về văn phòng của mình ở Cambridge hồi tháng 8 sau một mùa hè ở nước ngoài, bà thấy một bao thư lộm cộm không có địa chỉ người gửi đang đợi mình.

Bà vừa mở bưu kiện vừa phân loại thư rác. Bà thò tay vào bên trong phong bì để xem có gì bên trong. “Lúc đó tôi nghĩ, ‘chết tiệt’. Nó là phân. Tôi là một trong số những người nhận được bưu kiện đầy phân bên trong!” – bà nói.

Các thành viên trong nhóm An toàn và Sức khỏe Môi trường của MIT xác nhận rằng chất nhầy họ nhận được là phân – theo một báo cáo của đội ngũ an ninh trường. Tuy nhiên, Haslanger không cảm thấy xấu hổ trước thực tế là một nhà triết học danh tiếng như bà lại nhận được một bưu kiện đầy phân. Bởi vì có tới 3 nhà triết học khác cũng nhận được thứ tương tự vào mùa hè năm ngoái.

{keywords}

Hồi tháng 7, Carrie Ichikawa Jenkins – một giáo sư triết học của ĐH British Columbia đã gửi email cho giáo sư Haslanger – cũng là bạn của bà – nói rằng bà vừa nhận được phân trong bao thư và kẻ gửi đi miêu tả nó một cách trừu tượng trong phần mô tả là “tác phẩm điêu khắc dạng bọt”.

Cũng trong tháng đó, J.David Velleman – một giáo sư triết học ở ĐH New York cũng thọc tay vào một chiếc phong bao đầy phân được gửi tới văn phòng ông.

Sau khi câu chuyện này được đăng tải, một giáo sư triết học thứ tư là Carolyn Jennings đã email cho tờ BuzzFeed những bức ảnh chụp bưu kiện đầy phân mà bà nhận được hồi tháng 7.

Tất cả 4 giáo sư triết học này đều tham gia vào một cuộc tranh luận học thuật hồi năm 2014 mà họ đánh giá là một sự lạm dụng quyền lực trong giới triết học. Và sau đó họ nói rằng ai đó đang gửi phân cho họ nhằm bắt họ im miệng.

Câu hỏi là, ai, và tại sao?

Những gói bưu kiện của Jenning, Haslanger và Velleman đều được dán tem nhưng đều không có địa chỉ người gửi hay dấu bưu điện. Tuy nhiên, trong bưu kiện của giáo sư Jenkin có một dấu vết dẫn đến Dịch vụ Bưu chính Hoa Kỳ ở Chicago.

Brian Leiter – một triết gia, giáo sư luật nổi tiếng của ĐH Chicago là đồng nghiệp và cũng là người đã có cuộc tranh cãi quyết liệt với cả 4 nạn nhân cách đây 2 năm. Địa chỉ nơi gửi đi là một chữ số từ văn phòng của Leiter ở ĐH Chicago, và người gửi được ghi là Peter Aduren – một bút danh mà một số người cho là được sử dụng bởi Leiter.

Tuy nhiên, Leiter khẳng định mình không gửi phân cho bất cứ ai.

“Tôi không thể hiểu tại sao lại có những kẻ điên rồ làm những việc điên rồ như gửi phân cho người khác” – ông viết qua email.

Leiter là một blogger chuyên nghiệp có sức viết rất “khỏe”. Ông có nhiều kẻ chỉ trích ẩn nấp trong các cộng đồng học thuật online, đặc biệt là những người từng tốt nghiệp trường luật. Ông cho rằng một trong số đó có thể đã chọn cuộc tranh cãi về triết học hồi năm 2014 và quyết định rằng đây là một cách tốt để đổ vấy cho ông.

“Mục đích là gây rắc rối cho tôi, chứ không phải là cho những người nhận bưu kiện kia” – ông nói.

Cả 4 người nhận đều cho rằng những bưu kiện nhằm mục đích đe dọa họ.

“Đây không phải một trò đùa cho vui, mà là một hành động thù địch nghiêm túc” – giáo sư Haslanger nói. “Những hành động như thế này rõ ràng là nhằm đe dọa và bắt chúng tôi im lặng”.

Trong vài năm gần đầy, các giáo sư triết học đã nỗ lực cải thiện cái mà một số người cho là sự thống trị của đàn ông da trắng trong môi trường làm việc. Các nghiên cứu cho thấy phụ nữ và những người tới từ các dân tộc thiểu số đang phải đối mặt với sự phân biệt đối xử và gặp khó khăn để thành công ở lĩnh vực này. (Giáo sư Haslanger đang nghiên cứu về chủ đề này).

Một trong những người quyền lực nhất trong giới triết học là Leiter – người đã thành lập Báo cáo triết học Gourmet vào năm 1989 – một bảng xếp hạng các chương trình Tiến sĩ triết học có tầm ảnh hưởng lớn mà tờ New York Times từng gọi là “Kinh Thánh cho các nghiên cứu sinh Tiến sĩ tương lai”.

Leiter và báo cáo của ông làm dấy lên nhiều tranh cãi trong vài thập kỷ qua, nhưng cao trào là cuộc tranh cãi mà Leiter cảm thấy bị tấn công cá nhân trong một bài viết blog mà giáo sư Jenkins đã viết. Trong đó, bà cam kết sẽ đối xử với các triết gia khác bằng sự tôn trọng, đặc biệt là những người có thâm niên ít hơn hoặc “dễ tổn thương” hơn.

Jenkins và Leiter chưa từng gặp nhau. Bài đăng trên blog của bà cũng không nêu tên Leiter hay Báo cáo Triết học Gourmet, nhưng Leiter đã email cho Jenkins để chế giễu bài viết của bà và buộc tội bà đã nhắm đến ông. Leiter cũng dùng một số từ ngữ thô tục khác để nói về Jenkins. Ông cho rằng bài viết của bà đang đe dọa và nói xấu ông. Hồi đầu tháng 9, hàng trăm triết gia đã ký một cam kết sẽ không tình nguyện cung cấp tư liệu cho Báo cáo Triết học Gourmet “dưới sự kiểm soát của Brian Leiter”.

“Những ảnh hưởng của việc này đối với giáo sư Jenkins kể từ hồi tháng 7 là rất nghiêm trọng. Nó ảnh hưởng tới sức khỏe của bà, khả năng làm việc của bà và khả năng đóng góp của bà cho những bài thuyết trình công khai như một thành viên của giới triết học” – cam kết này viết. “Chúng tôi thấy những gì xảy ra với đồng nghiệp của chúng tôi là không thể chấp nhận được, và chúng tôi không muốn tự nguyện giúp đỡ để giáo sư Leiter có thêm sức mạnh làm việc đó”.

Giáo sư Haslanger và David Velleman cũng công khai những tuyên bố đầy lo ngại của mình, trong đó có những email mà ông Leiter đã gửi cho bà Jenkins và những người phụ nữ khác với nội dung mà họ cảm thấy chứa đầy “những đe dọa nghiêm trọng nhằm mục đích bịt miệng những người nhận bưu kiện”.

Ngay sau đó, ông Leiter đồng ý không tham gia vào việc biên tập báo cáo Gourmet. Ông cũng thuê một luật sư vì ông tin rằng có những “phát biểu sai sự thật” trong cam kết hồi tháng 9 của giới triết gia. Ông chưa bao giờ đệ đơn kiện, mặc dù mùa hè năm nay, ông đã đăng tải một loạt những email của bà Jenkins lên blog.

Giới triết học gần đây đã trải qua một sự thay đổi lớn trong việc “từ chối phục tùng sự lạm dụng quyền lực trong giới triết học” và “tìm cách ủng hộ thay vì im lặng” – theo một bài viết đăng trên tờ tin tức triết học Daily Nous. Một loạt những bê bối lạm dụng tình dục ở các khoa triết học trên khắp nước Mỹ là động lực mạnh mẽ hơn cho những thay đổi.

Tuy nhiên, vụ gửi phân ẩn danh này đã nói rõ ra rằng vẫn còn “một vấn đề về kỷ luật”. “Độc hại” không còn là một thuật ngữ ẩn dụ nữa – bà Jennifer Saul, giáo sư khoa triết học, ĐH Sheffield, biên tập viên blog “What Is It Like to Be a Woman in Philosophy” nhận định.

“Tôi nghĩ rằng, điều này cho thấy sự cấp bách của một chiến dịch phát triển để cải thiện lĩnh vực của chúng tôi” – bà viết trong một email.

Mặc dù không thể biết ai là người gửi các bưu kiện, nhưng “dường như chúng ta biết tại sao” – bà nói và đưa dẫn chứng: những người nhận bưu kiện có cùng một điểm chung là chỉ trích những email của Leiter. (Ông Leiter cũng từng viết trong một email là những giáo sư này có điểm chung là “vai trò của họ trong việc khơi mào một cuộc tấn công nhằm vào tôi ở thời điểm mà ấn bản mới nhất của báo cáo triết học của tôi chuẩn bị ra mắt vào mùa thu năm 2014”)

Mặc dù Haslanger, Velleman và Jennings đã thông báo với đội ngũ an ninh của trường, còn bà Jenkins thì báo cáo với cảnh sát, nhưng các nhà chức trách dường như không quan tâm đến việc điều tra cho lắm – các giáo sư cho hay.

Bà Haslanger đã giữ lại chiếc phong bì đầy phân với hi vọng tìm ra hung thủ. Tuy nhiên, hai cơ sở chuyên phân tích DNA của phân đã nói với BuzzFeed rằng có thể mẫu phân đã quá cũ và quá ô nhiễm để có thể kiểm tra.

Mặc dù sự việc có vẻ giống như một trò đùa, nhưng cũng rất đáng sợ.

“Với tôi, nó giống như là được gửi bởi ai đó có ý định cá nhân chống lại Carrie” – chồng bà Haslanger – ông Janathan Jenkins Ichikawa chia sẻ. “Ai đó đã gửi phân tới văn phòng cô ấy. Tôi không thể tưởng tượng được bất cứ lý do gì để phải làm việc đó ngoài việc gây tổn thương và đe dọa”.

Nguyễn Thảo (Theo Buzz Feed)