Hà Nội công bố nguyên nhân vụ cháy nhà máy Rạng Đông

Trưởng Ban Tuyên giáo Thành uỷ Nguyễn Văn Phong kết luận cuộc họp.

Ông trao đổi với báo chí: Các đồng chí có thông tin là không thấy lãnh đạo TP đâu. Tôi xin báo cáo, chỉ đạo trực tiếp đêm hôm đó để chữa cháy là Phó chủ tịch TP Nguyễn Văn Sửu. Ngay sau đó, xác định tính chất của vụ cháy, HN đã phối hợp với cơ quan chức năng, trong đó có Bộ TN&MT để thực hiện các giải pháp, trong đó có đánh giá các tác động của môi trường để đưa ra khuyến cáo cũng như hướng để xử lý khắc phục.

Đồng thời đã chủ động cung cấp thông tin cho nhân dân qua cổng TTĐT quận Thanh Xuân, các cơ quan báo chí của TP, khuyến cáo về môi trường xung quanh.

Trưởng Ban Tuyên giáo Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Văn Phong. Ảnh: Trần Thường

Thường trực Thành uỷ đã họp và cho đến nay đã có 2 lần và có 3 văn bản chỉ đạo đối với Ban cán sự đảng UBND TP, với quận Thanh Xuân và các cơ quan chức năng của TP, trong đó tập trung vào việc sớm khắc phục thiệt hại, ổn định kịp thời cuộc sống người dân, thăm khám sức khoẻ, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực của môi trường...

Có đồng chí nói không thấy lãnh đạo TP. Xin thưa, đồng chí uỷ viên thường vụ, Chủ tịch UB MTTQ TP đã xuống làm việc với 2 phường, đã xuống thăm hỏi tặng quà, đồng thời nắm tâm tư nguyện vọng của người dân. Đồng chí uỷ viên thường vụ, Trưởng ban Dân vận Thành uỷ cũng đã xuống làm việc với các cơ quan y tế, trường học để thăm hỏi, nắm tâm tư nguyện vọng của người dân.

Tất cả các thông tin đó đều được báo cáo lãnh đạo TP để có chỉ đạo. Chính vì vậy, trong chỉ đạo xuyên suốt của TP từ khi xảy ra vụ cháy đến hôm nay, tất cả đều tập trung vào quan tâm chăm lo, hỗ trợ đời sống người dân bằng việc làm rất cụ thể.

Về việc di dời nhà máy, trong kết luận của Chủ tịch UBND TP ở cuộc họp ngày 5/9 đã yêu cầu nhà máy di dời theo quyết định của Thủ tướng. Các nhà máy khác, TP cũng đã có chỉ đạo rà soát các cơ sở có sử dụng hóa chất, đặc biệt hóa chất độc hại, đề nghị các cơ quan chức năng, cảnh sát PCCC có các giải pháp đánh giá và tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm đối với các cơ sở vi phạm.

Về trách nhiệm bồi thường của nhà máy, sau khi có kết quả điều tra xác định nguyên nhân, không phải do yếu tố con người, trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Cuộc họp báo kết thúc lúc 17h.

Chủ tịch phường Hạ Đình Thái Minh Tuấn cho biết, ngày 29/8, UBND phường ký thông báo 112 về việc xử lý môi trường sau vụ cháy. Thông báo do Phó chủ tịch phường Trần Thị Nhiên ký. Cùng ngày, UBND phường cũng ban hành quyết định 338 về việc thu hồi thông báo với lý do thông báo số 112 không đúng thẩm quyền và chưa đủ cơ sở.

Chủ tịch UBND phường Hạ Đình Thái Minh Tuấn. Ảnh: Trần Thường

Theo ông, vụ cháy thuộc địa giới hành chính của phường Thanh Xuân Trung, vì lẽ đó UB phường đã thông báo cảnh báo có nội dung liên quan đến địa giới hành chính các phường là không đúng thẩm quyền.

Thời điểm ban hành thông báo là 1 ngày sau khi xảy ra sự cố cháy. Sự cố cháy xảy ra ngày 28/8, đến ngày 29 phường đã ra thông báo số 112, tại thời điểm này chưa có kết luận chính thức của các cơ quan có thẩm quyền về mức độ ô nhiễm môi trường.

Về một số nội dung của thông báo, tại thời điểm thông báo số 112, UB phường chưa có cơ sở khoa học để khuyến cáo người dân, cụ thể là không sử dụng thực phẩm, hoa quả, trái cây… được nuôi trồng trong vòng bán kính 1km từ tâm đám cháy trong thời hạn 21 ngày… Nội dung của UB phường có ảnh hưởng rất lớn tới đời sống kinh doanh, sinh hoạt của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và nhân dân phường cũng như địa bàn 8 phường xung quanh.

Việc thông báo sơ tán dân sẽ gây hoang mang và nếu thực hiện sơ tán thì không chỉ đối tượng là người già, trẻ em. Cơ sở sơ tán, kế hoạch cũng như địa điểm sơ tán, cơ quan tổ chức sơ tán… đây là những vấn đề đặt ra sau thông báo số 112 của UB phường.
Từ những nội dung trên, Chủ tịch phường đã ký quyết định để thu hồi thông báo số 112.

"Chúng tôi không nhận bất kỳ văn bản nào của quận yêu cầu kỷ luật cũng như kiểm điểm cán bộ", ông Tuấn khẳng định.

Đến nay, trên phường Hạ Đình có 5.690 hộ và hơn 18.000 khẩu, theo số liệu đến hôm nay thì đang vắng 15 hộ, 41 nhân khẩu.

Chánh Văn phòng UBND quận Thanh Xuân Vương Thị Vân Khánh cho hay:

Thứ nhất, UBND quận thực hiện nghiêm việc duy trì báo cáo thông tin đầy đủ với Thường trực Thành ủy, UBND TP, các sở ban ngành. Chúng tôi đã ban hành 8 văn bản chỉ đạo các phòng ban chuyên môn của quận. Lãnh đạo UBND quận thường xuyên xin ý kiến của TP, hàng ngày quận báo cáo vào 17h.

Thứ 2, cung cấp thông tin báo chí trên cổng TTĐT quận, ngay ngày 30/8 đã có những thông tin và cập nhật cả giờ. 

Chánh Văn phòng UBND quận Thanh Xuân Vương Thị Vân Khánh. Ảnh: Trần Thường

Thứ 3, công tác tuyên truyền thông qua cổng TTĐT quận, cổng TTĐT của 11 phường và đặc biệt 2 phường Thanh Xuân Trung, Hạ Đình thường xuyên cập nhật chỉ đạo của TP thông qua các đoàn thể, hội cho người dân. Tổ chức 2 hội nghị tuyên truyền hướng dẫn cho người dân để phòng ngừa, giảm thiểu tác động ảnh hưởng đến sức khỏe người và môi trường sống. Thông tin đến giáo viên, phụ huynh qua tin nhắn về lịch khám sức khỏe.

Tuyên truyền qua fanpage của quận, "Thanh Xuân mãi mãi Thanh Xuân", có cập nhật đầy đủ thông tin chỉ đạo của TP. Đây là kênh tiếp cận nhanh tới người dân và hệ thống chính trị.

Về văn bản của UBND phường Hạ Đình khuyến cáo sau vụ cháy, UBND quận Thanh Xuân không yêu cầu UBND phường thu hồi văn bản này. Một số báo nói kiểm điểm cán bộ nhưng đến nay quận không có thông tin nào liên quan đến nội dung này, không có văn bản yêu cầu nội dung này.

Thượng tá Nguyễn Xuân Trường, Phó trưởng Phòng cảnh sát điều tra, Công an TP Hà Nội nhấn mạnh: Vụ cháy không có sự tác động của con người mà do sự cố điện của hệ thống đèn Led, từ sự cố này xảy ra làm cháy các chi tiết bên trong bóng đèn, dẫn tới cháy lan ra xung quanh, dẫn đến vụ cháy. 

Thượng tá Nguyễn Xuân Trường. Ảnh: Trần Thường

Về phía cơ quan điều tra, chúng tôi đã trưng cầu cơ quan giám định chuyên môn là Viện khoa học hình sự, Bộ Công an, ra bản kết luận giám định đã nêu rất rõ.

Tại sao lại công bố chậm? Cơ quan điều tra thông báo trước hết cho VKS, tiếp đó cho Chủ tịch TP và những nơi liên quan vụ cháy. Ngày 12 chúng tôi đã có kết luận giám định, ngày 13 chúng tôi có kết quả, hôm qua chúng tôi đã báo cáo với Thường trực Thành uỷ. Hôm nay được sự cho phép của các cơ quan chức năng, chúng tôi thông báo chính thức cho các cơ quan ngôn luận biết. Không có sự phá hoại trong việc này.

Phó giám đốc Sở Y tế HN Trần Thị Hà thông tin: Ngành y tế HN đã huy động toàn bộ nhân lực các BV hạng 1: Xanh Pôn, Thanh Nhàn, Hà Đông, Đống Đa, BV Quốc gia phối hợp với Viện sức khỏe nghề nghiệp môi trường Bộ Y tế gồm 14 bác sĩ và 16 điều dưỡng ứng trực tại các trạm y tế.

Phó giám đốc Sở Y tế HN Trần Thị Hà

Tổng số người dân được khám và tư vấn là 2.124 người, tổng số người được chuyển viện 1.040 người theo nguyện vọng người dân (chiếm 48,9%). 

Tổng số người nằm viện: 364/645 người đến khám (chiếm 56,4%), chưa phát hiện biểu hiện cấp tính bất thường.

Về công tác khám chữa cho học sinh và giáo viên các trường, khám trong 2 ngày 13-14/9. Nhân lực khám cũng là toàn bộ bác sĩ hạng 1 HN, hỗ trợ 3 đoàn, mỗi đoàn 10 bác sĩ chuyên khoa.

Tổng số 2.085 người, trong đó học sinh 1.987, giáo viên 98 người, chưa phát hiện biểu hiện cấp tính.

Kết quả xét nghiệm chuyên sâu: số mẫu máu nước tiểu 24h được Sở Y tế chuyển đến Viện sức khỏe nghề nghiệp môi trường là 483 mẫu, trong đó có 254 mẫu máu, 229 mẫu nước tiểu. Kết quả xét nghiệm trong máu, nước tiểu của toàn bộ mẫu được phân tích trong giới hạn cho phép, kết quả tham chiếu Tổ chức Y tế Thế giới.

Chi cục trưởng Chi cục môi trường (Sở TN&MT Hà Nội) Mai Trọng Thái cho biết, đến nay luôn đảm bảo việc thông tin chất lượng môi trường xung quanh đến người dân, đặc biệt trong vùng nhà máy xảy ra sự cố.

Chi cục trưởng Chi cục TN&MT Mai Trọng Thái. Ảnh: Trần Thường

Sở có trách nhiệm phối hợp với Bộ Tư lệnh Thủ đô, Binh chủng Hoá học, quận Thanh Xuân. Đến nay được các nhà khoa học, chuyên gia đánh giá, giám sát chặt chẽ công tác xử lý thu gom vận chuyển theo các quy định, quy trình và đảm bảo, sẽ công bố công khai. Viện Hàn lâm khoa học VN đang quan trắc, TP đã mời đơn vị có uy tín, đủ các phương tiện thiết bị quan trắc khách quan. Sở TN&MT khắc phục sự cố đến khi hoàn thành, đưa đến thông tin trung thực nhất.

Chuyển sang phần hỏi đáp

Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong nói, thông tin vụ cháy đã đưa rất nhiều. Khi có thông tin mới chúng tôi cung cấp cho nhà báo, còn vấn đề gì chưa rõ thì dành cho câu hỏi liên quan.

Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy Nguyễn Văn Phong

Trong báo cáo của TP, đây chưa phải là kết luận cuối cùng vì sau đây các công việc còn tiếp tục. Theo chỉ đạo của Thủ tướng, TP được giao phối hợp với Bộ TT&TT công bố chính thức toàn diện.

Các phóng viên đặt câu hỏi:

- Hơn 20 ngày xảy ra cháy thì TP mới cung cấp thông tin, TP khẳng định môi trường xung quanh vụ cháy đã an toàn chưa? Người dân đã có thể trở về nhà chưa? Sau cháy, phường Hạ Đình có văn bản cảnh báo nhưng quận Thanh Xuân đề nghị rút văn bản, Hà Nội có khẳng định tính kịp thời của văn bản đó không? Khu đất của Rạng Đông sau khi di dời sẽ thành chung cư, Hà Nội có ý kiến như thế nào?

- TP có thể nói mức độ ô nhiễm không khí và hướng khắc phục thế nào? Việc khám cho học sinh và giáo viên trong bán kính 500m thì có thể nói kỹ hơn kết quả?

- Qua vụ việc này thì Công an TP rút kinh nghiệm gì? Tiến độ khắc phục ô nhiễm kéo dài bao lâu?

- Công ty Rạng Đông có được mời đến cuộc họp báo này không? Công ty có cam kết bồi thường sự cố do vụ cháy gây ra không?

- Đến thời điểm hiện tại có lãnh đạo TP đến hiện trường và thăm hỏi người dân chưa? TP đánh giá ra sao việc người dân phải bỏ nhà vì sợ thuỷ ngân? Khu vực 500m thì đã tẩy độc được bao nhiêu %? Thời gian này người dân trong phạm vi đó phải làm gì để đảm bảo an toàn? TP nói gì về nghi vấn công ty tự gây cháy để xây nhà cao tầng?

- Các cơ quan tuyên truyền vào cuộc, xảy ra sự thiếu nhất quán trong công bố thông tin gây hoang mang dư luận, nguyên nhân tại đâu? Làm thế nào để TP khắc phục tình trạng này? TP đẩy nhanh tiến độ di dời công ty thế nào?

- Đề nghị TP cho biết đã chốt ngày cụ thể hoàn thành tiêu tẩy độc nhà kho chưa? Về trách nhiệm của công ty Rạng Đông, theo thông tin từ Bộ TN&MT thì công ty này có che giấu sử dụng thuỷ ngân lỏng, TP đã làm rõ trách nhiệm này chưa?

- Thông tin trong báo cáo Rạng Đông di dời theo quyết định năm 2015, quá trình di dời cụ thể như thế nào? Có bao nhiêu cơ sở, nhà máy nội thành HN đang ô nhiễm cần phải di dời, mặc dù đã có kế hoạch di dời, vấn đề vướng mắc ở đâu mà còn đến 186 cơ sở chưa di dời?

- Sau khi xảy ra cháy, cơ quan HN quan trắc môi trường, kết quả công bố ở đâu, kịp thời như thế nào, kênh chính thức nào; Người dân luôn cần câu trả lời có nguy cơ nhiễm độc hay không? HN đã khuyến cáo kịp thời hay chưa?

- Sau vụ cháy, thực tế người dân rời nhà, TP HN và lãnh đạo nào đứng ra trấn an, khuyến cáo người dân quay trở lại nhà hay chưa?

Đám cháy nhà kho công ty CP bóng đèn, phích nước Rạng Đông (số 87-89 phố Hạ Đình, Thanh Xuân Trung, Thanh Xuân, Hà Nội) bùng phát lúc 18h ngày 28/8, kéo dài suốt 5 tiếng.

Thiệt hại ban đầu khoảng 150 tỷ đồng, trong đó sản phẩm đèn huỳnh quang là 480.000 chiếc, đèn tròn 2 triệu chiếc và bóng đèn HQ compact 1,6 triệu chiếc.

Bộ đội Binh chủng Hóa học thu dọn hai tầng nhà kho, cho vật liệu vào bao tải để đưa lên xe của đơn vị môi trường chở đi tiêu huỷ. Ảnh: Trần Thường

Theo quan trắc của Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), lượng thủy ngân phát tán ra ngoài môi trường do vụ cháy từ 15,1 kg đến 27,2 kg, trong đó 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy có sử dụng thuỷ ngân lỏng có độc tính cao hơn viên amalgam.

Tính đến 17h hôm qua, các lực lượng của Bộ Tư lệnh Thủ đô, Binh chủng Hoá học, Urenco 10 đã tiến hành thu gom được 400 bao tải vật liệu đã bị cháy (khoảng 11,2 tấn) trên diện tích khoảng 650m2 mặt bằng nhà xưởng.

Công ty Urenco 10 đã vận chuyển được 3 xe sắt thép với khoảng 18,82 tấn và các loại bóng đèn, tro, xỉ khoảng 28,34 tấn. Tổ chức phun 4.600 lít dung dịch lên sắt, thép trước khi vận chuyển đến nơi quy định.

Thông tin về nguyên nhân vụ cháy, Chánh VP UBND TP Hà Nội Vũ Đăng Định cho biết, ngày 12/9, Viện khoa học hình sự - Bộ Công an có bản kết luận giám định kết luận nguyên nhân.

Chánh văn phòng UBND TP Vũ Đăng Định

Đó là do sự cố điện ở bảng mạch điện tử của bóng đèn chiếu sáng tại vị trí cách vách tôn phía Đông Bắc khoảng 7m, cách vách tôn phía phía Tây Bắc khoảng 3,4m bên trong tầng 2 của kho bán thành phẩm làm cháy các chi tiết bên trong của bóng đèn Led, sau đó cháy lan ra xung quanh, dẫn đến vụ cháy.

Ông Định thông tin, Sở TN&MT đã trưng cầu công ty độc lập tiến hành quan trắc, lấy mẫu phân tích môi trường không khí xung quanh trong vòng bán kính 200-500m.

Từ ngày 9/9-12/9, đã tiến hành lấy mẫu không khí xung quanh trong vòng 24h hằng ngày đối với 8 vị trí. Kết quả so sánh với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về một số chất độc hại trong không khí xung quanh, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về một số chất độc hại trong không khí xung quanh cho thấy các thông số NO2, SO2, CO đều nằm trong giới hạn cho phép, hàm lượng Hg (trung bình 24 giờ) trong không khí nằm dưới ngưỡng giới hạn QCVN cho phép.

Trong các ngày 13-14/9, đơn vị tiếp tục tiến hành lấy mẫu không khí xung quanh trong vòng 24 giờ hằng ngày đối với 3 vị trí. Kết quả phân tích so sánh với quy chuẩn kỹ quốc gia cho thấy các thông số NO2, SO2, CO đều nằm trong giới hạn cho phép, hàm lượng Hg (trung bình 24 giờ) trong không khí nằm dưới ngưỡng giới hạn cho phép.

Tính đến 3h sáng 16/9, các đơn vị đã vận chuyển 44,68 tấn rác thải nguy hại (tro xỉ của đèn và các sản phẩm đèn huỳnh quang, compact bị hư hại) về nhà máy xử lý rác thải nguy hại NEDO tại khu xử lý chất thải Nam Sơn để xử lý. Đã vận chuyển 19.44 tấn rác thải khác (sắt thép phế liệu) ra khỏi khu vực cháy của nhà máy. Việc thu gom vận chuyển rác thải sau vụ cháy sạch đến đâu được Bộ Tư lệnh Hoá học tiến hành tẩy độc ngay đến đó.

Tính đến ngày 16/9, Sở Y tế đã tư vấn và khám sức khoẻ miễn phí cho 2.124 người dân trong khu vực 500m và trực 24/24 tại 2 trạm y tế. Khám sức khoẻ miễn phí cho 1.987 các cháu nhà trẻ, mẫu giáo, các cô nuôi dạy trẻ tại các trường mầm non và học sinh, giáo viên tại các trường tiểu học, THCS trên địa bàn 2 phường Hạ Đình và Thanh Xuân Trung.

Qua quá trình tư vấn, khám sức khoẻ cho giáo viên, học sinh, người dân chưa phát hiện các biểu hiện cấp tính bất thường.

Kết quả xét nghiệm chuyên sâu của Viện Sức khoẻ nghề nghiệp và môi trường (Bộ Y tế) cho thấy: Số lượng mẫu máu và nước tiểu 24 giờ chuyển đến Viện Sức khoẻ nghề nghiệp và môi trường là 483 mẫu (tính đến ngày 16/9), trong đó 254 mẫu máu, 229 mẫu nước tiểu.

Kết quả xét nghiệm cho thấy thuỷ ngân trong máu và nước tiểu của toàn bộ mẫu được phân tích đều trong giới hạn cho phép và được tham chiếu theo hướng dẫn của tổ chức y tế thế giới.

Hương Quỳnh - Trần Thường