Hội nhập cộng đồng ASEAN: Nỗi lo SV Việt thất nghiệp

Khi Cộng đồng ASEAN đi vào hoạt động, việc tự do luân chuyển sẽ diễn ra trên 5 lĩnh vực: nguồn vốn, hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và lao động lành nghề. Nếu không được trang bị kỹ, sinh viên VN có thể sẽ thất nghiệp ngay trên sân nhà.

Bà Nguyễn Thị An Quyên, Giám đốc điều hành Học viện Anh ngữ EQuest

Bà Nguyễn Thị An Quyên, Giám đốc điều hành Học viện Anh ngữ EQuest - đơn vị có tới 12 năm kinh nghiệm về đào tạo - chia sẻ.

Khi cơ hội việc làm chia đều ở Cộng đồng ASEAN

- Theo bà, điểm mạnh và điểm yếu của sinh viên Việt Nam hiện nay là gì?

Tôi cho rằng điểm mạnh của sinh viên Việt Nam hiện nay là họ thông minh, có tham vọng, học nhanh và dễ thích nghi với môi trường làm việc nhiều thử thách. Tuy nhiên, một trong những điểm yếu quan trọng của một số bộ phận sinh viên hiện nay là ảo tưởng, cho là mình rất giỏi, tự tin thái quá. Phần nhiều khác thì chỉ có được kiến thức trên sách vở, chưa xác định được thực sự mình muốn gì do thiếu niềm đam mê học tập, tìm tòi, nghiên cứu. Họ cũng thiếu định hướng cần thiết (ngành nghề phù hợp, phương pháp học tập hiệu quả, hiểu rõ những kĩ năng, kiến thức cụ thể) để đáp ứng cầu về lao động trên thị trường.

Sinh viên tham gia khóa học TOEIC 3+ tại Học viện Anh ngữ EQuest

Thực tế là nhiều bạn sinh viên khi ra trường do trình độ ngoại ngữ còn hạn chế khiến họ bỏ lỡ nhiều cơ hội nghề nghiệp. Thiết nghĩ, việc các bạn yếu trình độ ngoại ngữ cũng như hạn chế kĩ năng xã hội không phải do bản thân các bạn đó kém hay không có năng lực mà do thực tế ở bậc đại học các bạn không được tư vấn, định hướng rõ ràng cũng như các bạn chưa thực sự chú trọng đến trình độ ngoại ngữ và kĩ năng xã hội.

- Việt Nam sẽ trở thành thành viên của Cộng đồng chung ASEAN vào cuối năm nay, khi đó lao động các nước sẽ dễ dàng di chuyển tự do tìm việc làm, bà có cho rằng sinh viên Việt Nam sau khi tốt nghiệp có thể làm việc và đủ sức cạnh tranh so với sinh viên các nước trong cộng đồng ASEAN hay không?

Khi Cộng đồng ASEAN đi vào hoạt động, cơ hội và thách thức sẽ chia đều cho 10 quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, nếu không nâng cao được chất lượng lao động thì lao động Việt Nam nói chung và sinh viên Việt Nam nói riêng, rất có thể sẽ thất nghiệp ngay chính trên sân nhà vì không cạnh tranh được với các đồng nghiệp đến từ các nước trong khu vực.

Việc tự do luân chuyển sẽ diễn ra trên cả năm lĩnh vực: nguồn vốn, hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và lao động lành nghề. Nhiều chuyên gia kinh tế cũng nhận định, sự “tự do” này vừa là cơ hội cho thị trường lao động Việt Nam, đồng thời cũng là thách thức không nhỏ khi một lượng lớn lao động từ các nước trong khối ASEAN vào Việt Nam sẽ tạo nên cuộc cạnh tranh thực sự khốc liệt với lao động trong nước. Lâu nay lao động của chúng ta luôn được “dán nhãn” cần cù, chịu khó, giá rẻ… và coi đó là một lợi thế. Tuy nhiên, quan niệm này cần được thay đổi bởi khi tham gia Cộng đồng chung ASEAN, lao động ngoài việc giỏi chuyên môn, tay nghề còn cần có thông thạo ngoại ngữ đặc biệt là tiếng Anh, kĩ năng làm việc để có thể đủ sức cạnh tranh với sinh viên các nước khác trong khu vực.

- Vậy theo bà, sinh viên Việt Nam cần được trang bị những kỹ năng gì để nâng cao năng lực cạnh tranh?

Hiện có rất nhiều sinh viên mới ra trường rất giỏi, có năng lực nhưng họ lại không thể tiếp cận được với các chương trình đào tạo của các doanh nghiệp vì họ không thể giao tiếp bằng tiếng Anh, đó là một hạn chế lớn trong hành trang hội nhập. Một số sinh viên có khả năng đọc và hiểu tiếng Anh rất tốt, nhưng lại không thể nói được. Sinh viên Việt Nam chưa thể nói tiếng Anh tốt, bởi một lẽ đơn giản họ sợ bị sai, bị người khác cười. Vấn đề là nếu như bạn thực sự là một sinh viên giỏi, có năng lực nhưng bạn lại không chứng minh cho người khác biết được khả năng thực sự của mình thì có lẽ bạn sẽ khó thành công trong nền kinh tế hội nhập.

Bên cạnh ngoại ngữ, sinh viên cũng cần chủ động hơn trong việc xác định cho bản thân một phương pháp học tâp khoa học, học để “đi làm” chứ không phải học để thi. Vậy nên chọn ngành học phù hợp với sở thích và khả năng của mình. Ngoài ra, cũng cần chú trọng đến các kĩ năng công việc, kĩ năng làm việc độc lập, làm việc nhóm, quản lí thời gian để có được tư duy ứng dụng đúng đắn và đầy đủ lí thuyết vào thực tiễn để làm tăng thêm giá trị cho bản thân, nâng cao hiệu suất lao động.

- Xin cảm ơn bà!

Graham Nguyễn (thực hiện)