Hộp đen xe khách không hợp chuẩn sẽ phạt

- “Phương tiện không lắp đặt thiết bị giám sát hành trình khi kiểm tra, kiểm định sẽ xử lý bằng cách rút hoặc không cấp giấy phép kinh doanh, đăng kiểm. Hộp đen cũng là một sản phẩm trên thị trường nên sẽ được xử phạt theo Luật thương mại và Luật khác quy định nên không quy định trong Luật giao thông”.

Ông Nguyễn Văn Quyền, Phó Tổng Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam (Bộ GTVT) đã có cuộc trao đổi với VietNamNet trước ngày quy định bắt buộc phải lắp hộp đen đối với xe khách.

- Chuẩn bị tới hạn cuối ( 1/7) các phương tiện bắt buộc lắp đặt hộp đen. Ông có thể đánh giá sơ bộ về việc lắp đặt hộp đen của doanh nghiệp vận tải trên cả nước?

Lắp hộp đen để quản lý hoạt động vận tải là chủ trương đúng đắn, qua thực tiễn, các Sở GTVT đã triển khai tích cực và đồng bộ. Sở đều yêu cầu doanh nghiệp phải cam kết lắp khi đến hạn.

Các doanh nghiệp, Hợp tác xã về cơ bản đều hưởng ứng chủ trương này. Tuy nhiên, đơn vị vận tải vẫn chưa quan tâm khai thác nên hiệu quả chưa đều.

Ở nước ta, số lượng lớn các doanh nghiệp nhỏ, xe ít, hợp tác xã có từ 5-7 xe chiếm tỷ lệ lớn nên thường chưa quản lý tập trung, khoán cho lái xe là chính. Các đơn vị này nhận thức chưa đầy đủ về yêu cầu của Nhà nước về lắp hộp đen và tự thân doanh nghiệp cũng chưa thấy tính cấp thiết của thiết bị để phục vụ kinh doanh nên họ chưa thực hiện đầy đủ và sử dụng thiết bị hữu hiệu.

- Nhiều sản phẩm đang lưu hành trên thị trường hiện nay không đáp ứng được các quy định về tiêu chuẩn kỹ thuật của Bộ GTVT do chủ xe đã bắt tay với nhà sản xuất, lắp rắp tháo bớt 1 số tính năng để giảm giá. Những trường hợp này sẽ xử lý thế nào thưa ông?

Theo quy định Bộ GTVT đã ban hành quy chuẩn kĩ thuật về hộp đen trong đó yêu cầu 5 thông tin cơ bản để phục vụ quản lý gồm: hành trình, tốc độ vận hành, số lần và thời gian dừng đỗ, tình trạng khi xe đang chạy, thời gian lái xe.

Ngoài ra, các đơn vị cung ứng có thể theo yêu cầu của doanh nghiệp vận tải sẽ lắp thêm một số phụ kiện với những tiêu chí khác như: mức tiêu hao nhiên liệu, số lượng hành khách trên xe...

Với các đơn vị cung ứng thiết bị khi đăng kí chất lượng sản phẩm sẽ được Viện Đo lường (Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng) và trung tâm đo lường quân đội kiểm định và cấp phiếu đạt chuẩn. Trên cơ sở đó Bộ ra văn bản công nhận thiết bị hợp quy.

Hiện có hơn 30 sản phẩm hợp quy, các doanh nghiệp vận tải phải lắp đặt ở những đơn vị đã được công nhận hợp quy. Tổng cục Đường bộ cũng khuyến cáo doanh nghiệp cần lắp đúng sản phẩm đã được công bố không lắp thiết bị trôi nổi trên thị trường.

- Vậy làm thế nào có thể loại hộp đen kém chất lượng để đảm bảo tính công bằng và tạo thị trường cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh “hộp đen”?

Hộp đen là 1 trong những thiết bị trên ôtô và là điều kiện để kinh doanh. Thiết bị không hợp quy sẽ không đủ điều kiện kinh doanh.

Các doanh nghiệp lắp đặt chỉ đối phó để đăng kiểm thì sau này Nhà nước sẽ có hình thức kiểm tra theo định kỳ thông qua hợp đồng, nghiệm thu sản phẩm, lưu trữ hồ sơ.

- Ý kiến của ông như thế nào khi trong các văn bản, thông tư hiện nay của Luật giao thông vẫn chưa có chế tài nào xử phạt doanh nghiệp sản xuất, lắp đặt thiết bị hộp đen nếu không đạt chuẩn?

Hộp đen cũng là một sản phẩm trên thị trường nên sẽ được xử phạt theo Luật thương mại và Luật khác quy định nên không quy định trong Luật giao thông.

Kiểm tra, xử phạt vi phạm theo định kỳ

- Có ý kiến cho rằng, nhiều doanh nghiệp không có tiền đầu tư mua thiết bị theo dõi nên đã thuê máy chủ. Thậm chí, các doanh nghiệp không quan tâm theo dõi hoạt động của xe?

Việc theo dõi, quản lý hoạt động của phương tiện các đơn vị vẫn chưa thật sự để ý và quan tâm đến.

Bên cạnh đó, quản lý Nhà nước chưa bắt buộc mà chỉ yêu cầu doanh nghiệp đáp ứng đủ 5 tiêu chí trên.

Còn kiểm tra hộp đen sẽ định kì theo tháng, năm khi kiểm tra phải có đủ.

- Vấn đề quản lý, kết nối và cung cấp thông tin hộp đen chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa đơn vị sản xuất và nhà mạng theo dõi. Nếu cơ quan cung cấp thiết bị theo dõi bị giải thể thì doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn bởi theo dõi phương tiện ra sao, hoạt động như thế nào, thông tin có còn được lưu giữ không?

Trong các văn bản và chỉ đạo vẫn chưa có quy định các doanh nghiệp phải truyền thông tin trực tiếp để lực lượng kiểm tra. Doanh nghiệp lưu trữ liên kết như thế nào đó để lưu trữ, hình thành trung tâm quản lý thì tự thân họ phải làm, để đảm bảo có thông tin đầy đủ khi kiểm tra.

- Vậy theo ông có nên xây dựng trung tâm quản lý thông tin chung để theo dõi thiết bị?

Đây là chủ trương đã được Tổng cục Đường bộ đề xuất và tiến tới xây dựng trong đó thông tin về hộp đen là 1 trong những trung tâm thông tin. Phần mềm cơ sở dữ liệu bao gồm nhiều hoạt động nên sẽ là rất lớn.

Và để xây dựng dữ liệu chung đó cũng phải trang bị hạ tầng kỹ thuật cho các Sở, các bến xe… Nếu triển khai tích cực và kinh phí có được nhanh nhất cũng phải mất 2 năm mới có thể có trung tâm quản lý thông tin chung.

- Việc xử phạt vi phạm thông qua hộp đen sẽ thực hiện như thế nào bởi lực lượng công an và thanh tra giao thông vẫn chưa có các trang thiết bị để kiểm tra, theo dõi và xử lý phương tiện vi phạm?

Các thiết bị khi kiểm tra phải in được dữ liệu để khi cơ quan chức năng kiểm tra thông qua hình thức in hoặc kiểm tra định kì khi đăng ký cấp phép kinh doanh, đăng kiểm phải in kết quả ra.

- Xin cám ơn ông!

Vũ Điệp (thực hiện)