Dự án 4

Cấp phát ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN), vùng đặc biệt khó khăn là một trong những chính sách thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đến đời sống tinh thần của nhân dân. Trong đó, chính sách cấp không thu tiền một số loại báo, tạp chí theo Quyết định 45/QĐ-TTg ngày 09/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ đã mang lại những lợi ích thiết thực, giúp đồng bào nâng cao nhận thức, trình độ dân trí, học tập những mô hình kinh tế điển hình nhằm giảm nghèo bền vững.

Hồi đầu năm nay, Ủy ban Dân tộc tổ chức vừa Hội nghị trực tuyến đánh giá kết quả 3 năm thực hiện Quyết định 45/QĐ-TTg ngày 9/1/2019 của Thủ tướng Chính phủ về “Cấp một số ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn” giai đoạn 2019 - 2021 và phương hướng triển khai nhiệm vụ giai đoạn 2022 - 2025. 

Thực tế cho thấy, mặc dù sự phát triển của công nghệ thông tin, viễn thông có thể đã xóa nhòa đi khoảng cách thông tin, nhưng với ưu điểm và lợi thế của mình, các ấn phẩm báo chí vẫn là "cẩm nang" không thể thiếu giúp cán bộ, đảng viên, nhân dân vùng dân tộc miền núi tiếp cận chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước một cách hiệu quả góp phần củng cố khối đại đoàn kết các dân tộc.

Giai đoạn 2019-2021, các cơ quan báo, tạp chí thực hiện Quyết định 45/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã bám sát tôn chỉ mục đích và định hướng tuyên truyền, thường xuyên cập nhật thông tin, đổi mới nội dung, chú trọng nâng cao chất lượng tin, bài, ảnh, phản ánh trung thực mọi mặt đời sống của đồng bào vùng DTTS và miền núi, vùng ĐBKK, vùng sâu, vùng xa, biên giới; cải tiến hình thức ấn phẩm đẹp, ngắn gọn, rõ nét, cơ bản phù hợp với tập quán, tâm lý, bản sắc văn hóa của đồng bào vùng DTTS và miền núi.

Tại trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Vũ Chấn, huyện Võ Nhai, cứ vào thứ 3, thứ 5 hàng tuần, mỗi lớp ở đây đều dành 15 phút đầu giờ để các em học sinh cùng nghe một số bài báo tiêu biểu trên tờ “Thiếu nhi dân tộc”. Hoạt động này đã trở thành một thói quen tốt, là sinh hoạt bổ ích đối với học sinh vùng cao khi thông qua đó, những tấm gương thiếu nhi dân tộc, các mô hình hay trong nhà trường được tuyên truyền, giới thiệu… tạo cảm hứng, động lực để các em học sinh nơi đây nỗ lực hơn nữa trong học tập và rèn luyện bản thân.

Cùng với đó, ngoài giờ học, các em học sinh ở trường còn được tiếp cận với các ấn phẩm sách, báo tại thư viện của nhà trường. Trong đó, có những tờ báo, chuyên đề dành cho học sinh, thiếu nhi dân tộc. Những tờ báo, tạp chí này ngày càng có sự đổi mới về nội dung thông tin, ảnh minh họa, bố cục tin bài phù hợp với lứa tuổi nên thu hút được sự quan tâm của học sinh miền núi.

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, Bưu điện tỉnh đang làm nhiệm vụ phát hành 18/19 ấn phẩm báo, tạp chí theo Quyết định số 45/QĐ-TTg. Từ đầu năm đến nay, hệ thống bưu điện trong tỉnh đã cấp phát trên 100.000 bản ấn phẩm báo, tạp chí cho 124 xã vùng dân tộc miền núi, gần 1.000 người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.

Tại tỉnh Bình Phước có 19/19 loại báo, tạp chí, tổng số được cấp phát trong 3 năm qua với 454.639 tờ. Nội dung các ấn phẩm đa dạng, phong phú, nhiều lĩnh vực phù hợp với nhiều đối tượng vùng DTTS, đã góp phần giúp đồng bào DTTS nâng cao được nhận thức, trình độ dân trí, từng bước phát triển kinh tế xã hội, tự vươn lên thoát nghèo, giữ vững an ninh chính trị tại địa phương, xây dựng đời sống văn hóa mới, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.

Ông Lý Trọng Nhân, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Bình Phước cho biết: “Việc cấp báo, tạp chí không thu tiền còn bộc lộ một số hạn chế, tình trạng nhận dồn, nhận trễ báo, tạp chí còn diễn ra ở nhiều thôn ấp; Việc quản lý ấn phẩm báo tạp chí tại các đơn vị, cá nhân được cấp chưa thực hiện tốt; Hệ thống cơ quan công tác dân tộc không được thụ hưởng các loại ấn phẩm; Bên cạnh đó, nguồn nhân lực làm công tác dân tộc các cấp mỏng, không có cán bộ chuyên trách làm công tác dân tộc cấp xã, khối lượng công việc lớn, do đó ít có điều kiện theo dõi thường xuyên chất lượng nội dung, hình thức tin, bài của các báo, tạp chí nên việc đánh giá gặp nhiều khó khăn”.

Với ưu điểm và thế mạnh là thông tin sâu và lưu trữ thông tin lâu, báo in ngoài việc chuyển tải kịp thời thông tin đến với đồng bào vùng dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn, còn là cẩm nang không thể thiếu giúp cán bộ, đảng viên, làm tài liệu tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Bên cạnh đó, báo viết đã góp phần phủ thêm lượng thông tin chính thống tại những thôn, bản vùng sâu, vùng xa.

Bên cạnh những kết quả tích cực, thì việc cấp ấn phẩm báo, tạp chí hiện nay cho đồng bào DTTS vẫn còn một số tồn tại như: việc chuyển giao ấn phẩm đến các địa bàn vùng sâu, vùng xa chậm làm mất tính thời sự đối với thông tin mà các ấn phẩm thể hiện. Công tác kiểm tra quá trình cấp phát, quản lý còn hạn chế. Việc tổng hợp phản ánh của đối tượng thụ hưởng còn chưa được quan tâm đúng mức. Cùng với đó, cần cân đối, giảm số lượng ấn phẩm báo chí, thu gọn đối tượng thụ hưởng chính sách cho phù hợp. Khi xây dựng các nội dung thông tin, tuyên truyền cố gắng để đồng bào dễ đọc, dễ hiểu và dễ làm theo.

Việc cấp phát báo, tạp chí được xem như một kênh thông tin chuyển tải đầy đủ các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước đến đồng bào dân tộc thiểu số, thể hiện sự quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Để đạt hiệu quả cao cần có sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong khắc phục những khó khăn, hạn chế, phát huy thế mạnh của báo chí; sự đầu tư, đổi mới về nội dung, hình thức của các cơ quan báo chí, để những ấn phẩm báo, tạp chí đến với đồng bào DTTS thực sự mang lại hiệu quả, giúp đồng bào thêm đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa mới, giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp và thực hiện công tác xóa đói, giảm nghèo ở địa phương.

Đánh giá kết quả 3 năm thực hiện Quyết định 45/QĐ-TTg ngày 9/1/2019 của Thủ tướng Chính phủ về “Cấp một số ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn” giai đoạn 2019 - 2021 và phương hướng triển khai nhiệm vụ giai đoạn 2022 - 2025, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT khẳng định: Sau 3 năm thực hiện Quyết định 45/QĐ-TTg là sự quan tâm của Đảng và Nhà nước tới đồng bào DTTS. Quyết định 45/QĐ-TTg là chính sách đặc thù, góp phần truyền tải chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước, là diễn đàn để bà con học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, tiếp thu phản hồi ý kiến của bà con để sửa đổi, bổ sung, xây dựng chính sách cho vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Từ kết quả đó, ông Hầu A Lềnh đề nghị, trong thời gian tới, bộ, ngành, đại phương phải nâng cao chất lượng, thay đổi hình thức, đưa đến những vấn đề mà người dân cần nhưng phù hợp với chủ trường chính sách của Đảng và Nhà nước. Bám sát các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ để phục vụ nhân dân, xem xét nhu cầu của bà con cần gì.