Khó khăn, dân Hy Lạp làm nông, tự cung tự cấp

Chuyên viên thiết kế website Apostolos Sianos và ba người bạn của mình đã khiến dân làng Hi Lạp sửng sốt khi từ bỏ công việc có mức lương cao ở thủ đô Athens để thành lập một cộng đồng sinh thái tự cung tự cấp, một cộng đồng sống trong những lều trại và tự trông trọt rau trái.

Tại California hay Scandinavia, những cộng đồng như vậy không phải là quá mới mẻ. Nhưng tại một đất nước mà người nông dân nổi tiếng bảo thủ như Hi Lạp thì dự án này không dễ dàng nhận được sự đồng cảm và ủng hộ.

Thế nhưng giờ đây, sau hai năm hoạt động và khi kinh tế càng lún sâu vào khủng hoảng thì Sianos và những người bạn của mình lại là những người có thể mỉm cười.

Với một nền kinh tế đang rơi tự do, gần ¼ người dân Hi Lạp bị mất việc và những người thất nghiệp ngày càng khó khăn trong cuộc mưu sinh thì ý định của cộng động về việc tự cung tự cấp, giảm lệ thuộc vào đồng tiền khi đất nước đối mặt với tình trạng phá sản lập tức trở nên có ý nghĩa thiết thực đối với nhiều người Hi Lạp. Hiện nhiều người đã đến khu cộng đồng này để xin tư vấn.

"Thậm chí chỉ 2 năm trước, tất cả mọi người đều nghĩ chúng tôi điên. Nhưng bây giờ thì đã khác. Cuộc khủng hoảng đã chứng minh được điều gì là cần thiết với chúng tôi và với mọi người", Panos Kantas, 29 tuổi, một lập trình viên máy tính, đồng sáng lập dự án Mount Telethrion với Sianos và hai người bạn khác cho biết. 

Họ đã có một khởi đầu vô cùng khó khăn vào năm 2010 khi từ thành phố trở về, cố gắng kiếm củi để sưởi ấm trong mùa đông và gặp phải thái độ đầy ái ngại và ngờ hoặc của người dân nơi đây. Nhưng hiện nay cộng động có khoảng 15, 20 người hăng hái sống ở đó bất cứ lúc nào.

Trong khi cuộc khủng hoảng càng thêm lún sâu vào năm ngoái, hàng chục người khác đã đến hỏi và tìm hiểu về việc chuyển tới khu cộng đồng. Hơn 2.500 vị khách hiếu kỳ đã tới thăm.

Đặc biệt là những khóa đào tạo về chủ đề trồng trọt hữu cơ, xây nhà với  gạch sống được trộn bằng đất sét, cát và rơm- rẻ hơn nhiều so với gạch thường và bê tông đã thu hút được sự quan tâm của những người dân Hi Lạp bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng. Họ đã trốn khỏi thị trường việc làm u ám và tìm đến những ngôi làng để làm công việc của nhà nông.

"Mọi người tới đây hỏi rằng chúng tôi bắt đầu canh tác đất như thế nào? Những bước đầu tiên để có  một mùa vụ ổn định? Cũng có người hỏi rằng làm thế nào mà chúng tôi có thể quản lý mà không có nổi một tấm séc?”, Sianos nói.

Tại khu vực sản xuất, hàng chục người đang ngồi tách hạt mận hái lượm được trong khu rừng gần đó. Người khác thì đem khoai tây được trồng tại vườn ra phơi dưới nắng.

Khoảng 80% thực phẩm tiêu thụ trong cộng đồng này được sản xuất tại vườn, Sianos nói. Nhóm đang cố gắng để trao đổi sản phẩm với người dân trong làng.  

Những tham vọng lớn lao của nhóm cộng đồng này là cắt bỏ sự hiện diện của đồng tiền vẫn còn một hành trình rất dài phía trước. Tiền vẫn cần để mua điện và một công trình mới khi mở rộng dự án.

Tuy nhiên, họ cũng đang cố gắng hạn chế đến mức thấp nhất có thể việc phụ thuộc vào tiền. Một trong số những giải pháp được thực hiện là dựng lều trại. Vừa không phải xin giấy phép từ chính quyền địa phương vừa không tốn kém tiền bạc. Những nhu cầu thiết yếu khác sẽ được sản xuất ngay tại cộng đồng.

Xây dựng cộng đồng là một trong số những sáng kiến sinh thái đã mang lại lợi ích khi mà cuộc khủng hoảng nợ đã buộc người dân Hi Lạp nhìn lại cách sống của mình, đặc biệt là việc chi tiêu thái qua, cách chi tiêu vô tội vạ được cho là một phần nguyên nhân khiến cho đất nước này rơi vào thảm kịch.

Theocharis Tsoutsos , giáo sư tại đại học công nghệ Crete, người đã nghiên cứu về những dự án năng lượng bền vững cho biết, "Giống như một xu thế, đối với một số người, cuộc khủng hoảng như là một cơ hội để họ thay đổi cách nghĩ và cố gắng tổ chức lại cuộc sống một cách phù hợp. Ví dụ, làm những việc với quy mô nhỏ hơn, làm một ngôi vườn cho chính mình hay cố gắng thúc đẩy những dự án sinh thái với quy mô nhỏ, hoặc là đẩy mạnh những sáng kiến nông nghiệp với chi phí thấp".

Trong thời kỳ bùng nổ kinh tế, con người quan tâm nhiều hơn đến các khoản trợ cấp, đến việc kiếm tiền và thị trường chứng khoán. Và có thể với họ những dự án sinh thái kiểu này giống như một trò cười vậy. Và có lẽ họ đã sai lầm. 

Thực tế, những cộng đồng sinh thái quy mô nhỏ đã khá phát triển ở Hi Lạp trong thời gian gần đây.

Huy động vốn để trợ giúp cho những sáng kiến đã trở thành một thử thách trong cuộc khủng hoảng tài chính. Thế nhưng mặt khác giờ đây không thiếu sự quan tâm từ những người hăng hái bỏ lại những nỗi thất vọng ở Athens để bắt đầu một cuộc sống mới, trong lành hơn nơi miền quê.

"10 năm trước, có thể chúng tôi đã huy động tiền dễ dàng để xây dựng mạng lưới. Thế nhưng lúc đó chẳng ai nghĩ đến việc tới sống ở đây", Sianos.

Đối với một sinh viên sư phạm 21 tuổi mới ra trường như Anna Sofroniou, có công ăn việc làm tại đất nước Hi Lạp trong thời buổi hiện nay không phải dễ. Cô đã quyết định tìm đến cộng đồng sinh thái sau một hành trình tìm việc không thành.

"Trong suốt cuộc khủng hoảng, con người chỉ biết kêu ca và than vãn thay vì làm một điều gì đó. Ở thủ đô Athens, người ta chỉ nói về chính trị và những vấn đề to tát."

Tại khu cộng đồng, cô thấy mọi người không nói nhiều về khủng hoảng, thay vào đó là những câu chuyện xoay quanh việc trồng trọt, hay xây xổ một ngôi nhà gỗ…

Yannis Razakias và Maria Eikosipentaki, một cặp vợ chồng từ Athens đã sống tại khu cộng đồng này được ba tháng  tình cờ biết được dự án trên Internet và cũng đã tìm đến nó như một sự trốn chạy khỏi cuộc sống thành thị với bao lo lắng bủa vây.

"Khủng hoảng đã ảnh hưởng lên tâm lý của chúng tôi trong những quyết định. Khách hàng, nhà tuyển dụng của chúng tôi, tất cả mọi người đều nói về khủng hoảng và cách để vượt qua nó", cô Eikosipentaki người làm thợ cắt tóc đã quyết định bỏ nghề sau 14 năm gắn bó để tới đây.

"Tại Athens, thứ duy nhất hiển hiện trong tâm trí của chúng ta là làm sao để kiếm tiền, để vượt qua được những khó khăn này khó khăn kia”.

Và có lẽ, bóng dáng của cuộc khủng hoảng đã trở thành một thế giới có phần xa lạ vào mùa hè năm nay tại khu vực cộng đồng này khi mà màn đêm buông xuống cũng là lúc bữa cơm quay quần dưới gốc cây mát mẻ là mỳ ống và thảo dược. Những chủ đề về kinh tế thế giới, quốc gia không hiện diện trong những câu chuyện của họ.

Tuy nhiên cộng động sinh thái vẫn đang đối diện với những thử thách nhất định. Một trong số đó là thái độ ngờ vực của những người dân trong khu làng.

"Họ hay hồ nghi những người như chúng tôi đang làm gì ở đây?. Họ không hiểu những gì chúng tôi đang cố gắng làm. Nếu như bạn nói với họ chúng tôi là một cộng đồng sinh thái thì ngay lập tức họ sẽ nhìn bạn như người ngoài hành tinh vậy".

Dẫu quan điểm của họ giờ đã nhẹ nhàng phần nào nhưng để những người này hiểu đúng về dự án còn khó hơn cả việc thuyết phục những người dân Athen chống khủng hoảng.

Thái Anh (Theo Reuters)