Người Ý gọi hiện tượng gian lận này là "Agromafia" - tạm dịch là "mafia nông nghiệp" và coi đây là nguy cơ không thể xem thường đối với đất nước và cộng đồng dân cư nhất là khi liên tục phát hiện các sản phẩm dầu ôliu, rượu vang và pho mát giả thời gian gần đây đã làm dấy lên nỗi lo về sự bùng phát của tội phạm trong lĩnh vực thực phẩm tại đất nước hình chiếc ủng.

Dầu ôliu pha trộn dung môi và thuốc trừ sâu

Tháng 12-2018, Cảnh sát Italia đã thu giữ 8.000 tấn dầu ôliu giả. Điều tra cho thấy, các băng đảng tội phạm đã nhập dầu thải từ Bắc Phi, khử mùi bằng hóa chất rồi dán các thương hiệu dầu ôliu nguyên chất đắt tiền của Italia. 

"Hầu hết các vụ gian lận đã được phát hiện với sự pha trộn rất tinh vi và khó phát hiện bằng mắt thường"- Thiếu tá Sergio Tirro, thuộc Cục Chống gian lận, bảo vệ sức khỏe - Cảnh sát Italia, được coi là một trong những nhà nghiên cứu hàng đầu về gian lận thực phẩm ở châu Âu nhận định. Ông có 60 nhân viên cấp dưới giỏi kỹ năng phân biệt thực phẩm thật - giả cùng với đội ngũ 1.100 người khác chuyên về điều tra gian lận. 

Tại trụ sở chính của ông Sergio Tirro ở Rome, hàng ngày, có một bộ phận theo dõi trực tiếp các thiết bị camera được gắn bí mật ở các nhà kho nghi vấn khắp Italia. Trong 2 năm qua, họ đã phát hiện, thu giữ 59.000 tấn thực phẩm giả.

{keywords}
Mafia đang điều khiển ngành nông nghiệp Italia.

Theo các chuyên gia, dầu ôliu nguyên chất phải là thứ dầu được ép lần đầu tiên từ quả ôliu mà không có bất kỳ chất phụ gia nào. Theo chuyên gia Sergio Tirro, mặt hàng dầu ôliu giả là sản phẩm được pha trộn giữa dầu nguyên chất với loại có chất lượng thấp, đôi khi còn hòa lẫn với một số loại dung môi hay thuốc trừ sâu. 

Thông thường, giá dầu ôliu tinh khiết loại tốt nhất vào khoảng 50 USD/gallon (tương đương 3,7 lít), nhưng với hàng giả thì người ta chỉ bỏ ra chi phí chừng 7 USD, do đó, lợi nhuận thu được có thể cao gấp 3 lần so với buôn lậu cocaine.

"Vấn đề nghiêm trọng ở chỗ, đây không chỉ là gian lận thương mại. Nếu người ta sản xuất dầu ôliu bằng dầu của loại hạt nào đó mà người tiêu dùng bị dị ứng, nó nguy hiểm chẳng khác gì quả bom trong bếp nhà bạn"- ông Sergio Tirro nhận định.

Khống chế và đe dọa nông dân lương thiện

80% lượng dầu ôliu rởm của Italia xuất phát từ miền Nam nước này, cũng là địa bàn hoạt động chính của "mafia nông nghiệp". Thương nhân Ermes Riccobono, người kinh doanh ở một trong những chợ thực phẩm lâu đời nhất tại Palermo cho biết, hàng nghìn sạp hàng và nhà hàng quanh đây phải nộp tiền bảo kê cho mafia mà người dân địa phương gọi là "pizzo", từ 5 euro mỗi tuần cho đến 500 euro mỗi tháng, tùy theo diện tích cửa hàng. Chính các khoản "bảo kê" này đã đem lại cho mafia Italia ít nhất 6 tỷ USD/năm.

{keywords}
Nhà chức trách truy tìm dầu ôliu giả.

Trang trại trồng ôliu của ông Nicola Clemenza nằm cách thành phố Palermo khoảng 90 phút lái xe. Ông Clemenza cho biết,  Agromafia ở đây kiểm soát và phá giá dầu. Không chịu nổi cảnh bị chèn ép vô lý đó, ông đã tập hợp 200 nông dân trong vùng, bỏ qua sự can thiệp từ những tay trung gian của mafia. Họ tự tay ép dầu và bán trực tiếp cho các nhà phân phối. 

"Những ngày đầu mới thành lập, chúng đã đốt xe của tôi. Nhà tôi cũng bị phóng hỏa… Không hẳn là chúng cố tình giết tôi mà việc đó ám chỉ tôi phải biết điều thì mới được yên", ông Clemenza kể. 

Nhà báo Tom Mueller đã sống ở Italia 20 năm qua và thường xuyên viết về đề tài điều tra trong lĩnh vực thực phẩm. Theo nhà báo này, mafia đã xâm nhập vào cả quy trình sản xuất và phân phối, từ việc áp đặt nhân công trong thu hoạch đến ép giá vận chuyển và đưa hàng vào siêu thị. 

Có thể nói, tội phạm có tổ chức đã thực sự can thiệp sâu vào chuỗi cung ứng thực phẩm, từ trang trại đến bàn ăn. Chính vì vậy, cần sự can thiệp mạnh tay và triệt để từ cơ quan chức năng là rất quan trọng, tránh để thế giới ngầm chi phối ngành thực phẩm sạch của quốc gia. 

(Theo Cảnh sát toàn cầu)