- Không khí ở làng Mẫn Xá (Văn Môn, Yên phong, Bắc Ninh) hầu như lúc nào cũng đặc quánh khói, bụi nhôm… tỏa ra từ hàng trăm lò đúc nhôm nằm san sát khắp làng.

Nghề đúc nhôm, chì ở làng Mẫn Xá xuất hiện cách đây gần nửa thế kỷ. Ban đầu người dân đúc xoong nồi, chụp đèn, nay chủ yếu là đúc thanh nhôm. Cũng nhờ nghề này mà nhiều hộ Mẫn Xá trở nên giàu có, nhiều nhà đã sắm được ô tô.

Song, cái giá phải trả cho sự phát triển kinh tế ở Mẫn Xá là môi trường sống ô nhiễm nghiêm trọng. Những căn bệnh thường gặp nhất tại địa bàn là viêm đường hô hấp cấp, đường tiêu hóa, bệnh phổi... trong đó tỷ lệ ung thư phổi, gan là chủ yếu. Mỗi năm bình quân số bệnh nhân tử vong tại Văn Môn khoảng 30 người, trong đó có khoảng 20 người bị chết do ung thư.

Xỉ than, bột nhôm thải được người dân đổ ra ruộng, ao khiến diện tích nông nghiệp dần thu hẹp, dòng sông Ngũ Huyện Khê gần như “chết”, các loại cá tôm không thể sống trong môi trường nước ô nhiễm nặng nề…

Làng Mẫn Xá lúc nào cũng đặc quánh khói bụi tỏa ra từ hàng trăm lò cô đúc nhôm.
 Đã từ lâu mảnh ruộng này đã bị hoang hóa do hóa chất từ những lò cô đúc nhôm thải ra.
Người chịu hậu quả nhiều nhất là những người trực tiếp làm việc trong lò, bệnh tật, tai nạn lao động luôn rình rập họ. Trai tráng khỏe mạnh đứng lò chốc chốc phải chạy ra ngoài vì không thể chịu lâu không khí nóng, ngột ngạt.
Người dân đi lại trong làng cũng phải đeo khẩu trang để chống lại cái mùi khen khét vừa độc hại, vừa khó thở tỏa ra từ những lò cô đúc nhôm.
Xỉ than, bột nhôm… được đổ bừa bãi ra con đường chạy ra cánh đồng làng.
Đống chất thải “nuốt” dần ruộng lúa mỗi ngày.
Người dân thản nhiên mang chất thải đổ ra ruộng lúa.
Người dân đi làm đồng phải bịt kín mặt chống bụi độc hại khi đi qua bãi chất thải tự phát này.

Con đê bên dòng Ngũ Huyện Khê từ lâu cũng trở thành bãi rác thải.
Người dân buộc phải đi trên bãi rác từ nhiều năm nay.
Con mương đã hoàn toàn bị bức tử.
Đốt rác là cách xử lý phổ biến của người dân.
Mỗi ngày làng Mẫn Xá cung cấp hàng tấn nhôm đúc cho thị trường cả nước. Người giàu ở Mẫn Xá mỗi ngày một nhiều lên và… người dân mắc bệnh do ô nhiễm cũng ngày một tăng.
Người dân không phải không ý thức được sự nguy hại của ô nhiễm môi trường với chính sức khỏe của mình. Bằng chứng là người phụ nữ chủ của lò cô đúc nhôm này rất gay gắt khi vội vàng ngăn cản khi phóng viên chụp ảnh hoạt động ở lò của gia đình mình.

Lê Anh Dũng.