“Liệt sĩ” trở về sau 37 năm

- Chỉ cách quê nhà chưa đầy 60 km, nhưng 37 năm sau, ông Phạm Văn Hai mới tìm về quê hương gặp lại người cha già ngày đêm ngồi khóc bên bàn thờ đứa con liệt sĩ..

Chuyện cổ tích “xưa nay hiếm” này xảy ra tại xã Đại Chánh, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam.

“Liệt sĩ” đi tìm cha

Cũng như bao thanh niên thời chiến, năm 1965, ông Phạm Văn Hai (SN 1944) quê xã Đại Thạnh, huyện Đại Lộc, Quảng Nam nhập ngũ tại Trung đoàn 1, Sư đoàn 2, bộ đội chủ lực Quân khu 5.

Tháng 5/1970 tiểu đoàn ông đánh vào cứ điểm của địch tại thôn 2 xã Bình Dương, huyện Thăng Bình thì bất ngờ bị lọt vào ổ phục kích…

Cụ Phạm Kiệu (102 tuổi) bên tấm bằng tổ quốc ghi công của đứa con “liệt sĩ” Phạm Văn Hai.

Suốt 1 đêm quần nhau với địch, toàn tiểu đội của ông bị thương vong khá nhiều. Trường hợp ông bị thương nặng và bất tỉnh.

Hơn 4 ngày sau, tỉnh dậy ông thấy mình nằm trong một nhà dân, sau đó ông được du kích địa phương bí mật đưa về điều trị tại trạm xá ở khu căn cứ phía tây Tam Kỳ.

Do vết thương quá nặng lại tái phát, ông Hai được đưa về trại thương binh Ông Trì đóng ở vùng tây Tam Kỳ.

Đến năm 1975, khi đất nước được giải phóng, trại thương binh Ông Trì giải tán, ông được cấp trên đưa đi học bổ túc văn hóa và thời gian này, ông gặp và nên duyện vợ chồng với nữ thanh niên xung phong Trịnh Thị Kim Chi (SN 1948). Sau đó họ đưa nhau về xã Tam Lãnh lập nghiệp.

Khi được hỏi tại sao ông không tìm lại gia đình sau giải phóng? Ông Hai lắc đầu: “Sau giải phóng tui nhiều lần quay về quê nhà Đại Thạnh tìm cha và các em. Hỏi thăm nhiều người, không ai biết ba mẹ và các em đi đâu. Tìm mãi không ra nên tui đành trở về và nghĩ chắc cả gia đình chết hết rồi”.

Sau giải phóng, gia đình cụ Phạm Kiệu - cha của ông Hai không sống ở quê cũ Đại Thạnh mà chuyển về thôn Thạnh Trung, xã Đại Chánh, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam nên ông Hải không tìm được gia đình và biệt tăm từ đó.

Đến năm 1978, gia đình cụ Kiệu nhận được giấy báo tử của Ban chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng báo tin ông Hai hy sinh ngày 21/5/1970 và mai táng tại Nghĩa trang liệt sĩ Bình Dương, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam. Từ đó, gia đình lập bàn thờ và hàng năm lấy ngày ông Hai “hy sinh” làm đám giỗ.

Liệt sĩ trở về sau 37 năm

Câu chuyện liệt sĩ trở về sau hơn 37 năm lập bàn thờ khiến nhiều người không thể tin dù đó là sự thật. Người con “liệt sĩ” Phạm Văn Hai trở về thăm cha già của mình là ông Phạm Kiệu (đã bước sang tuổi 102), bắt nguồn từ sự tình cờ của người con ông Hai sau nhiều năm cố đi tìm quê hương bản xứ.

“Liệt sĩ” Phạm Văn Hai bị bại liệt, phải ngồi một chỗ vẫn cố tìm về gặp cha sau 37 năm biệt tích.

Trong trí nhớ của ông Phạm Kiệu, làng quê nơi ông sinh ra là xã Đại Thạnh, huyện Đại Lộc. Nhưng do địch đánh phá ác liệt, nhà cửa bị bom đánh sập nên gia đình ông phải tản cư lên xã Đại Chánh.

“Nhận được giấy báo tử thằng Hai hy sinh, gia đình ai cũng xót thương và tắt hết hy vọng. Nay ngờ đâu nó về thiệt. Chừ có nhắm mắt tui cũng an lòng…” - cụ Kiệu vui mừng nói.

Cụ Kiệu cho biết, gia đình đã nhiều lần vào tận xã Bình Dương, huyện Thăng Bình tìm mộ đứa con liệt sĩ. Nhưng Nghĩa trang liệt sĩ Bình Dương có đến hàng trăm ngôi mộ vô danh nên không biết đâu mà tìm.

Việc phát hiện ông Hai “liệt sĩ” còn sống là sự tình cờ của đứa con trai ông Hai là Phạm Văn Lý, làm việc tại một công ty viễn thông ở Gia Lai. Mỗi khi về nhà, Lý thường trò chuyện và nghe cha nhắc đến hai từ “Đại Thạnh”, nên nung nấu ý định phải tìm ra quê nội.

Cuối tháng 7/2012, khi anh Phạm Văn Thời (quê Đại Thạnh) cùng cơ quan về quê lo việc tộc họ, Lý tâm sự: “Em cũng họ Phạm ở Đại Thạnh như anh nhưng chưa một lần về đó”.

Đem câu chuyện của người em cùng cơ quan, anh Thời hỏi các cụ trong họ tộc và được các cụ xác nhận, ở xã giáp ranh Đại Chánh cũng có tộc Phạm, trong đó cụ Phạm Kiệu có người con trai là liệt sĩ.

Ngay lập tức, anh Thời tìm đến nhà cụ Kiệu và bất ngờ phát hiện bằng Tổ quốc ghi công của người con cụ Kiệu cũng mang tên Phạm Văn Hai trùng với tên cha của Lý.

Nghe câu chuyện của anh Thời kể, bằng linh cảm của người cha già, cụ Kiệu gọi con cháu tìm theo địa chỉ anh Thời cung cấp, về nơi ở của ông Hai.

Sau khi tìm ra địa chỉ và xác nhận đúng là ông Hai vẫn còn sống, cụ Kiệu gọi người em kế ông Hai là bà Phạm Thị Ba cùng các con lên đường vào xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, Quảng Nam tìm anh trai.

Đến nơi, bà Ba nhận ra người anh của mình và gục khóc trên thân thể yếu ớt, bệnh tật của ông Hai. Ngay sáng hôm sau, bà Ba đưa cả gia đình ông Hai về thăm cha già ở quê hương đang ngóng đợi.

Cha con cụ Kiệu gặp nhau sau 37 năm xa cách, nước mắt thấm đẫm trên mắt của 2 người đầu đã bạc. Cụ Kiệu chỉ biết ôm người con trai “liệt sĩ” vào lòng khóc nức nở. Cố lắm, ông Hai mới gọi được tiếng “cha” rồi gục khóc.

Cuộc đoàn tụ với người cha già 102 tuổi và đứa con “liệt sĩ” trở về trong tình trạng bại liệt, phải có người chăm sóc. Thậm chí ông Hai không thể nào gượng nổi để thắp hương trên bàn thờ mẹ đã khiến nhiều người bật khóc.

Ở lại thăm người cha già hơn 2 ngày, vì lý do sức khỏe, ông Hai đành phải từ biệt trở về Tam Lãnh. Trước khi đi, ông Hai nhờ cha mang hết giấy tờ liên quan đến việc công nhận liệt sĩ, bàn giao lại địa phương và đề nghị các cấp có thẩm quyền cắt chế độ thân nhân liệt sĩ theo quy định của Nhà nước để ông được trở lại làm người sau 37 năm “hy sinh”

Ông Nguyễn Thành Long, Phó chủ tịch UBND xã Đại Chánh cho biết: “Chúng tôi đã trình báo vụ việc lên UBND huyện, xin ý kiến chỉ đạo để xóa tên ông Hai trong danh sách liệt sỹ của xã và tiến hành các thủ tục xét thương binh cho ông Hai trong thời gian tới”.

Vũ Trung