Loạn thị trường yến sào

Yến sào hiện nay không còn là món ăn xa xỉ khi thị trường đang chào bán rầm rộ đủ loại yến với giá rẻ bất ngờ. Chỉ vài chục nghìn đồng, người tiêu dùng (NTD) cũng đã có thể mua được sản phẩm yến. Tuy nhiên, để tránh mua phải hàng rởm, NTD cần hết sức thận trọng...

Nhắm tới mọi phân khúc khách hàng, hiện nay phần lớn các cửa hàng kinh doanh yến sào đã chào bán đủ loại yến với nhiều mức giá khác nhau. Tại một số cửa hàng yến trên đường Ba Tháng Hai (quận 10), Cách Mạng Tháng Tám (quận 3), Nguyễn Văn Trỗi (Phú Nhuận)... (TP Hồ Chí Minh) bày bán đa dạng các loại từ yến tổ thô, yến tổ tinh chế, yến huyết, yến hồng đến yến vụn, yến chưng nhân sâm, yến chưng đông trùng hạ thảo, yến chưng nhụy hoa nghệ tây...

Giá yến tổ từ 4-8 triệu đồng/100gr; yến vụn 1-3,5 triệu đồng/100gr; yến chưng sẵn 340.000-600.000 đồng/lốc (10 lọ); Nếu ăn tại chỗ thì có: chè tổ yến, cháo yến giá từ 150.000 - 300.000 đồng/chén (thố), tùy loại. 

Theo giới thiệu của nhân viên bán hàng, thành phần trong chè tổ yến gồm có yến, táo đỏ, hạt sen, hạt chia, lá dứa, đảng sâm..., cháo yến thì ngoài yến còn có thịt băm, thịt cua, vi cá... Ngoài ra, còn có yến chưng vàng thực phẩm (vàng nhập khẩu từ Đức) dùng rắt trực tiếp lên món ăn có tác dụng trấn tâm, an thần, giải độc...

Yến sào được rao bán trên mạng 50.000 đồng/bịch.

Không chỉ bán ở các cửa hàng, yến cũng được bán nhiều tại các chợ truyền thống. Đặc biệt, với loại yến vụn thì NTD tìm mua nhiều nhất do được quảng cáo là chất lượng giống như tổ yến thô nhưng có giá rẻ hơn rất nhiều (do đó là những mảnh gãy rơi ra từ tổ yến thô).

Tuy nhiên, với sản phẩm này có nơi bán 1-2 triệu đồng/100gr, nhưng có nơi bán 2,5-3,5 triệu đồng/100gr, trong khi nhìn không thấy có sự khác biệt nên người mua không biết đâu mà lần. Thậm chí, trên các trang mạng xã hội, còn chào bán yến vụn đóng bịch sẵn (kèm táo đỏ, hạt sen, hạt chia, đường phèn), nhưng giá chỉ 50.000 đồng/bịch, sử dụng cho 1 lần.

Sản phẩm đóng sơ sài trong bịch nilon, không có thương hiệu, không nhãn mác, thông tin liên quan đến sản phẩm? Tuy nhiên, do giá quá rẻ nên rất nhiều người đặt mua hàng, trong khi không rõ chất lượng yến ra sao?

Bà Đỗ Tú Quân - Phó Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam, Chi hội trưởng Chi hội Nhà Yến Việt Nam, Chủ tịch Trung tâm sơ chế Yến Sào Việt Nam, giải thích: Yến gồm có yến thô nguyên tổ chưa làm sạch lông và yến tinh chế đã được làm sạch lông, tạo hình. Còn yến vụn là những sợi gãy vụn của sợi yến dài rơi ra trong quá trình thu hoạch, sơ chế. Nếu đúng là yến của Việt Nam, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, không có pha trộn tạp chất gì thì đều là hàng tốt. Ngược lại, nếu yến trôi nổi thì dù là yến nguyên tổ hay yến vụn đều có thể bị pha trộn, làm giả, không đảm bảo chất lượng.

“Không có yến sào giá rẻ. Thực tế, sản phẩm yến thường bị làm giả xuất xứ và trong quá trình sơ chế, người bán hàng không có tâm có thể cho thêm đường, nước, rau câu… vào yến. Trên thị trường hiện bán rất nhiều yến chưng sẵn, nhưng thành phần yến rất ít, chỉ vài %. Tùy công nghệ, ở các nước họ chế biến sản phẩm yến trong đó có 100% là tổ yến, còn ở Việt Nam công nghệ chế biến yến chưa tới, thường có chất bảo quản và phần lớn hàm lượng yến có trong sản phẩm rất ít. Khi mua yến, NTD nên tìm hiểu kỹ chủ sở hữu thương hiệu phải có uy tín, nếu không, tốn tiền mua phải yến kém chất lượng”, bà Quân nói.

Một số chủ nhà yến ở huyện Cần Giờ (TP Hồ Chí Minh) cho biết, yến được thu hoạch ngay tại nhà yến có giá gần 30 triệu đồng/kg (3 triệu đồng/100 gr),sau khi sơ chế, hao hụt khoảng 40-50%. Tính ra, giá yến bán lẻ ít nhất phải 5 - 6 triệu đồng/100gr. Như vậy, giá yến ngoài thị trường mà dưới mức này thì khả năng là hàng không đúng chất lượng, hàng trôi nổi.

Còn người bán viện ra những lý do để bán giá rẻ thì càng không có, bởi yến sau khi thu hoạch nếu điều kiện khí hậu không ẩm, có thể bảo quản trong kho được 15 năm nên người sản xuất không có lý do gì để hạ giá bán. Bà Đỗ Tú Quân cho rằng, yến giá rẻ phần lớn là yến được nhập về theo đường tiểu ngạch, là phế phẩm hay yến đã bị pha trộn.

Tại Việt Nam, yến được khai thác chủ yếu ở đảo Hội An, Khánh Hòa và Cần Giờ nhưng sản lượng rất hạn chế. “Yến có thương hiệu là yến phải có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, phải qua khâu kiểm tra, đánh giá nhà yến, mẫu tổ yến và tổ yến sau khi thu hoạch phải qua khâu tiệt trùng để tránh vi sinh có trong tổ yến. Đặc biệt, không có yến huyết trên thị trường, nhiều người dùng yến trắng tẩm màu, hóa chất và làm tiểu xảo cho tổ yến đẹp, nhưng sau khi xét nghiệm, chúng tôi phát hiện trong yến huyết có hàm lượng nitrat cao, ăn yến huyết một thời gian dài có nguy cơ bị ngộ độc mãn tính”, bà Quân cảnh báo.

Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam đang phối hợp với Bộ NN &PTNT triển khai chuỗi sản xuất yến sào Việt Nam. Theo đó, chỉ những nhà sản xuất chấp nhận qua khâu kiểm tra, kiểm soát chất lượng nhà yến, tổ yến thì mới được tham gia chuỗi và yến được truy xuất nguồn gốc, dán tem truy xuất nguồn gốc. Kể cả yến vụn nếu đảm bảo 100% thì cũng được dán tem truy xuất nguồn gốc, NTD có thể căn cứ tem để chọn mua sản phẩm yến được kiểm soát từ trang trại đến bàn ăn.

Theo Công an Nhân dân