'Ma trận' giảm cân và hệ lụy chưa thấy gầy đã thấy bệnh viện

1. Suýt mất mạng vì giảm cân sai cách

Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai vừa tiếp nhận cấp cứu một trưởng hợp khó thở, hôn mê, co giật, tổn thương não… sau khi uống một loại  "Cà phê giảm cân". Rất may mắn, sau gần 2 tuần điều trị, bệnh nhân đã qua cơn nguy kịch, sức khỏe ổn định hơn.

Được biết, kết quả giám định cho thấy trong loại cà phê giảm cân trôi nổi mà bệnh nhân sử dụng có chứa chất độc Sibutramine, là hoạt chất đã bị Cục Quản lý Dược Bộ Y tế cấm sử dụng theo công văn số 5149/QLD-CL ngày 14/4/2011 do có tác dụng không mong muốn.

Đây chỉ là một trong số nhiều trường hợp cấp cứu tại Trung tâm chống độc Bệnh viện Bạch Mai do sử dụng các sản phẩm giảm cân chứa chất cấm Sibutramine.

Trước đó, năm 2021, chị A ( 43 tuổi, Quảng Ninh) vì mong muốn giảm cân, tin tưởng lời quảng cáo trên mạng, chị mua 2 lọ thuốc giảm cân Baschi hồng (100% từ thảo dược thiên nhiên Thái Lan, giá 500.000 đ/hộp) để uống. Mỗi tối chị uống 2 viên cùng nước chanh ấm trước khi đi ngủ và sau 1 tháng chị giảm được 3kg. Tuy nhiên, 5h sáng ngày 10/1/2021, chị A buồn nôn và nôn ra máu tươi, máu đen và được gia đình đưa vào Trung tâm y tế Móng Cái cấp cứu.

Sau 6 ngày điều trị tại Trung tâm Y tế Móng Cái, tình trạng của chị A không được cải thiện. Chị được chuyển lên Trung tâm Chống độc của Bệnh viện Bạch Mai vào ngày 18/1/2021. Diễn biến sức khỏe của chị ngày càng xấu đi, không thể ăn uống bất kỳ thức ăn nào, được nuôi dưỡng hoàn toàn qua đường tĩnh mạch. Hình ảnh nội soi và chụp X.Q cản quang dạ dày cho thấy hẹp toàn bộ thực quản và dạ dày. Từ một người hoàn toàn khỏe mạnh với trọng lượng 70kg, cao 1m60, lúc đó chị A chỉ còn 35 kg, cơ thể suy kiệt nghiêm trọng.

Bệnh nhân được chỉ định nong thực quản tại Trung tâm Tiêu hóa gan mật nhưng do đoạn hẹp quá dài, không thể thực hiện kỹ thuật. Kết quả soi dạ dày có nhiều sẹo co kéo gây hẹp lòng thực quản nên máy soi không qua được và nếu thực hiện thì nguy cơ thủng thực quản rất cao.

Với nỗ lực tìm ra phương án tốt nhất để điều trị cho chị A, các bác sĩ đã hội chẩn tỉ mỉ và quyết định phẫu thuật. Bác sĩ đã phải cắt bỏ toàn bộ dạ dày và thực quản ngực của bệnh nhân, sau đó tạo hình đường tiêu hóa trên bằng hồi đại tràng phải. Sau phẫu thuật, bệnh nhân được hồi sức tích cực và chăm sóc toàn diện. Sau 3 tháng nằm viện và điều trị, chị A hồi phục, đã tăng được 5kg và dần trở lại cuộc sống bình thường.

2. Các sản phẩm quảng cáo giảm cân tràn lan trên mạng xã hội, thật giả lẫn lộn

Mạng xã hội mà đặc biệt là trên Facebook có rất nhiều hội nhóm giảm cân cấp tốc mà đa phần là nhóm riêng tư, có nhóm từ vài nghìn đến vài trăm nghìn thành viên, ví dụ có nhóm giới thiệu là giảm cân cấp tốc 5kg/12 ngày có số thành viên tham gia rất đông có thể thấy nhiều người có nhu cầu chính đáng là giảm bớt trọng lượng cơ thể để làm đẹp.

Tuy nhiên, trước một "ma trận" các sản phẩm như trà giảm cân, cà phê giảm cân, thạch dứa giảm cân… mà điều đáng nói là các sản phẩm giả lẫn lộn với các sản phẩm thật là một nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe và tính mạng của người sử dụng.

Và đây là một số lời quảng cáo hấp dẫn, nếu sử dụng sản phẩm cà phê giảm cân chị em dễ dàng lấy lại dáng đẹp tự tin, tinh thần sảng khoái với các tác dụng như: Hiệu quả đánh bay mỡ thừa nhanh chóng; Kiểm soát cân nặng, giảm hấp thu các chất béo; Giảm lượng mỡ trong máu; Tinh thần tỉnh táo, cải thiện tư duy; Tạo năng lượng cho cơ thể;...

Theo các bác sĩ Trung tâm chống độc BV Bạch Mai: giảm cân là một quá trình diễn ra lâu dài và liên quan đến chuyển hóa trong cơ thể. Nếu có nhu cầu giảm cân, mọi người nên đến các Trung tâm dinh dưỡng để được tư vấn, điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp kết hợp với tập luyện thể thao, đó là phương pháp giảm cân an toàn và hiệu quả. Tuyệt đối không nên tin vào những lời quảng cáo không có cơ sở khoa học để dẫn đến tiền mất tật mang. 

3. Làm thế nào để có một chế độ dinh dưỡng hợp lý mà không phải hấp thu quá nhiều calorie?

Rất nhiều người mong muốn giảm cân nhưng chưa lựa chọn được phương pháp đúng và các sản phẩm hỗ trợ an toàn do quá tin vào những lời quảng cáo trên mạng xã hội. Các cách như bỏ bữa sáng hay loại bỏ hoàn toàn tinh bột khỏi thực đơn đã được các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo là phương pháp sai lầm.

TS. BS Nguyễn Trọng Hưng - Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho biết: Việc nhịn ăn sáng không giúp người thừa cân, béo phì giảm cân mà ngược lại sẽ khiến cho họ tăng cân vì nhịn ăn sáng, bạn sẽ có cảm giác thèm ăn và đói cồn cào nên sẽ ăn nhiều hơn trong các bữa ăn trưa và ăn tối. Điều đáng lưu ý rằng, các hoạt động trong ngày thường tập trung vào buổi sáng và ít hơn vào buổi chiều và tối vì vậy, năng lượng nạp vào sẽ bị tích tụ mà không tiêu hao nên bạn dễ bị thừa cân, béo phì.

Theo TS. BS Trương Hồng Sơn – Viện trưởng Viện Y học Ứng dụng Việt Nam: Trong khẩu phần ăn hằng ngày, tinh bột cung cấp 2/3 tổng năng lượng cho cơ thể. Các chất đạm (protein), chất béo (lipit) cộng lại chỉ cung cấp 1/3 năng lượng cho cơ thể. Như vậy, nếu muốn giảm cân, về nguyên tắc phải giảm tinh bột. Tuy nhiên, không nên vì mong muốn giảm cân nhanh mà loại bỏ hoàn toàn tinh bột trong khẩu phần ăn hằng ngày, bạn sẽ gặp một số nguy cơ về sức khỏe. Giảm lượng tinh bột quá nhiều sẽ khiến bạn cảm thấy cạn kiệt năng lượng, mệt mỏi, choáng váng, đau đầu. Nguyên nhân bởi trong tinh bột có đường (gluco) cung cấp năng lượng cho não hoạt động.

Do đó, để có chế độ dinh dưỡng hợp lý, chúng ta cần tập tính toán nhu cầu cơ bản phù hợp với cơ thể và hoạt động hàng ngày, nhu cầu cơ bản được tính dựa vào cân nặng và chiều cao của bạn.

Một bữa ăn cân đối cần có đủ 4 nhóm thực phẩm là nhóm bột đường (chủ yếu từ các loại ngũ cốc), nhóm chất đạm (thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu, đỗ...), nhóm chất béo (mỡ động vật, dầu thực vật), nhóm vitamin và khoáng chất (các loại rau, củ, quả...). 

4. Tập thể dục đúng cách giúp giảm cân

Chế độ ăn uống và hoạt động thể chất cùng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, giảm trọng lượng cơ thể dư thừa hoặc duy trì giảm cân thành công. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng không hoạt động là một yếu tố chính dẫn đến tăng cân và béo phì.

Để hiểu tác dụng của tập thể dục đối với việc giảm cân, điều quan trọng là phải hiểu mối quan hệ giữa tập thể dục và tiêu hao năng lượng. Cơ thể bạn sử dụng năng lượng theo ba cách: tiêu hóa thức ăn, tập thể dục, duy trì các chức năng của cơ thể như nhịp tim và nhịp thở của bạn.

Trong khi ăn kiêng, lượng calo giảm đi sẽ làm giảm tỷ lệ trao đổi chất của bạn, điều này có thể làm chậm quá trình giảm cân. Ngược lại, tập thể dục thường xuyên đã được chứng minh là làm tăng tỷ lệ trao đổi chất, có thể đốt cháy nhiều calo hơn để giúp bạn giảm cân.

Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc kết hợp tập thể dục nhịp điệu với tập luyện sức bền có thể tối đa hóa việc giảm mỡ và duy trì khối lượng cơ, điều cần thiết để giảm cân. Tập thể dục rất quan trọng để hỗ trợ quá trình trao đổi chất lành mạnh và đốt cháy nhiều calo hơn mỗi ngày. 

Theo Sức khỏe & Đời sống